opracowanie cw 7, Onedrive całość, Rok I, II sem, Psychologia emocji i motywacji, Streszczenia


Adam Węgrzecki O irracjonalności uczuć

  1. Sfera uczuć jako dziedzina sama z siebie irracjonalna/różne rozumienie racjonalności:

  1. Przypisanie rozumowi monopolu na racjonalność - z uwagi na to, że działalność rozumu nie odzwierciedla się w sferach bytowych człowieka, wszystko co znajduje się poza rozumem zostaje uznane za nieracjonalne.

  2. Uznanie, że istnieją różne rodzaje racjonalności - wtedy nie można uznać od razu że uczucia są irracjonalne.

  1. Uczucia a duchowość:

  1. Człowiek jako byt dwubiegunowy: zmysłowość (przykuwająca człowieka do ziemi i porządku materialnego) versus duchowość (wynosząca człowieka ponad to co ziemskie, zwracająca ku porządkowi ponadmaterialnemu). Opozycja między tym co zwierzęce, a tym co boskie.

Nie wszyscy oceniali walkę między uczuciami jako szkodliwą, mogła być uznana jako twórcza, lub (Hume) wnosić urozmaicenie i zróżnicowanie wśród ludzi

  1. Miłość czysta (nie związane z niczym co zmysłowe) jako uczucie duchowe, mogące dorównać rozumowi

  1. Pogląd redukcjonistyczny - życie emocjonalne mimo zróżnicowania i bogactwa sprowadza się do elementarnych uczuć przykrości i przyjemności. Ich gra nie wykazuje żadnych prawidłowości, ale stanowi ostateczne podłoże życia emocjonalnego i wywiera decydujący wpływ na ludzkie bytowanie. (Hume)

  2. Przekonanie o braku sprawności poznawczej uczuć/destrukcyjny wpływ uczuć na proces i rezultaty poznania człowieka

  1. Dlaczego uczucia są irracjonalne?

  1. „ślepota” - uczucie nic nie wskazuje, nie ujawnia nic poza samym sobą -> nie wnosi więc poznania, nie orientuje na cel -> więc ciężko doszukać się w nim sensu

  2. nie wykazują żadnej prawidłowości, której mogłyby być podporządkowane -> są sferą dowolności, a nie porządku -> by istniał cel, musi też istnieć pewien porządek

  3. uczucia są pogrążone w zmysłowości, podczas gdy sens przenika to co duchowe

  4. uczucia naruszają czy wręcz niszczą właściwy rozumowi ład i sens

Czy irracjonalność jest dla uczuć konstytutywna/ czy z uwagi na naturę uczuć przysługuje im w sposób konieczny?

  1. Fenomenologia:

Życie emocjonalne toczy się na różnych poziomach - od czysto zmysłowego do czysto duchowego. Sfera ducha jest jednak pojmowana szerzej niż tylko centrum racjonalizmu:

Scheler: „Słowo duch wprawdzie obejmuje pojęcie rozum, ale oprócz myślenie pojęciowego obejmuje też określony rodzaj „naoczności”, naoczności prafenomenów lub zawartości istot, dalej, określoną klasę aktów wolitywnych i emocjonalnych, jak dobroć, miłość, skrucha, szacunek, duchowe zdziwienie, szczęśliwość i rozpacz, swobodna decyzja”

Akty emocjonalne są nie mniej duchowe jak akty intelektualne, odznaczają się też intencjonalnością i kognitywnością. Są zaprzeczeniem stanów emocjonalnych, które dominują na podstawie uczuć zmysłowych.

  1. Zagrożenia dla życia emocjonalnego kończące się irracjonalnością

  1. Rygorystyczna kontrola uczuć sprawowana przez rozum czy też wolę -> grozi paradoksalnie irracjonalizacją, gdyż narzuca uczuciom obcy porządek -> taka próba świadczy o nieufności, lęku i niewiary w uczucia.

Walka wydana uczuciom może spowodować spustoszenie w życiu człowieka, wyzbywając go ze stanów i przeżyć, w których potwierdza swoje człowieczeństwo. Traktowanie uczuć jako z natury niesprawnych poznawczo, czy też przesuwanie ich przedmiotów w strefę fikcji grozi osłabieniem ruchu uczuć wyższych, czy też zachwiania całego życia emocjonalnego

  1. Zaprzestanie kultywacji aktowych form emocjonalności na rzecz stanów emocjonalnych -> zastąpienie aktywności pasywnością -> skupienie się na najniższych uczuciach pozytywnych i zaniedbanie wyższych form życia emocjonalnego

  2. Nienawiść jako główne uczucie w człowieku -> odcina dostęp do wartości pozytywnych i wypacza kontakt z drugim człowiekiem -> przebudowa życia emocjonalnego wokół osi nienawiści -> jest to irracjonalny porządek, gdyż oparty jest na destrukcji

  3. Pożądania, namiętności, pragnienia których się nie kontroluje i którym pozwala się oddziaływać w sposób niekontrolowany

Jednak irracjonalność opisana powyżej nie jest pierwotna, konstytutywna, ale wtóra i nabyta, więc możliwy jest powrót do autentyczności życia emocjonalnego.

2



Wyszukiwarka