Dialogi:jedntematyczne i wielotematyczne(konsensualne-istnieje zgodnosc do tezy miedzy uczestnikami dialogu/kontrowersyjny-taki w którym istnieje zgodnosc co do jakiejs tezy).Dialogi wielotemat. sa traktowane jako suma dialogow jednotematycznych. Dialog fingowany to dialog w tekscie.Spotykamy się z nim w utworach dramatycznych.Wypelnia tekst glowny.W utworach narracyjnych jest b.wazny.Najrzadziej wystepuje w liryce.Dialog jest nacehcowany podwyzszona kompetencja jezykowa postaci.W dramacie odznacza się nadmiarem informacji,zawieral oznajmienia niepotrzebne fingowanym postaciom do porozumienia ale potrzeba odbiorcy do zrozumienia zachowan postaci. Dialog w lit.jako stylizacja na mowienie potoczne:wspolczesna literatura wyposarza postaci w sposoby mowienia sprzeczne z dotychczasowymi konwencjami jak i niekiedy sprzeczne z zyciowym prawdopodobienstwem np. Szewcy. Dialog literacki a dialog realny: D.literacki jest konstruowany ze względu na rozmaite funkcje,które ma spelniac w strukturze utworu. D.realny jest na ogol spontaniczny w znacznym stopniu nieprzewidywalny co do swego przebiegu i wyniku do uczestnikow. Czemu sluzy dialog: -funkcja zdarzeniowo-tworcza -informacje o zdarzeniach,które zostaly bezposrednio przedstawione -w aspekcie postaci sluzy ich bezposredniej charakterystyce oraz charaktaerystyce posredniej-ujawnia cechy osobowosci,poglady i sytuacje psychiczna postaci. Charakterystyka bezposrednia-wprost mowi się o cechach bahaterow .mowi narrator lub postac. Charakterystyka posrednia-nie ma znaczenia kto mowi,narrator czy posatc.Polega na mowieniu o czynach Cechy rozniace dialog narracyjny od dialogu dramatycznego: -w utw.narrac.wypowiedzi posatci nie sa jedyna forma podawcza lecz tylko jedna z wielu,udzial dialogow w calosci utworu jest wielkoscia zmienna -w utw.narrac.dialog nie jest samoistnie zaprezentowany jak w dramacie lecz w rozmaity sposób podporzadkowany wypowiedziom narratora ,formuly narratora wprowadzaja myslenie -w wypowiedzi narrac. Dialog może funkcjonowac nie tylko jako przytoczenie lecz także może być podawany w mowie zaleznej lub mowie pozornie zaleznej.Mowa poz.zal.nie ma przytoczenia bezposredniego.Mowa poz.zal-mowa posatci uniezalezniona od od mowy narratora,w ktorej możemy odnalezc bezposrednio wypowiedz posatc. -polega na tym,ze dialog w utworze narracyjnym mogą być komentowane przez narratora w dramacie nie ma instancji nadrzednej komentujacej dialog. Monolog- jest to ciagla wypowiedz jednego przedmiotu bedacego caloscia formalnie i znaczeniowo autonomiczna w opozycji do wypowiedzi nieautonomicznych wchodzacych w skald dialogu. Typy dialogow: 1)Monolog liryczny 2)M.w dramacie-wypowiedz jednej postaci pod nieobecnosc innych posatci. 3)M.w epice-narracja jako calosc daje się potraktowac jako monolog. 4)M.w epice-wypowiedz kierowana przez mowiacego do okreslonych adresatow,ale do adresatow milczacych jednakowoz ich obecnosc stanowi dla podmiotu motywacji mowiacego. 5)M.charakteru-maja wypowiedzi religijno-obrzedowe np.modlitwa 6)zdarzaja się monologi bedace skladnikami nadrzednymi struktur dialogowych. Monolog w epice: -monolog odwolujacy się do formy jezyka pisanego. -monolog wewnetrzny -monolog odwolujacy się do form jezyka ustnego Struktura jezykowa dramatu-jest scisle zwiazana z jego potencjalnia realizacja teatralna.Jest tak przedstawiony żeby mogl się przeksztalcic w samodzielnie istniejaca. Dramat ma podwojny charakter: -może być percypowany jako dzielo literackie czyli jako tekst i jako jeden ze skladnikow(czyli jako jezyk spelnia warunki dwoch sztuk,dostosowany jest do obowiazujacej w danej epoce konwencji lietarckiej i jednoczesnie do wymagan teatru musi