Żywienie zwierząt wykład 5 07052006

Pasze najczęściej stosowane w żywieniu koni

• owies- 4-6 kg/dobę max do 8 kg. Ziarno zawiera skrobię, tłuszcz i substancje śluzowe o właściwościach dietetycznych, witamina E oraz B1, fosforany organiczne- fosfatydy, głównie lecytyny, awenine, która wpływa na szybkość przemiany materii, ma właściwości pobudzające i wzmacniające.

• Jęczmień, należy go podawać z owsem w stosunku 1 do 2 , dawka jęczmienia około 3 do 4 kg/dzień

• Żyto może powodować zaburzenia w trawieniu i zatrucia (obecność pentozanów, które sprzyjają zlepianiu i pęcznieniu ziarna w przewodzie pokarmowym, dla koni roboczych można stosować max do 3 kg. Otręby żytnie- dodatek dla koni roboczych, podaje się z sieczką i nawilżone wodą w max ilości 2-4 kg

• Pszenica- wysoce energetyczna i tucząca, najczęściej stosuje się ją w żywieniu koni roboczych lub przy opasie koni przeznaczonych na rzeź. Nie jest podawana młodzieży i koniom hodowlanym (możliwość zatuczenia), dawka 1-3 kg/dzień. Otręby pszenne- duże właściwości odżywcze i dietetyczne, zadaje się je zwilżone, wymieszane z sieczką bądź z innymi paszami

• Kukurydza (największa wartość energetyczna, ważna w żywieniu koni w słabej kondycji, ciężko pracujących, wyścigowych i sportowych) dawki kukurydzy max 2 kg dla źrebiąt i do 3-4 dla koni dorosłych

• Nasiona lnu (siemię lniane)- wysoka wartośc energetyczna, znaczna zawartość białka strawnego. Polecane jako dodatek dla wszystkich grup koni, ze względu na właściwości dietetyczne max. w ilości 0,5-1,5 kg/dzień dla koni dorosłych

• Bobik- skarmia się ziarno śrutowe, parowane lub moczone w ilości do 2-3kg. Podobnie żółty i wąskolistny

• Groch polny i siewny - stosowany jako dodatek do obroku?, gdyż poprawia kondycję koni, podawany dorosłym koniom roboczym do 2 kg

• Melasa- dobra pasza zastępcza, dla koni ciężko pracujących, energiotwórcza, zawiera znaczne ilości związków mineralnych, podaje się max 2kg, nie podaje się klaczom w drugiej połowie ciąży i karmiącym oraz źrebiętom ze względu na właściwości przeczyszczające

• Soja- roślina bogata w białko max do 2 kg/na dzień

• Nasiona słonecznika (korzystnie wpływają na trawienie, stan fizjologiczny i połysk sierści) skarmia się głównie w postaci śruty poekstrakcyjnej, stosuje się u dorosłych koni do 1,5 kg/dzień, dodatek 2-5% oleju słonecznikowego, sojowego poprawia wytrzymałość i jest pewnym źródłem energii

• Suszone drożdże (jako dodatek do mieszanek) głównie dla koni z przewlekłymi zaburzeniami trawienia

• Mleko w przypadku źrebiąt lub dorosłych koni max do 15 kg

• Susz z zielonek ( pasza wartościowa ) podajemy 4-7 kg

• Wysłodki suszone podawane w przypadku niedoborów paszowych w żywieniu klaczy hodowlanych i źrebiąt, dorosłym podajemy do 1,5 kg gdyż się tuczą

• Płatki ziemniaczane (lekko zwilżone i wymieszane z sieczką) są paszą energotwórczą, można podawać w ilości 2-6 kg na dzień w zależności od masy ciała i wykonywanej pracy (dla klaczy hodowlanych 2-3 kg/dziennie)

• Zielonki podawane w postaci świeżej, tuż po skoszeniu lub są spasane ( zielonki z trwa a także ze zbóż np. kukurydzy, owsa, jęczmienia, pszenicy, żyta , liści buraków)

• Okopowe ( w niewielkich ilościach) głównie gdy brak jest zielonek: marchew pastewna 5-15 kg dla koni dorosłych, buraki głównie pólcukrowe od 5-15kg/ dzień, brukiew 2-15 kg. Ziemniaki parowane, surowe lub pieczone max do 20 kg u ras ciężkich przy dużym nasileniu pracy, rasom lżejszym do 10 kg /dzień

