POLITECHNIKA RZESZOWSKA

im. Ignacego Łukasiewicza

WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA

Laboratorium

z

Metaloznawstwa i

Obróbki cieplnej.

Temat: Zasady doboru stali na części maszyn.

Dariusz Schabowski

II MDT gr.1209

Do wyrobu części maszyn można zastosować całą gamę różnego rodzaju właściwościach mechanicznych, technologicznych i ekologicznych. Można z nich wybierać w zależności od wymagań jakim później będzie musiała dana część sprostać w użytkowaniu.

Ze stali niestopowych na części maszyn można zastosować stale konstrukcyjne niestopowe o większej zawartości węgla (St5, St6). Nadają się one jednak tylko na mało odpowiedzialne części maszyn. Idealną stalą na części maszyn jest maszynowa stal niestopowa - grupę tą stanowią gatunki stali jakościowej i specjalnej przeznaczonej do utwardzania powierzchniowego przez nawęglanie i hartowanie powierzchniowe oraz przez nawęglanie i hartowanie powierzchniowe oraz stosowane w stanie normalizowanym albo ulepszonym cieplnie.

Innym rodzajami stali stosowanymi na części maszyn są stale stopowe. Stopowa stal maszynowa jest stosowana głównie do wyboru małych i średnich rozmiarów części maszyn jednak wymagane granice plastyczności, wytrzymałości i ciągliwości są zbyt duże, by używać stali niestopowych o mikrostrukturze ferrytyczno-perlitycznej. Mikrostruktura sorbityczna przy jednakowej twardości i wytrzymałości ma największą ciągliwość, korzystniejszą proporcją Re/Rm i niższą temperaturę przejścia w stan kruchy niż struktura perlityczno-ferrytyczna, dzięki czemu stal ulepszona cieplnie stosuje się powszechnie do wyrobu silniej obciążonych elementów maszyn.

Na elementy maszyn stosuje się także stale do utwardzania powierzchniowego. Stal chromowa i chromowo-manganowa jest stosowana do wyrobu niedużych elementów, od których jest wymagana jedynie duża odporność na ścieranie warstwy nawęglonej jak: wały mostkowe, rolki.

Do wyrobu sprężyn i resorów używa się stali niestopowej i stopowej o zawartości węgla (0,35-0,90%). Części łożysk tocznych powinny się odznaczać dużą twardością i odpornością na ścieranie, na zginanie i na skręcanie oraz dużą wytrzymałością zmęczeniową. Do wyboru łożysk tocznych pracujących w podwyższonej temperaturze stosuje się stal szybkotnącą i węgliki spiekane, a łożysk pracujących w warunkach korozji - stal nierdzewną.

---