egzamin cd, ZiIP UR Kraków, I Semestr, Mikroekonomia


Model pajęczyny jest jednym z modeli gosp. rynkowej. Występuje on wówczas Gdy rynek wcześniej został wytrącony ze stanu równowagi. Jest on skutkiem obserwacji rynków, w których podaż podąża za ceną z pewnym opóźnieniem, natomiast cena dostraja się niemalże natychmiastowo. W modelu tym rynek jest stabilny wtedy gdy absolutna wartość stosunku nachylenia linii popytu do nachylenia linii podaży jest większa od jedności. Przeciwieństwem modelu pajęczyny należącym również do modeli gosp rynkowej jest model równowagi rynkowej, w którym to podaż reaguje niemalże natychmiast na zmianę ceny, a ilość nabyta jest równa ilości oferowanej na sprzedaż, cechą charakterystyczna tego modelu jest również to iż czynnikiem równoważącym popyt i podaż jest przeważnie cena. Dynamiczny model pajęczyny przedstawia zmiany ceny oraz zmiany popytu i podaży w dłuższym okresie czasu. Zmiany te charakteryzują się ruchem cyklicznym czyli regularnymi wahaniami o przeplatających się wzrostach i spadkach. Wyróżniamy w modelu pajęczyny również sytuację tzw. Wybuchowych i stałych wahań cen i ilość dóbr oferowanych na rynku. Cechą charakterystyczną modelu pajęczyny są oscylacje: wybuchowe, tłumione i stałe(periodyczne). Z oscylacjami wybuchowymi mamy do czynienia gdy elastyczność cenowa popytu jest mniejsza niż elastyczność cenowa podaży. W takiej sytuacji rynek zostaje wytrącony ze stanu równowagi rynkowej i nie może powrócić do pkt równowagi samodzielnie. Dzieje się tak ponieważ z okresu na okres wahania cen oraz ilość oferowanych produktów na rynku jest coraz większa. Mówiąc prościej rynek jest niestabilny, a amplituda wahań wzrasta. Oscylacje tłumione pojawiają się gdy elastyczność cenowa popytu jest większa od elastyczności cenowej podaży. W takiej sytuacji rynek zostaje wytrącony ze stanu równowagi, ale może samodzielnie powrócić do pkt równowagi rynkowej ponieważ wahania cen oraz ilość produktów oferowanych na rynku z biegiem czasu zmniejsza się. Oscylacje stałe inaczej periodyczne występują wtedy gdy funkcje popytu i podaży oznaczają się taką samą wartością współczynnika elastyczności cenowej. A wiec wahania ceny i ilość dóbr dostępnych na rynku z okresu na okres jest taka sama, w konsekwencji czego nie może dojść do stanu równowagi rynkowej, a z drugiej str utrzymuje stany nierównowagi rynkowej cały czas na tym samym poziomie, przez co wahania na rynku mają charakter ciągły i cykliczny.