• Kiszonki- podawane koniom roboczym przy mało intensywnej pracy

• Siano zawiera znaczne ilości witamin i składników mineralnych- najcenniejsze jest siano łąkowe. W okresie zimy źrebięta 1-4kg siana, konie lekkie 5-7kg, a ciężkie 10-12 kg/dzień

• Słoma- najchętniej zjadana jest słoma owsiana (lekko rozwalniające działanie, odwrotnie działa słoma jęczmienna) żytnia i pszenna są mniej wartościowe i trudniej trawione, podaje się je w formie sieczki

• Dodatki witaminowo-mineralne, najczęściej Hipovit, stosuje się także lizawki (bryły soli kamiennej, kreda pastewna lub gotowe mieszanki mineralne np. mieszankę MM lub Fonnosan

• Woda ( dorosły koń wypija ok. 30-40 l dziennie)

Skład meszu- siemienie lniane ( gotowane) dodaje się owies, posypuje otrębami pszennymi ( odczekać 2-4 godz)

Obrok- całe ziarno zmieszane z sieczką lub śrutą zbożową, otręby z zielonek, może być zmieszane z sieczką ze słomy i zwilżone wodą

ZNACZENIE PASTWISK W ŻYWIENIU KONI

• zielonka zawiera wszelkie niezbędne składniki pokarmowe, które występują a postaci lekko strawnej i łatwo przyswajalnej

• na pastwisku, obok bardzo dobrej paszy, koń ma zapewniony ruch, świeże powietrze, słońce i możliwość hartowania się przy zmiennej pogodzie co wpływa na prawidłowy rozwój zwłaszcza młodego organizmu

• pozwala zmniejszyć nakłady na paszę, a także ogólne koszty utrzymania

przy średniej jakości runi pastwiskowej i całodobowym pobycie na pastwisku pobranie suchej masy wynosi ok. 2% masy ciała zwierzęcia. Pozwala to na pokrycie potrzeb energetycznych koni przy pracy lekkiej i średniej; przy zawartości energii w s.m. od 8,3-10,5 MJES

dobre pastwisko stanowi podstawową paszę dla klaczy źrebnej i karmiącej

przyjmuje się na jednego konia dorosłego 0,5 ha dobrego pastwiska, na klacz ze źrebięciem 0,5-0,8 ha, a na roczniaka 0,3 ha

w ciągu dnia koń na dobrym pastwisku może zjeść ponad 30 kg trawy

Orientacyjne ilości pasz w dawkach dla koni

• objętościowe suche- do 12 kg

• treściwe (w zależności od wykonywanej pracy)

• praca lekka 2-4 kg

• praca średnia 6 kg

• praca ciężka i bardzo ciężka do 10 kg

• okopowe do 15 kg

• zielonki do 30 kg

• kiszonki do 15 kg ( bardzo dobrej jakości i dobrej jakości, kiszonki z trwa i kukurydzy)

OGÓLNE ZASADY ŻYWIENIA KONI ZWIĄZANE Z BUDOWĄ PRZEWODU POKARMOWEGO

• pojenie przed zadaniem paszy treściwej

• karmienie często małymi ilościami ( nie podajemy dużych dawek paszy na raz)

• zadawanie paszy najczęściej trzy razy w ciągu dnia (pasza treściwa rozdziela się równomiernie na trzy odpasy), a paszę objętościową suchą połowę zadaje się w rano i południe, a połowę wieczorem

• odpasy w równych odstępach, systematyczne- lepsze trawienie i przyswajanie składników pokarmowych, przewód pokarmowy jest wtedy cały wypełniony

• stopniowe przejście z jednego opasu na inny

• urozmaicona pasza zwiększa spożycie i poprawia kondycję koni

• nie wolno zadawać paszy zanieczyszczonej, łatwo pęczniejącej, ciężko strawnej (występowanie schorzeń przewodu pokarmowego, który jest bardzo wrażliwy, mocno unerwiony)

• kolejność zadawania pasz:

• pojenie, obrok, objętościowa soczysta i sucha

• konie ciężko pracujące np. wyścigowe- karmienie częściowe 4-5 razy

ŻYWIENIE KONI ROBOCZYCH

• wielkość dawki zależy od masy ciała i od intensywności wykonywanej pracy

• koni roboczych nie należy zapasać, zwiększa się tylko koszt utrzymania, a nadmiar tłuszczu źle wpływa na ich zdrowie

