Slajd 1.

Epidemiologia

- Epidemiologia to nauka o przyczynach i prawach szerzenia się chorób w populacji ludzkiej, o ich natężeniu i zapobieganiu im.

- W szerokim ujęciu jest to nauka o czynnikach wpływających na częstość występowania i skalę rozpowszechniania się chorób w populacji.

Slajd 2.

Epidemiologia jako nauka

- W celu poznania przyczyn i praw pojawiania się i szerzenia się chorób, epidemiolodzy „liczą, mierzą i analizują” zjawiska zdrowotne - pozytywne i negatywne - oraz czynniki narażenia zdrowia w ludzkiej populacji.

Slajd 3.

Definicje podawane przez WHO:

- Epidemiologia to „badanie czynników określających częstotliwość i rozprzestrzenianie chorób wśród ludności”.

- Epidemiologia to „badanie warunków występowania chorób i inwalidztwa w ludzkich grupach oraz czynników, które mają na to wpływ”.

Slajd 4.

Ze względu na działalność praktyczną, epidemiologię można podzielić na:

1. (Tutaj nie wiem - epidemiometria albo coś). W ramach tego działu, na podstawie danych epidemiometrycznych, demograficznych i medycznych, analizuje się teoretyczne podstawy metod zapobiegania i zwalczania chorób.

Slajd 5.

2. Promocję zdrowia, rozumianą (według WHO) jako:

„działania informacyjne prowadzone przez pracowników służby zdrowia i wybranych ogniw administracyjno-medycznych umożliwiających wszystkim ludziom zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem (zachowania prozdrowotne) oraz stwarzające im możliwości poprawiania zdrowia, aż do osiągnięcia w pełni dobrego samopoczucia”.

Slajd 6.

3. (Profilaktyka zdrowotna?), tj.

- wytyczanie strategicznych kierunków oceny zdrowia społeczeństwa, potrzeb diagnostycznych i leczniczych,

- opracowywanie strategii działań profilaktycznych, prozdrowotnych aktów prawnych i zarządzeń,

- ustalanie wysokości niezbędnych nakładów finansowych.

Slajd 7.

Etapy profilaktyki

- Profilaktyka (….?), której celem jest odrzucanie i likwidacja takich ekonomicznych, społecznych i kulturowych wzorców (nawyków) życia jednostek, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniają się do podwyższania zagrożenia chorobą. Dział ten obecnie nazywany jest promocją lub prewencją zdrowia.

Slajd 8.

- Profilaktykę pierwotną, rozumianą jako „zespół przedsięwzięć mających na celu obniżenie częstości zachorowań przez zmniejszenie ryzyka (możliwości) powstania choroby”. Definicja ta ujmuje tradycyjne pojęcie profilaktyki wraz z zakresem działań mających na celu utrzymanie lub poprawę zdrowia (np. szczepienia ochronne).

Slajd 9.

- Profilaktykę pośrednią, rozumianą jako „zespół przedsięwzięć skierowanych na zmniejszenie rozprzestrzeniania choroby wśród ludności przez skracanie długości jej trwania”. W zakres ten wchodzi izolacja i leczenie źródeł zakażenia. Ten dział profilaktyki realizuje się także przez przecinanie dróg szerzenia się zakażeń ze źródeł na jednostki zdrowe, przez uniemożliwianie lub hamowanie działania szkodliwych czynników na organizm ludzki.

Slajd 10.

- Profilaktykę wtórną, rozumianą jako „zespół przedsięwzięć mających na cel zmniejszenie liczby osób (chorych) o przewlekłej niezdolności do pracy wśród ludności, drogą obniżania zaburzeń funkcjonalności organizmu jako następstwa określonej choroby”. Definicja ta rozszerza pojęcie profilaktyki do pewnej części postępowania rehabilitacyjnego.

Slajd 11.

PODSTAWOWE PRAWA EPIDEMICZNE

Slajd 12.

Prawo zagęszczania populacji

- Nasilenie działania czynnika szkodliwego na zdrowie populacji jest wprost proporcjonalne do jej zagęszczenia. Duże skupienie osobników w miejscu działania szkodliwego czynnika jest przyczyną ujemnego wpływu na ogólną zdrowotność tej grupy ludzi.

Slajd 13.

Prawo długości drogi

- Nasilenie działania czynnika szkodliwego na zdrowie poszczególnych jednostek populacji jest odwrotnie proporcjonalne do długości drogi od miejsca największego stężenia czynnika do wrażliwego organizmu. Dłuższa droga oznacza słabsze działanie. Im dalej znajduje się organizm od źródła promieniowania, tym słabsze działanie niekorzystne na organizm. Rozumienie tego prawa należałoby modyfikować nieco przy rozpatrywaniu takich czynników, jak związki chemiczne, gdzie oprócz odległości, duże znaczenie ma stężenie związku.

Slajd 14.

Prawo styczności ewolucyjnej

- Nasilenie działania czynnika szkodliwego na zdrowie poszczególnych jednostek populacji jest odwrotnie proporcjonalne do częstotliwości ewolucyjnej styczności z nim przodków aktualnej populacji. Brak kontaktu lub rzadkie kontakty czynnika w czasie rozwoju ewolucyjnego przodków jest przyczyną silniejszego działania i większych uszkodzeń organizmu. Przykładem mogą być nowe odmiany zarazków.

