1.Przyrodnicze metody badań- odnoszące się do typowych zjawisk lub ich śladów
a)obserwacja. b)eksperyment c)statystyczne
1.Humanistyczne metody- a)eksplikacyjne b)porównawcze c)analityczne
2. Pajdagogos- z gr. to ten, który prowadzi dziecko, młodego człowieka. Początkowo był nim niewolnik, potem człowiek specjalnie do tego przygotowany.
2. Paidagogia - całość zabiegów wokół osoby chłopca
Pajdologia- dział nauki zajmujący się badaniem rozwoju dziecka i opisywaniem zachowań towarzyszących temu rozwojowi.
3. Rodzaje wychowania:
a) naturalne- czyli uczestniczące w życiu rodzinnym, społecznym, w zbiorowej pracy lub w sytuacji kulturowej wolnego czasu,
b) celowo-zamierzone- czyli przygotowujące dziecko młodzieńca do przyszłego zawodu, stanu, pracy czy walki,
c) organizowane programowo- w specjalnych instytucjach wychowawczych, jak szkoła, uniwersytet, seminarium duchowne
4. Działami współczesnej pedagogiki są: pedagogika praktyczna, normatywna, opisowa, eoetyczna ( wyjaśnić).
I) Pedagogika praktyczna - o działaniach, metodach, środkach wychowania i nauczania; tworzy ją opis pojedynczych doświadczeń i sprowadzania z bezpośredniej działalności dydaktyczno - wychowawczej.
II) Pedagogika opisowa (zwana eksperymentalną) - zajmuje się ona uogólnieniem doświadczenia dydaktyczno - edukacyjnego bądź też formułuje swoje twierdzenia na podstawie badań eksperymentalnych.
III) Pedagogika normatywna - to pedagogika, która w oparciu o różne źródła ustanawia ideały, cele i normy wychowania.
IV) Pedagogika ogólna (teoretyczna)- tworzy spójną teorię rozwoju człowieka i uwarunkowań tego rozwoju poprzez uogólnianie zjawisk wychowawczych i poszukiwanie najogólniejszych pojęć tzw. siatki pojęć, które określałyby całościowe procesy rozwoju człowieka.
5.? Miejsce pedagogiki w systemie nauk- jest nauką empiryczną i społeczną
6. Metody wyjaśniające (eksplikacyjne) - krytyka materiałów pochodzących nie z praktyki pedagogicznej ani z empirii zjawisk psychopedagog. czy socjowychow., ale ze źródeł humanist., czyli wytworów, wyrażających przeżycia i zawarte w nich wartości ideowe: sztuka dziecięca, twórczość młodzieńcza lub ze źródeł teoretycznych, dotyczących pojmowania natury i istoty człowieka. Przedmiotem metody wyjaśniającej są wytwory wyrażające przeżycia, rejestrujące fakty i wypowiedzi badanych
6. Metody analityczne- badają treści źródeł historycznych, literackich, filozoficznych np. przez analizę filologiczną tekstów, w której etymologia, bada zmiany znaczenia wyrazów i leksykografia pomaga w krytyce i ustaleniu autentycznych brzmień.
7. Pedagogizacja instytucji, zmiana charakteru wychowania, pedagogizacja starych instytucji i powstanie nowych- związane z przemianami w wychowaniu…?
8. Funkcje wychowawcze: -religijne -moralne -społeczne
9. Wychowanie w ujęciu: prakseologicznym (10.zwolennik: Waltz) - można przedstawić w kategoriach czynnościowych: pomoc w rozwoju (wspomaganie), pielęgnacja, opieka, kompensacja itd. zwraca uwagę na celowe działania wychowawców na wychowanków, wpływanie na nich, urabianie
9. Ewolucyjnym (Doughton)- istotą wychowania jest swobodny wzrost dziecka, proces samorzutnego rozwoju w zakresie różnego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka
-Sytuacyjnym (Decroly)- koncentruje się na warunkach i bodźcach przyczyniających się do rozwinięcia wychowanka
-Adaptacyjnym (Durkheim)- zwraca uwagę na wytwory i osiągane skutki działania wychowawczego
11. Agos jako składnik wychowania- Wychowawcy mają wprowadzić wychowanka do wyższej kultury, zbliżyć go do ideału, doskonalić we wszechstronnym rozwoju
11. Etos jako składnik wychowania działa na bios przez stwarzanie sytuacji wychowawczych w środowiskach społecznych takich jak rodzina, szkoła, przedszkole, grupa koleżeńska, w których obowiązują społeczne wzorce zachowania. Kształtują się takie cechy jak: powinność, obowiązek, odpowiedzialność, solidarność grupowa. Na skutek działania etosu w różnych dziedzinach życia następuje dziedziczenie społecznych postaw moralnych, religijnych.
12. Degresja w wychowaniu- gdy w normalnym wychowaniu pojawia się zastój, zahamowanie rozwoju i obniżenie jego poziomu, granica spowodowana jakimś upośledzeniem.
12. Regresja- którą bada patopedagogika, zajmująca się zjawiskami pedagopatologii, czyli trudnościami wychowawczymi zachowania się i wykolejeniem lub- w wypadku przestępczości nieletnich i młodocianych- pedagogika kryminalna.
13. Twórcę dwuczynnikowej teorii rozwoju.-Stern?
13. Trójczynnikowej- Arystoteles
14. Czynnik duchowy- duchowość człowieka jest -rozumna -zdolna do wartościowania -wolna -twórcza -otwarta na głębię metafizyczną
16. Temperament jako jedna ze struktur rozwojowych człowieka. T. jako pierwsza struktura w rozwoju warstwy biologicznej, która przejawia się w reakcjach emocjonalnych i w motoryce popędowej aktywności. Biologiczność temperamentu powoduje to, że jest on strukturą całkowicie wrodzoną, dziedziczoną genetycznie po rodzicach i wstępnych pokoleniach. Dlatego też temperament tworzy stałą i trudno zmienną właściwość jednostki.
18. Funkcja wychowawców -sanare: (biologiczna)-opieka wychowawców nad biosem wychowanka -Edocere: (psycholog.)pobudzanie u wychowanka zdolności poznawania obiektywnego, rozwijania myślenia. -Educere: (socjolog.)-ochrona wychowanka nad działaniem etosu -Educare (kulturolog.) opieka wychowanka nad jego duchowością i skierowanie jej do ideału -Initare (duchowa) wtajemniczenie i przygotowanie wychowanka do spotkania z losem
20. Myśl pedagogiczna Jana Amosa Komyńskiego: Uznawał realną, życiowa przydatność wykształcenia, a nauczanie to nie tylko sztuka, ale umiejętności wypływające z odpowiedniego przygotowania pedagogicznego. Proces dydaktyczny, aby był skuteczny, powinien się opierać na znajomości procesu poznania ludzkiego, który polega na współdziałaniu mowy, rozumu, działania. Wskutek tego nauczanie powinno stać się w głównej mierze nauka o rzeczach, a nie nauką słów. Swoje poglądy zawarł w dziele pt. „Wielka dydaktyka”.