zawierac w sobie wizje przedstawienia scenicznego) Typ wypowiedzi bahaterow,skladnia,intonacja,wszystko to stanowi sygnal zachwoania postaci czyli jezyk dramatu spelnie nie tylko te funkcje,które odrozniaja dzielo literackie od innych typow wypowiedzi,ale również proktuje skladajace się z nich tworzyw przedstawienie teatralne. -w dramacie stosunek slowa do akcji ksztaltuje się zupelnie inaczej niż w utworze epickim.W dramacie jest skladnikiem akcji i jednoczesnie przekazem akcji.jako skladnik akcji slowo jest przejawem dzialania bohatera zarazem jednak slowo w dramacie jest konstruowane w ten sposób by było calosciowym przekazem przebiegu akcji. Trzy aspekty dialogu dramatu: 1.Aspekt dramatyczny-konstytuuje pewnien stosunek pomiedzy dwoma uczestnikami dialogu,daje się odczytac jako napiecie pomiedzy nimi. 2.Aspekt sytuacyjny-zwiazek miedzy uczestnikami z jednej strony z sytuacja przedmitowa z drugiej strony 3.Aspekt semantyczny-tkwi wewnatrz samego dialogu decydujac o jego spojnosci chodzi o jednosc znaczeniowa dialogu. Funkcje dialogu: 1.Dramatyczna-dialog jest ogniwem przebiegu zdarzeniowego w dziele 2.Chrakteryzacyjna-polega na tym,ze sposób wypowiadania się postaci i tresc wypowiedzi sluzy charakteryzowaniu postaci. 3.Informacyjna-wypowiedzi postaci powiadmiaja o okolicznosciach nie ukazanych na scenie. Budowa dialogu na stosunek replik: -pytanie-odpowiedz -dopowiadnia informacji -replik kontrowersyjnych Status gatunkow literackicg z punktu widzenia filozoficznego: -aprioryzm-spod obiektywnego idealizmu,przymuje się tutaj ze gatunki istnieja jedynie w swiecie idei niedostepnych czlowiekowi w sposób empiryczny.Idee gatunkow sa uprzednie w stosunku do materialu literackiego to jest koncepcja platonska. -aprioryzm-spod znaku subiektywnego idealizmu.Czlowiek ujmuje rzeczywistosc tak jak musi ja ujmowac z natury swojego umyslu.Gatunki istnieja pierwotnie jedynie w naszym umysle-koncepcja Kanta -indywidualizm-wdg tej konc. Gatunki sa tworzone przez wewnetrzne doswiadczenie jednostki-konc.romantyczna. -skrajny immanentyzm-wdg niej struktury gatunkowe istnieja tylko w poszczegolnych utworach-pojawila się ona na gruncie pozytywnym. Najczesciej wystepujaca odmiana opsiu jest: Enumeracja(wyliczenie) -nie istnieje teoretycznie żadna granica uniemozliwiajaca doczepiania nowych elemento lancucha wyliczenia -pomiedzy dwa elem.opisu może zostac wcisniety elem.trzeci nie uszkadzajac znaczenia tekstu -nastepstwo elementu opisu nie jest az tak obciazone semantycznie żeby było nienaruszalne. Trzy modele semantyczne opiosu: 1.Lokalizacyjny,w którym jednostki leksykalne odsylaja do jakichs kategorii przestrzennych tu glownie pojawiaja się jednostki leksykalne,które wskazuja na umiejscowienie 2.Logiczno-chierarchiczny-gdy pojawiaja się takie jednostki leksykalne,które ustalaja relacje czesci do calosci.Jednego elementu do uporzadkowanego zbioru. 3.Operacyjny-w takim opisie pojawiaja się takie elementy leksykalne,które okreslaja spostrzeganie,porownywanie. Zadania opisu: -o.jest traktowany jak magazyn pamieciowy narracji -opisy bywaja rodzjem programu nastepujacych potem faz opowiadania -opis jest dokonywany z okreslonej perspektywy,sprzyja to wielopodmitowosci narracji -opisy traktowane sa jako swoiste przystawki segmentujace opowiadania i regulujace jego tempo Typy opisow ze wzgl.na przedmiot: o.osob- może odnosic się do wygladu zewnetrznego bądź psychicznego postaci o.tla-dot.rozmaitych opisow swiata przedstawionego np.krajobrazu,wnetrz.Sluzy przedstawieniu konkretnemu opisu swiata przedstawionego może być również ekwiwalentem stanow duchowych bahaterow o.sytuacji-jest to forma posrednia miedzy opowiadaniem a opsiem
|