psychologia kliniczna 2 wykład 27-10, Psychologia kliniczna


OGÓLNA SYMPTOMATOLOGIA UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO

1. W rozwoju intelektualnym nie dochodzi do wytworzenia wyższych form myślenia pojęciowego i abstrakcyjnego. Rozwój osiąga najwyżej poziom myślenia konkretnego (stadium operacji konkretnych wg J. Piaget'a).

2. Mowa rozwija się ze znacznym opóźnieniem, słownik jest ubogi, długo utrzymuj ą się agramatyzmy, wy stępuj ą różne wady wymowy.

3. Opóźnienia rozwoju innych funkcji poznawczych: spostrzegania, pamięci, uwagi, o różnej głębokości. Istnieją przypadki osób upośledzonych umysłowo dysponujących dobrą pamięcią, co maskuje faktyczne problemy w myśleniu. Dzięki temu przyswajają sobie słownictwo, prawidłowości gramatyczne, lecz są zdolne jedynie do reprodukcji przyswojonych treści. Zapamiętany materiał nie służy operacjom myślowym, nie prowadzi do zrozumienia związków przyczynowo - skutkowych, do uogólniania.

4. Dojrzałość społeczna w przypadku upośledzenia w stopniu lekkim, przy stymulującym oddziaływaniu środowiska, może osiągnąć stosunkowo wysoki poziom. Dzięki temu osoby te w wieku dojrzałym uzyskują względną samodzielność i prawidłowo przystosowują się społecznie. W przypadku głębszych stopni upośledzenia konieczna jest stała pomoc i opieka innych.

5. Dzieci upośledzone umysłowo są bardzo zróżnicowane ze względu na rozwój sfery emocjonalno - motywacyjnej. Cechuje je mała zdolność do kontrolowania emocji, impulsywność, nieadekwatność siły i rodzaju reakcji do działającego bodźca. Emocje i uczucia przejawiane są głównie w związku z aktualnie przeżywaną sytuacją.


UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

Upośledzenie umysłowe - te przypadki, które powstały w okresie rozwojowym (w okresie okołoporodowym lub później), poziom sprawności intelektualnych odbiega od normy o dwa odchylenia standardowe lub więcej oraz mimo intensywnej stymulacji dzieci te nie osiągaj ą normalnego poziomu funkcjonowania.

IR (II lub IQ) = WR : WŻ x 100

IR - iloraz rozwoju

II - iloraz inteligencji (ang. IQ - intelligence ąuotienf)

WR - wiek rozwoju

WŻ - wiek życia

Upośledzenie umysłowe - jest rozpoznawane tylko wówczas, gdy z upośledzeniem sprawności intelektualnej współwystępuje upośledzenie w zakresie zachowania przystosowawczego / dojrzałości społecznej.

Prawidłowy rozwój intelektualny - ogólny poziom inteligencji, jak i

poziom wszystkich mierzonych sprawności intelektualnych, mieści się

w granicach jednego odchylenia standardowego.

Jest to statystyczne kryterium normy intelektualnej.

Dziecko funkcjonuje prawidłowo pod względem intelektualnym, gdy

jego ogólne tempo uczenia się, jak też tempo nabywania

poszczególnych kategorii zachowań, jest takie samo, jak większości

jego rówieśników, wychowujących się w tym samym środowisku

społecznym.

Takie ujęcie pozwala na różnicowanie upośledzenia umysłowego i

zaniedbania środowiskowego / pedagogicznego.

Rodzaje dysfunkcji intelektualnych

L Parcjalne II. Globalne


Zahamowanie rozwoju umysłowego - można rozpoznać, gdy zaobserwowano u dziecka mniej lub bardziej systematyczny rozwój intelektualny, tj. jego wiek inteligencji wzrastał mniej lub bardziej systematycznie, wraz z jego wiekiem; następnie na skutek określonego czynnika chorobowego lub braku stymulacji nastąpiło zatrzymanie się rozwoju na tym samym poziomie przez krótszy lub dłuższy czas. Zahamowanie rozwoju intelektualnego może być trwałe lub okresowe.

Obniżenie sprawności intelektualnej - można rozpoznać, gdy rozwój intelektualny dziecka do pewnego czasu przebiegał prawidłowo; następnie w wyniku określonego czynnika chorobowego rozwój umysłowy uległ zahamowaniu, bądź nastąpiła regresja, a dziecko funkcjonuje o jedno odchylenie standardowe poniżej normy.

Opóźnienie rozwoju umysłowego - aktualny ogólny rozwój intelektualny dziecka nie odpowiada jego wiekowi życia i jego środowisku, czyli wiek inteligencji jest istotnie niższy (przynajmniej o jedno odchylenie standardowe) od jego wieku życia. Terminu tego nie należy używać na określenie upośledzenia umysłowego, tylko tych przypadków, w których istotnie niższy niż przeciętny poziom jest spowodowany indywidualną różnicą w tempie dojrzewania umysłowego, być może uwarunkowaną w tempie dojrzewania mózgu, oraz istnieje prawdopodobieństwo, że poziom ten dojdzie do normy.