• w żywieniu koni roboczych można stosować pasze tańsze, ale zawsze świeże i smaczne

• dawki pasz treściwych dla koni roboczych wynoszą od 1 do 10 kg, a najczęściej podaje się około 3-5 kg

• w skład pasz treściwych wchodzą ziarno owsa, następnie jęczmienia, pszenżyta, żyta, otrąb żytnich i pszennych

• siano w ilość od 1 do 12 kg, średnio 6 kg najczęściej jest stosowane siano łąkowe, ale również z dodatkiem siana lucerny lub koniczyny czerwonej

• słoma w dawkach od 1 do 8 kg: średnio 3 kg

• okopowe w dawkach około średnio 6 kg ( max do 14 kg), marchew, buraki pastewne, półcukrowe, jak również ziemniaki parowane

• w okresie lata zielonki od 2 do 20 kg

• kiszonki są w małym stopniu stosowane w naszym kraju, choć mogą być przydatne dobrej jakości kiszonki z kukurydzy bądź z trawy

żywienie koni roboczych zależy od lokalnych zwyczajów, od istniejącej produkcji pasz w danym gospodarstwie, zamiłowania do koni, a także zamożności gospodarstwa

ŻYWIENIE KONI UŻYTKOWANYCH REKREACYJNIE

- dawki są bardzo zróżnicowane pod względem rasowym i w zależności od masy ciała , a tym samym budowy i temperamentu są podobne jak dla koni roboczych, lekko bądź średnio pracujących

ŻYWIENIE KONI WYŚCIGOWYCH I SPORTOWYCH

• konie wyścigowe potrzebują znacznej ilości energii przy ograniczonym podawaniu białka. Nadmiar białka w stosunku do norm może wpływać niekorzystnie na czas i wyniki końcowy. Jedynie konie dwuletnie, biorące udział w gonitwach, potrzebują nieco więcej białka ( rozwój, odbudowa mięśni, tworzenie krwi itp.)

• składniki mineralne i witaminy potrzebne dla sprawnego funkcjonowania całego organizmu

• przede wszystkim stosowane są pasze treściwe (nie przeładowywanie przewodu pokarmowego)

• konieczne jest również dobre siano łąkowe

• mieszanki lub koncentraty, w skład których obok pasz węglowodanowych, niewielkie ilości tłuszczy i białek wchodzą sole mineralne i witaminy

• do mieszanek nie mogą wchodzić pasze zawierające składniki o charakterze dopingowym

• wartość mieszanki około 12 MJES i 80 do 120 g białka ogólnego strawnego

• pożądanym składnikiem w okresie startów koni jest cukier (sacharoza) albo glukoza

• wskazane podawanie dwóch razy w tygodniu meszu, zwłaszcza gdy brak jest dobrych mieszanek

SKŁAD MESZU- owies, otręby pszenne i siemienie lniane. W 1 l wody gotuje się 200 ml siemienia do pojawienia się śluzu. Następnie w większym pojemniku miesza się ugotowany kleik z 2 kg owsa i 20 g Nad dolewając jeszcze 1 l wrzącej wody. Mieszaninę posypuje się 1 kg otrąb pszennych i przykrywa kocem na 2-4 godz. Ciepły mesz podaje się koniom.

CHOROBY KONI

• ostry nieżyt żołądka i jelita- zła karma, złe żucie paszy, zaziębienie przez pojenie zgrzanych koni zimną wodą, zarobaczenie przewodu pokarmowego

• przewlekły nieżyt żołądka i jelita- nie odpowiednia sieczka (długość co najmniej 3 cm, robaczyce

• zapalenie żołądka i jelita- silne zaziębienie, zepsuta pasza, przewlekły nieżyt żołądka i jelita

• morzyska (kolki)

• morzysko skurczowe- nieżyt żołądkowo-jelitowy, zaziębienie zmiany pogody,

przeładowanie żołądka- przekarmienie

• morzysko gazowe (fermentacja)- sfermentowana, zepsuta pasza, zalegające paszy przed niedrożnymi odcinkami jelit, pękanie żołądka lub jelita - po morzyskach wywołanych przeładowaniem żołądka lub gazami

• morzysko z zalegania treści- zaczopowanie tylnych odcinków jelita

• niedrożność jelit- zatkanie przez ciało obce (kamienie jelitowe), masy pasożytów, przemieszczenie jelit,

• zapalenie trzewnej- zanieczyszczenie jamy brzusznej kałem po pęknięciu jelit

V

---