TEORIA WYCHOWANIA, WYKŁAD 18.11.2008
OSOBOWOŚĆ NAUCZYCIELA.
Zawód Nauczyciela liczy sobie ponad 2 tysiące lat. W toku jego rozwoju przechodził liczne ewolucje.
Jaki był nauczyciel? - Był to człowiek niemalże idealny.
MODELE ZAWODU NAUCZYCIELA:
MODEL CHIŃSKI - stworzyli esencję tego jaki powinien być wychowawca. Nauczyciel ten był niezwykle doskonały w sensie dydaktycznym, wiedza jego bardzo gruntowna i rozległa, uważany był za świętego na równi z kapłanami. Cechą charakterystyczną była niezwykła surowość wychowawcy sprowadzająca się do bardzo surowych kar; przygotowany do wychowania dzieci metodami bardzo restrykcyjnymi.
MODEL INDYJSKI - jako ojciec dzieci, relacja między nauczycielem a uczniem ma być jak reakcja ojciec - dziecko.
MODEL ŻYDOWSKI - posiadał prawdziwy autorytet; posiadał bardzo rozległą wiedzę; zajmował miejsce zaraz po duchownych w hierarchii ważności; bardzo wysoki poziom moralny; rozwijał uczucia patriotyczne.
MODEL GRECKI - wiedza bardzo dobra i wysoki poziom kwalifikacji moralnych. Przekonanie, że dzieci swoim rodzicom zawdzięczają tylko życie, a reszta jest zależna wyłącznie od nauczyciela; nauczyciel odpowiada za jakość życia człowieka.
DWIE PREDYSPOZYCJE:
Obszerna, mocna wiedza;
Bardzo wysoki poziom moralny (człowiek nieskalany, dobry, życzliwy).
Po roku 789 - synod akwizgrański - nauczyciel przestał być osobą publiczną, za naukę odpowiadają jedynie duchowi. Podział szkół na parafialne i katedralne.
- parafialne - na wsi; mógł uczyć każdy kto był w niewielkim obszarze wykształcony; rozchwiani moralnie.
- katedralne - co najmniej bahałatem uniwersyteckim, magistrem.
Zakon jezuitów - do dziś bez większych uszczerbków; wykształcenie i moralność na bardzo wysokim poziomie oraz systematyczne przygotowywanie się do lekcji (przy czym brak rutyny).
Rok 1773 - powstanie Komisji Edukacji Narodowej; kapłani odsunięci od nauczania na rzecz nauczycieli.
Grzegorz Piramowicz - bardzo duże zasługi. Napisał książkę pod tytułem: „powinności nauczyciela”. Był pierwszym, który chciał nakreślić prawa i obowiązki nauczyciela.
Obowiązkiem nauczyciela jest się całe życie dokształcać
Trzeba kochać dzieci
Dawid - prekursor pedeutologii (nauka o kształtowaniu nauczyciela). Napisał książkę „o duszy nauczyciela”. Chciał poznać ideał nauczyciela.
Nauczyciel ma być z urodzenia i powołania (w żadnym innym zawodzie nie jest tak ważne)
Miłość do dusz
Jako nauczyciel trzeba walczyć o minimum spokoju i samotności (czas refleksji nad sobą, pracą, co zamierza kolejnego dnia)
Nie zakładać rodziny - trudniej wtedy wypełniać obowiązki związane z tym zawodem
Mysłakowski - Jako pierwszy wprowadza pojęcie talentu pedagogicznego. Jako pedagog i psycholog uważał, że:
Nauczyciel musi mieć talent pedagogiczny (ma charakter wrodzony, genetyczny)
Talent pedagogiczny: jest predyspozycją złożoną:
Nauczyciel powinien posiadać żywą wyobraźnię tzn. trzeba umieć sobie wyobrazić zachowania, reakcje uczniów na nasze działania; pracę uczniów w przeze mnie obranym kanonie edukacyjnym.
Nauczyciel powinien posiadać wysoki stopień instynktu rodzicielskiego tzn. mężczyźni ojcami, a kobiety matkami dla uczniów.
Zdolność do ekspresji uczuć - przede wszystkim uczuć pozytywnych; ekstrawertycy najlepszymi nauczycielami.
Szuman
Aby dopełnić talent edukacyjny trzeba mieć takt pedagogiczny (kultura osobista nauczyciela, głównie kultura słowa)
STRONA INTELEKTUALNA NAUCZYCIELA:
Bardzo dobre wykształcenie
Harmonia
STRONA MORALNA NAUCZYCIELA:
Nauczyciel powinien znać obowiązki wchodzące w zakres ich zawodu bardziej, niż praw. Nie można się uchylać od swoich obowiązków - skutki natury psychicznej. Prawdo do wolności pedagogicznej - zobowiązanie do wypełniania obowiązków.
Nauczyciele powinni oddać się swojemu zawodowi z pełnym poświęceniem; Wszystkie siły twórcze jakie ma w swoim potencjale; zawsze na największych obrotach; nie wolno łączyć płacy z pracą.
Nauczyciel powinien osiągnąć i zachować wysoki stopień sumienności zawodowej; Różne formy kształcenia i dokształcania; Studia dają wyposażenie teoretyczne, doświadczenie zawodowe daje dopiero praktyka; Kiedy nauczyciel przestaje się uczyć to niczego nowego nie nauczy swoich uczniów. Nauczyciel odpoczywający rdzewieje.
Nauczyciele powinni zdobywać nową wiedzę, umiejętności, które chcą przekazać swoim uczniom; poszerzać wiedzę poza minimum programowe, wychodzące poza ramy swojego przedmiotu; bardzo duża aktywność intelektualna by móc odpowiadać na wszystkie nurtujące uczniów pytania.
Nauczyciel powinien starać się ulepszać swoje metody uwzględniając wyniki badań nauczycieli; zawsze krytyczny wobec swojej wiedzy i swoich metod nauczyciela. Najgorsza w życiu nauczyciela jest rutyna; powinien ulepszać/zmieniać swój warsztat metodologiczny.
Nauczyciel powinien starać się udoskonalać przedmioty swojego charakteru:
życzliwość - ma się na uwadze dobro ucznia; konieczna do pozytywnego nastawienia do ucznia; podbudowa dobrych relacji z uczniem; dobroć, nastawienie altruistyczne, „dzieci trzeba kochać” - Dawid
samodyscyplina - budowany na niej autorytet, ciągła kontrola samego siebie i przez uczniów; umiejętność opanowania swoich nerwów, popędów, uczucia (pozytywnego i negatywnego), trzeba się nie dać wyprowadzić z równowagi; im więcej samodyscypliny tym lepiej sobie poradzi.
Cierpliwość - cecha nieodzowna
Świeżość ducha i intelektualna: intelektualna - nowa wiedza, zaskakiwania; ducha - ekspresja, nowości, zaskakiwanie
Zdolność empatii - wczuwanie się w sytuację ucznia