ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Z PRZEDMIOTU SOCJOLOGIA EDUKACJI W ROKU AKADEMICKIM 2011/2012
socjologia wychowania jako subdyscyplina naukowa - umiejscowienie w systemie nauk, przedmiot socjologii wychowania;
status szkoły w systemie społecznym, główne funkcje społeczne instytucji edukacyjnych;
cechy industrialnego systemu edukacyjnego;
szkoła a system stratyfikacyjny;
Założenia nowej socjologii edukacji;
Perspektywy teoretyczne w analizie faktów socjalizacyjnych i edukacyjnych;
koncepcja systemu edukacyjnego w ujęciu Talcotta Parsonsa (charakterystyka wychowania w szkole podstawowej i średniej w kontekście założeń strukturalizmu-funkcjonalnego; socjalizacja i selekcja jako funkcje szkoły w ujęciu Parsonsa);
ideologie edukacyjne (ujęcia definicyjne: ideologia, ideologia edukacyjna, interpretacje edukacji w ujęciu konserwatyzmu, liberalizmu, radykalizmu);
wychowanie do demokracji (cechy wzoru osobowego demokraty według Marii Ossowskiej, Józefa Tischnera, cechy systemu demokratycznego wg Piotra Sztompki);
socjalizacja i identyfikacja jako pojęcia socjologiczne, pojęcie socjalizacji pierwotnej i socjalizacji wtórnej, pojęcie znaczącego innego, uogólnionego innego, charakterystyka przejścia od etapu socjalizacji pierwotnej do socjalizacji wtórnej;
Środowisko lokalne jako przestrzeń socjalizacji i wychowania;
społeczeństwo postindustrialne jako kontekst kształtowania się środowiska wychowawczego (cechy społeczeństwa postindustrialnego, status uniwersytetu i szkoły wyższej w postindustrializmie);
globalizacja jako kontekst funkcjonowania środowisk wychowawczych (pojęcie globalizacji, aspekty globalizacji: ekonomiczny, polityczny, kulturowy, społeczny, ekologiczny, informacyjny. Perspektywy interpretacyjne globalizacji wg E.Wnuk-Lipińskiego: globalizacja jako rynek światowy, g. jako relatywizacja, g. jako modernizacja i detradycjonalizacja, g. jako homogenizacja lub hybrydyzacja);
Pojęcie tożsamości (tożsamość społeczna, grupowa, kulturowa); podstawowe typy tożsamości powstające w kontekście społeczeństwa globalnego (typy tożsamości wyróżnione przez Zbyszka Melosika i Tomasza Szkudlarka, podstawowe typy tożsamości wyróżnione przez Zygmunta Baumana, tożsamość globalnego nastolatka; tożsamość typu insert). Ogólna charakterystyka tożsamości globalnej;
ruch alterglobalistyczny jako odpowiedź na globalizację (definicja ruchów alterglobalistycznych, podstawowe cechy ruchów alterglobalistycznych, ujęcie ruchów alterglobalistcyznych jako ruchów przeciwwładzy w ujęciu Ulricha Becka);
pokolenie jako kategoria socjologiczna (ujęcia definicyjne: pokolenie, więź pokoleniowa, konflikt pokoleń. Charakterystyka pokolenia X, pokolenia transformacji systemowej, pokolenia globalnego)
społeczeństwo konsumpcyjne jako kontekst kreowania środowisk wychowawczych (definicja społeczeństwa konsumpcyjnego, podstawowe konsekwencje konsumpcjonizmu: konsekwencje podmiotowe, kulturowe, estetyczne, marketingowe). Znaczenie zjawisk: alienacja podmiotu w procesie (akcie) konsumpcji, fetyszyzacja towaru, rekreacyjne zakupy, konsumpcja na pokaz. Dziecko jako konsument. Znaczenie reklamy; pojęcie doświadczenia kulturowego w ujęciu Deana Mac Cannella; przestrzeń hipermarketu i reklama w ujęciu Jeana Baudrillarda)
Miasto jako środowisko wychowawcze - procesy urbanizacyjne, miejski styl życia, gettoizacja przestrzeni miasta;
Społeczeństwo obywatelskie, partycypacja społeczna, emancypacja, kapitał społeczny, anomia, trauma, rehabilitacja społeczna;
Zmiana społeczna a procesy wychowania i edukacji w społeczeństwie tradycyjnym, nowoczesnym i ponowoczesnym;
Marginalizacja społeczna, ekskluzja, asynchronia zmian społecznych;
rodzina jako środowisko wychowawcze (ponowoczesne, alternatywne formy rodziny; relacja czysta w interpretacji Anthonyego Giddens'a);
kultura popularna jako kontekst wychowania (kultura jako tekst, intertekstualność kultury popularnej, kierunki dekodowania tekstu wg Stuart'a Hall'a);
socjologia wychowania w ujęciu Floriana Znanieckiego;
charakterystyka koncepcji wiedzy/władzy Michela Foucault;
kredencjonalizm i inflacja dyplomów w ujęciu Randalla Collinsa;
charakterystyka koncepcji reprodukcji społecznej i przemocy symbolicznej Jeana-Claude'a Passeron'a i Pierre'a Bourdieu;
koncepcja kodów kulturowych Basila Bernsteina (kod ograniczony, kod rozwinięty);
jakościowe i ilościowe strategie badań naukowych w socjologii wychowania.
2