Ćwiczenia plastyczne w przygotowaniu do nauki pisania 6-latków
Stan gotowości do nauki pisania uzależniony jest od kompleksu czynników oddziałujących na dziecko.
Zabawy i ćwiczenia ruchowe orientują dziecko w przestrzeni i kształtują poczucie kierunku w odniesieniu do własnej osoby. Szczególne znaczenie odgrywają pod tym względem wszelkie ćwiczenia równowagi, ćwiczenia kształtujące tułowia, chody połączone ze zwrotami.
Orientacji w kierunku sprzyjają także zabawy kształtujące pamięć ruchową. Naśladowanie zaobserwowanych ruchów jest w tych zabawach i ćwiczeniach metodą dominującą.
Pracę nad koordynacją i sprawnością manualną rozpoczynać należy od ćwiczeń dużych grup mięśniowych - barki, ramiona, przedramiona - a dopiero później przechodzi się do usprawniania dłoni i palców.
W usprawnieniu rąk dziecka istotne znaczenie mają wszelkie zabawy związane z toczeniem, rzucaniem i chwytaniem. Zabawy te uczą gospodarowania siłą, napięciem mięśni i dostosowania ich do realizowanego zadania. Ich podstawowym celem jest jednak przede wszystkim wyrabianie koordynacji wzrokowo - ruchowej.
Przygotowanie do nauki pisania koncentruje się na rozwijaniu sprawności psychomotorycznych, rozbudzaniu i kształtowaniu procesów poznawczych oraz pozytywnych nastawień emocjonalno - społecznych.
Podstawowym warunkiem nabywania umiejętności czytania i pisania jest dobra orientacja przestrzenna. Rozumienie kierunków związane jest niepodzielnie z własnym ciałem i przestrzenią, w której się poruszamy. Zależność ta musi być wypróbowana w osobistym doświadczeniu dziecka możliwie jak najwcześniej. Informacje o kierunkach czerpie ono przez sam fakt poruszania się w przestrzeni, działania w niej, zmianę pozycji, a także z wewnętrznego odczuwania własnych ruchów.
Trzeba zatem jak najwcześniej stwarzać dzieciom takie sytuacje, aby mogło przeżywać różnorodne poczucie kierunków.
Szczególnie ważną rolę w procesie przygotowania do nauki pisania odgrywa nabywanie przez dzieci zręczności, czyli sprawności w posługiwaniu się rękami oraz koordynacji wzrokowo - ruchowej i słuchowo - ruchowej, umiejętności podporządkowania ruchów kontroli wzroku lub słuchu.
Usprawnienie rąk dziecka ma na celu doprowadzenie do tego, aby potrafiło ono dobierać potrzebne ruchy, dostosowując je do rozwoju zadania manualnego oraz narzędzi i materiału, z którym przyjdzie mu mieć do czynienia.
Dlatego tez podstawą metodycznego oddziaływania jest stwarzanie dzieciom możliwie bogatego wyboru operacji ruchowych na różnym materiale, na przemian z określonymi, planowanymi sytuacjami, sytuacjami których będą one musiały zaangażować ruchy rąk i palców.
Naturalnych ćwiczeń dostarczają dziecku wszystkie czynności samoobsługowe, prace porządkowo - gospodarcze, a zwłaszcza zajęcia plastyczne: rysowanie, malowanie, lepienie wycinanie. Malowanie i rysowanie na dużych płaszczyznach barwnych plam i wymyślonych przez dziecko kształtów. Układanie klocków, stemplowanie, tworzenie stempli według pomysłów dzieci.
W wyniku działań doskonalących sprawność rąk i umiejętności odtwarzania kształtów powinniśmy dziecko doprowadzić do sprawnego odtwarzania znaków literopodobnych.
W ciągu tygodnia wprowadzamy jeden wzór wybierając go kolejno z zestawu. Jeżeli jest zbyt łatwy, na kolejnych zajęciach przechodzimy do następnego.
Etapy ćwiczeń:
• demonstrowanie wzoru
• odtwarzanie wzoru z pamięci
• odtwarzanie wzoru w powietrzu
• odtwarzanie wzoru przez wodzenie palcem po powierzchni stołu
• odtwarzanie wzoru pędzlem na kartce papieru
• odtwarzanie wzoru w zeszycie
Istotną rolę odgrywają zabawy konstrukcyjne, układanki. Podobne znaczenie ma oglądanie i porównywanie wszelkich ilustracji, historyjek obrazkowych, fotografii i obrazów oraz własnych wytworów dzieci.
Rysunek stwarza dziecku szerokie pole dla doświadczeń graficznych, nasuwa możliwość kształtowania w większym stopniu niż inne techniki form precyzyjnych literopodobnych.
W przygotowaniu do nauki pisania jednym z najistotniejszych zadań jest pomoc dziecku w wytwarzaniu statycznych i ruchowych wyobrażeń kształtów graficznych.
Uświadomienie sobie przez dziecko graficznej formy zamkniętej w rysunku, dynamiki jej powstawania, ma decydujące znaczenie dla przyszłego pisania.
Przy nauce pisania należy pamiętać, że ćwiczenia ze względu na wiek dziecka powinny być prowadzone w formie zabawowej, w sposób urozmaicony różnymi środkami dydaktycznymi, niezbyt długo, aby nie powodować zmęczenia i zniechęcenia. Trzeba pamiętać o stopniowaniu trudności i wyzwalaniu różnych form aktywności dzieci, a jednocześnie potrzebna jest pomoc nauczyciela.