Rynek jest to ogół stosunków wymiennych zachodzących pomiędzy sprzedającymi i kupującymi. Dosłownie rynek to miejsce spotkań sprzedających i kupujących w celu przeprowadzenia transakcji kupna i sprzedaży. Przedmiotami transakcji mogą być: produkty, usługi, czynniki pod, nieruchomości, kredyty, akcje, obligacje. Rynek można podzielić wg rodzaju dóbr będących przedmiotem obrotu :dobra i usługi, rynek pracy, rynek finansowy( pieniężno-kredytowy i walutowy oraz kapitałowy[czynników prod oraz papierów wartościowych <pozagiełdowy, giełdowy>]) rodzaje rynku można podzielić również ze względu na różne kryteria: terytorialny(światowy, wielonarodowy, ogólnokrajowy, lokalny), ze względu na rodzaj obrotu towarowego(skupu, zbytu, hurtowy, detaliczny), przedmiot wymiany(rynek środków prod lub konsumpcji, rynek usług, pracy, pieniężny), rodzaje dóbr ekonomicznych i usług(węglowy, zbożowy itp.), równowagę rynkową(nabywcy, sprzedawcy), stopień legalności(legalne, półlegalne i czarne). Rynek pracy. Rynek na którym kształtują się popyt i podaż siły roboczej. Jest to rynek, na którym spotykają się pracodawcy, pracownicy i osoby poszukujące pracy. przedmiotem transakcji na rynku pracy jest praca, czyli umiejętności, kwalifikacje i czas pracowników. Popyt na rynku pracy występuje po stronie pracodawcy, gdyż to on chce zakupić prace. Podaż występuje po stronie pracownika, który poszukuje pracy, oferując swoją prace. Z rynkiem pracownika mamy do czynienia wtedy, kiedy popyt na pracę jest większy od podaży. Pracodawcy mogą wówczas podnieść wysokość proponowanej płacy, lub zaproponować inne niepieniężne korzyści z pracy. Służbowy telefon, samochód opie lekarską, ubezpieczenie etc. Z rynkiem pracodawcy mamy do czynienia wtedy, kiedy popyt na pracę jest mniejszy od wielkości podaży pracy. Występuje wtedy zjawisko bezrobocia. Rynek kapitałowy - segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji. Zwyczajowo (ale też w przepisach prawnych wielu krajów), cezurą czasową oddzielającą rynek pieniężny od kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu finansowego wynoszący jeden rok. Podstawowe funkcje rynku kapitałowego: pozyskiwanie kapitału przez emitentów, uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał emitentom (np. dywidendy), efektywna alokacja środków w gospodarce, właściwa wycena instrumentów finansowych (papierów wartościowych). Rynek czynników prod.(ziemia- zasób o wymiarze naturalnym i ludzkim, właściwości ziemi: niewzruszalność, niepomnażalność, niezniszczalność, nieprzenośność, ograniczenie pow., praca- miara wysiłku włożonego przez człowieka w wytworzenie danego dobra, kapitał ludzki, kapitał- obejmuje wszelki wynik procesu prod., który jest przeznaczony do późniejszego wykorzystania w procesie pod.). W gospodarce rynkowej wyróżnia się cztery struktury rynkowe: konkurencja doskonała, monopolistyczna, monopol, oligopol.

Gospodarstwo domowe - jedno- lub wieloosobowy podmiot gospodarczy, oparty zazwyczaj na więziach rodzinnych, działający w sferze konsumpcji, którego celem jest zaspokajanie potrzeb wszystkich członków, dzięki wspólnemu rozporządzaniu dochodami uzyskiwanymi przez wszystkich lub tylko niektórych z nich. Jego funkcje ekonomiczne wynikają z posiadania czynników wytwórczych i udostępnianie ich przedsiębiorstwom, co jest źródłem dochodów w postaci wynagrodzeń za pracę, zysków, procentów, dywidend, renty grupowej. Innym źródłem dochodów gospodarstw domowych są środki transferowe (płatności transferowe) z budżetu (renty, emerytury, zasiłki, stypendia itp.). Dochody te, po zapłaceniu podatków i opłat na rzecz państwa, dzielone są na wydatki na cele konsumpcyjne (zakup dóbr i usług od przedsiębiorstw) i oszczędności. Transakcje zawierane przez gospodarstwa domowe: Dysponują czynnikami produkcji, które dostarczają przedsiębiorstwom, Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczane czynniki wytwórcze, Wydają dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe oferują przedsiębiorstwom podaż usług czynników produkcji, przedsiębiorstwa zaś wykorzystują te czynniki do wytwarzania dóbr i usług. Usługom tym odpowiadają pewne płatności. Gospodarstwa domowe otrzymują dochody z tytułu świadczonych usług( płace, opłaty z tytułu dzierżawy/najmu, zyski), wypłacane przez przedsiębiorstwa za dostarczone i wykorzystane czynniki wytwórcze. Gospodarstwa domowe wydają swoje dochody na zakup od przedsiębiorstw dóbr i usług, dając tym samym przedsiębiorstwom pieniądze potrzebne do zapłacenia za usługi czynników wytwórczych. Gospodarstwa domowe otrzymują strumień płatności w postaci rent, emerytur, płac itd. od firm, same natomiast oddają firmom strumień płatności przeznaczony na dobra i usługi konsumpcyjne. Część dochodu gospodarstw domowych oddawana jest na podatki oraz przeznaczana na oszczędności, w zamian otrzymują usługi i dobra publiczne. Podobnie firmy oddają część dochodu na podatki i przeznaczają na oszczędności, otrzymując od państwa inwestycje rządowe. Równocześnie gospodarstwa domowe generują pracę i usługi produkcyjne na rzecz przedsiębiorstw, które dzięki niej tworzą dobra.



Wyszukiwarka