Stopnie upośledzenia umysłowego

W 1959 r. Amerykańskie Towarzystwo do Spraw Upośledzeń Umysłowych zaproponowało czterostopniową klasyfikację upośledzenia umysłowego: lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki stopień upośledzenia umysłowego (pierwotny termin „niedorozwój umysłowy").

r

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wprowadziła tę terminologię jako obowiązującą (poprzez ICD). W Polsce obowiązuje od 1968 r. Klasyfikacja ta opiera się na odchyleniach standardowych.


- upośledzenie umysłowe (upośledzenie, otępienie);

- zahamowanie rozwoju intelektualnego;

- obniżenie poziomu intelektualnego;

- opóźnienie rozwoju intelektualnego.

Globalne odchylenie od normy w poziomie funkcjonowania intelektualnego rozpoznajemy, gdy poziom wszystkich mierzonych sprawności intelektualnych tworzących inteligencję jest istotnie niższy (tj. niższy o jedno lub więcej odchylenie standardowe); jeżeli ten istotnie niższy poziom funkcjonowania intelektualnego nie jest spowodowany czynnikami środowiskowymi lub zaburzeniami w sferze emocjonalno - motywacyjnej badanego dziecka.

Parcjalne odchylenie od normy (deficyty fragmentaryczne) rozpoznajemy, gdy od normy odbiega jedna funkcja, dwie lub kilka (np. tylko percepcja słuchowa, mowa czynna, czy rozwój graficzny) przy prawidłowym ogólnym poziomie funkcjonowania intelektualnego.

Otępienie (demencja) - w sensie ścisłym - ogólny rozwój intelektualny dziecka przebiegał do pewnego okresu prawidłowo, następnie w wyniku określonego procesu chorobowego, stwierdza się regresję, tj. postępujące obniżanie się poziomu funkcjonowania intelektualnego.

Otępienie - w szerszym ujęciu - demencji może ulec zarówno dziecko, które było uprzednio w pełni sprawne intelektualnie, jak też dziecko upośledzone umysłowo, u którego demencja upośledziła jeszcze bardziej ogólny poziom funkcjonowania.

Otępienie globalne - wszystkie funkcje ulegają równomiernemu uszkodzeniu.

Otępienie wysypkowe - uszkodzenia niektórych funkcji, dotąd mniej lub bardziej sprawnych, podczas gdy inne są równie sprawne jak dotąd.


GLOBALNE ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHORUCHOWEGO -NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ SPRZĘŻONA

ZAGADNIENIA:

- terminologia oraz charakterystyka populacji dzieci z niepełnosprawnością sprzężoną;

- metody / schematy diagnozy;

- specyficzne zaburzenia rozwojowe charakterystyczne dla niepełnosprawności sprzężonej (zaburzenia komunikacji, zaburzenia funkcjonowania sensorycznego, zaburzenia funkcjonowania społeczno - emocjonalnego). TERMINOLOGIA

- ang. deafblind multihandicapped (DBMH) - głuchoniewidomi z dodatkowymi obciążeniami

DEFINICJA FUNKCJONALNA:

Osoba głuchoniewidoma - osoba doświadczająca poważnego jednoczesnego uszkodzenia wzroku i słuchu (często połączonej z innymi dysfunkcjami), co w rezultacie powoduje u niej istotne problemy w trzech podstawowych zakresach:

- komunikowaniu się,

- dostępie do informacji,

- samodzielnym poruszaniu się.

Nie jest to prosta suma uszkodzenia wzroku i słuchu. Kombinacja tych dwu rodzajów dysfunkcji daje nowy rodzaj niepełnosprawności.

MODELE WSPÓŁPRACY SPECJALISTÓW - MODELE DIAGNOZY

- Model tradycyjny

- Model interdyscyplinarny

- Model transdyscyplinarny


- Specjalista zintegrowany ( jeden terapeuta, będący specjalistą z wielu dziedzin)
Diagnoza jest procesem - nie jednorazowym wydarzeniem.

METODY / SCHEMATY DIAGNOZY

Dwie przeciwstawne tendencje:

- Rozbudowywanie standaryzowanych metod diagnostycznych (testów).

- Odchodzenie od standaryzacji metod i warunków badania na korzyść zbliżenia ich do warunków naturalnych dla dziecka (tzw. ang. informal assessmenf).

CHARAKTERYSTYKA POPULACJI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH

W populacji amerykańskiej charakterystyczna jest dysproporcja pomiędzy niepełnosprawnością prostą a złożoną, na korzyść złożonej. Istnieje duża zależność tego zjawiska od poziomu rozwoju medycyny i rehabilitacji w danym kraju. Obserwuje się wzrost tych tendencji w Polsce.

SPECYFICZNE ZABURZENIA ROZWOJOWE CHARAKTERYSTYCZNE DLA DBMH

I. ZABURZENIA KOMUNIKACJI

Komunikacja =/=mowa (nie są tożsame)

Komunikacja - wszelkie formy wyrażania potrzeb.

Komunikacja - dwa rodzaje: receptywna i ekspresywna.

II. ZABURZENIA FUNKCJONOWANIA SENSORYCZNEGO

a. Wzrok

Korowe uszkodzenie analizatora wzroku (CVI - cortical visual impairment; inne nazwy: neurological visual impairment, delayed visual maturation, cortical blindness).

W diagnozie, jak i aranżacji otoczenia dziecka ważne jest zwrócenie uwagi na:

- kolor,

1

1


Wyszukiwarka