ZAGADNIENIA EGZAMIN TPL 2010 III ROK
Definicje i charakterystyka postaci leku, substancji pomocniczej.
Podział postaci leku wg różnych kryteriów (stan fizykochemiczny, drogi podania, sposób dawkowania).
Stałe postacie leku: podział i drogi podania.
Płynne postacie leku: podział i drogi podania.
Półstałe postacie leku recepturowego.
Procesy jednostkowe w technologii farmaceutycznej (ekstrakcja, filtracja, rozdrobnienie, rozpuszczanie).
Wykazy substancji leczniczych, rodzaje dawek podawanych w FP(przykłady i oznakowanie)
Obliczanie dawek dla dzieci.
Zadanie receptury aptecznej (zalety receptury aptecznej).
Wygląd i układ recepty, poszczególne części recepty.
Składniki leku recepturowego (Basis; Yehiculum itd.).
Zapis dawkowanej recepturowej postaci leku, ważność recepty.
Kontrola merytoryczna i formalna recepty.
Rodzaje recept i realizacje recepty.
Kategorie dostępności leków (OTC; Lz; xLz; itd.).
Oleje stosowane w recepturze, metody kontroli olejów
Właściwości i zastosowanie oleju rycynowego w recepturze aptecznej.
Surowce roślinne - ekstrakcja, czynniki wpływające na wydajność ekstrakcji.
Metody wytrawiania surowców roślinnych i ich modyfikacje.
Preparaty otrzymywane przez wytrawianie wodą surowców roślinnych (odwary, napary, maceracje)
Preparaty niezagęszczone z wysuszonych surowców roślinnych (nalewki -przykłady).
Preparaty zagęszczone z wysuszonych surowców roślinnych (wyciągi -przykłady).
Preparaty ze świeżych surowców roślinnych (soki, alkoholatory, intrakty -przykłady).
Klasyfikacje dyspersji.
Wady i zalety roztworów leczniczych.
Rozpuszczalniki stosowane w recepturze aptecznej
Substancje pomocnicze w roztworach leczniczych.
Rodzaje wody stosowanej w recepturze aptecznej.
Wyrażanie stężeń na receptach.
Syropy - definicja, metody sporządzania, substancje pomocnicze i przykłady.
Roztwory lecznicze do użytku zewnętrznego i wewnętrznego - przykłady.
Zawiesiny - charakterystyka, drogi podania, wady i zalety stosowania.
Substancje pomocnicze w zawiesinach, typy i wymagania.
Etapy sporządzania zawiesin recepturowych.
Parametry decydujące o szybkości sedymentacji cząstek w zawiesinach.
Zjawiska zachodzące podczas przechowywania zawiesin.
Wyjaśnić pojęcia: potencjał zeta, zawiesiny fiokulowane i deflokulowane.
Charakterystyka cząstek w zawiesinach flokulowanych i deflokulowanych.
Trwałość i oznakowanie zawiesin recepturowych.
Zawiesiny do użytku wewnętrznego i zewnętrznego - przykłady.
Fazy rozpraszające do doustnych zawiesin recepturowych.
Emulsje - charakterystyka, typy emulsji, struktura, drogi podania, czynniki powodujące rozpad.
Wady i zalety stosowania emulsji.
Substancje pomocnicze w emulsjach - wymagania, rodzaje, przykłady.
Metody sporządzania emulsji.
Metody określenia typu emulsji.
Zjawiska zachodzące w czasie przechowywania emulsji - przyczyny i zapobieganie.
Zasady dodawania substancji leczniczych do emulsji.
Trwałość i oznakowanie emulsji.
Przykłady emulsji recepturowych.
Mazidła - rodzaje, otrzymywanie, zastosowanie, przykłady.
Mieszanki recepturowe - charakterystyka, skład, trwałość i oznakowanie, rodzaj
Zalety i wady stosowania mieszanek.
Zasady sporządzanie mieszanek
Interakcje w mieszankach
Przykłady mieszanek oraz leków gotowych stanowiących składniki mieszanek.
Krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego - charakterystyka, postać, miejsce działania, skład.
Rozpuszczalniki stosowane w kroplach do uszu i nosa.
Ogólne zasady przygotowania kropli jako postaci leku.
Proszki - charakterystyka, podział (liczba substancji leczniczych, forma, droga podania, wielkość cząstek wg FP VII)
Proces jednostko wy - rozdrabnianie, mikronizacja.
Proszki recepturowe - metoda mikronizacji składnikó
Proszki do użytku wewnętrznego - typy, sposoby zapisywania.
Proszki do użytku zewnętrznego - substancje lecznicze i pomocnicze.
Zasady sporządzania i ocena jakości proszków.
Rozcierki. Metoda sporządzania
Interakcje farmaceutyczne w proszkach.
Postacie leków doodbytniczych i dopochwowych.
Czopki - charakterystyka, podział.
Czynniki wpływające na dostępność farmaceutyczną i biologiczną substancji aktywnych z czopków.
Podłoża czopkowe - podział, wymagania.
Wady i zalety masła kakaowego.
Substancje pomocnicze w czopkach.
Metody otrzymywania czopków.
Liczba wodna - definicja, liczby wodne wybranych podłoży maściowych.
Maści i półstałe preparaty na skórę - charakterystyka, podział (głębokość wnikania, droga podania, struktura).
Półstałe postaci leku do stosowania na skórę (maści, kremy, żele, pasty, plastry medyczne, kataplazmy - definicje, rodzaje).
Podłoża maściowe: podział, przykłady
Układy fizykochemiczne w maściach (zawiesiny, roztwory, emulsje, maści wielofazowe)
Zasady przyrządzania maści w zależności od układu fizykochemicznego
Opakowanie maści - rodzaje, wymagania.
Wady i zalety półstałych postaci leku.
Postacie i drogi podania leków recepturowych zawierających antybiotyki.
Zasady sporządzania postaci leków recepturowych z antybiotykami (krople i roztwory, maści, czopki, globulki)
Substancje pomocnicze w postaciach recepturowych leków z antybiotykami (rozpuszczalniki, środki konserwujące)
Przykłady leków i niezgodności recepturowych w postaciach leków z antybiotykami
Procesy jednostkowe - wyjaławianie.
Metody wyjaławiania za pomocą czynników fizycznych, środków chemicznych, sączenia.
Kontrola procesu wyjaławiania.
Leki do oczu - postacie, drogi podania, wymagania.
Jałowość (czystość mikrobiologiczna).
Wymagania stawiane lekom do oczu (wielkość cząstek, lepkość, napięcie powierzchniowe)
Substancje pomocnicze w lekach do oczu.
Roztwory izotonizujące i buforujące stosowane w kroplach do oczu
Pojęcia izotonią, izohydria, euchydria.
Sposoby osiągania efektu przedłużonego działanie (uwalniania) w lekach do oczu
Konserwowanie leków do oczu .
Metody sporządzania leków do oczu.
Nowoczesne postacie leków do oczu (inserty, systemy osmotyczne i dyfuzyjne, układy wielokompartmentowe, ABAK COMOD).
100. Maści i żele do oczu.