Slajd 15.

Prawo skuteczności odpowiedzi organizmu na działanie szkodliwego czynnika

Stopień skutecznej odpowiedzi obronnej organizmu zawarty jest w zakresie od 0 do 100%.

Skuteczność odpowiedzi zależna jest od licznych warunków. Najważniejszy z nich to szybkość i nasilenie działania szkodliwego (szkodliwych) czynnika.

Slajd 16.

Definicje zdrowia:

- Wg ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia:

„Zdrowie jest pełnym dobrostanem fizycznym, psychicznym i społecznym, a nie wyłącznie brakiem choroby lub niedomaganiem”.

- wg M. Kasprzaka:

„Zdrowie to nie tylko brak choroby czy niedomagania, ale dobre samopoczucie oraz taki stopień przystosowania się biologicznego, psychicznego i społecznego, jaki jest osiągalny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach”.

Slajd 17.

- wg K. Szawłowskiego:

„Zdrowie to zespół cech zapewniających zdolność przystosowania się poszczególnych narządów i układów oraz całego ustroju do pełnienia czynności życiowych w warunkach określonego środowiska”.

- Jedna z najnowszych definicji zdrowia:

„Zdrowie to zdolność i gotowość każdej części organizmu człowieka do podjęcia w normalnych warunkach mikro- i makrośrodowiska wszystkich typowych czynności z wystarczającą wydolnością”.

Slajd 18.

Definicje choroby:

- Wg Polskiego Słownika Medycznego:

„Choroba to reakcja ustroju na działanie czynnika chorobotwórczego, prowadząca do wyczerpania zdolności adaptacyjnych ustroju, do zaburzeń współdziałania narządów i tkanek, a w następstwie do zaburzeń czynnościowych i zmian organicznych w tkankach”.

- Jedna z najczęściej stosowanych definicji choroby brzmi:

„Jednostka chorobowa to związany ze sobą zespół niekorzystnych dla organizmu objawów o znanym, określonym składzie, znanej patogenezie i znanym obrazie patomorfologicznym”.

Slajd 19.

Niepełnosprawność

- Niepełnosprawność (ang.: disability), jakiekolwiek ograniczenia działania człowieka bądź brak (w wyniku uszkodzenia) zdolności wykonywania czynności w sposób normalny albo ściślej w zakresie powszechnie uważanym za normalny.

Slajd 20.

ŹRÓDŁA INFORMACJI O STANIE ZDROWIA POPULACJI

Slajd 21.

Źródła bezpośrednie: (dane uzyskiwane z celowo planowanych badań)

Masowe badania przeglądowe, bilanse zdrowia dzieci i młodzieży, badania studentów, badania poborowych, planowane naukowe badania epidemiologiczne, jak np. „zdrowie rolników”, „stan zdrowia studentów stomatologii”.

Slajd 22.

Źródła pośrednie: (dane z rutynowej sprawozdawczości służby zdrowia)

Dokumentacja lekarska: karta chorego w poradni, historia choroby w szpitalu, druk zwolnienia lekarskiego (ZUS-ZLA), karta zgonu, dokumentacja ewidencji zgłoszenia: karta statystyczna szpitalna, zawiadomienie o chorobie zakaźnej, karta zgłoszenia nowotworu złośliwego, zgłaszalność chorób zawodowych, gruźlicy i chorób wenerycznych.

Slajd 23.

Tutaj był pokazany druk ZUS ZLA.

Slajd 24.

Tutaj była pokazana karta zgłoszenia nowotworu złośliwego.

Slajd 25.

Druga strona karty zgłoszenia nowotworu złośliwego.

Slajd 26.

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów (w skrócie: MKChUiPZ)

Stanowi standardowe opracowanie nomenklatury chorób, czyli nazewnictwo, numerację statystyczną chorób i układ (klasyfikacji, taksonomii) chorób w określone grupy. Wprowadzenie wzorcowej, standardowej klasyfikacji umożliwia uzyskiwanie porównywalnych danych o zapadalności (chorobowości) i umieralności ludzi. Można więc porównywać dane z różnych krajów, co jest ważne dla takich organizacji jak ONZ, WHO, które prowadzą szeroko zakrojone akcje profilaktyczne.

Slajd 27.

Dokumentacja szpitalna

- księga przyjęć,

- księga raportów lekarskich i pielęgniarskich,

- księgi operacyjne,

- karta statystyczna,

- historia choroby,

- karta informacyjna (wyciąg z historii choroby).

Slajd 28.

Karta statystyczna szpitalna ogólna

Na tym dokumencie opiera się statystyka szpitalna

- przyczyny hospitalizacji,

- choroba zasadnicza wg rozpoznania klinicznego,

- choroba współistniejąca,

- choroba zasadnicza wg skierowania,

- wykonane procedury,

- czas trwania hospitalizacji.

Slajd 29.

Informacje z lecznictwa otwartego

- karty poradni (przychodnie)

- karty wyjazdowe (działy pomocy doraźnej).

Slajd 30.

Klasyfikacja i nazewnictwo zgonu

Z przyjętych przez specjalistów WHO ustaleń, za przyczynę śmierci należy uważać wszystkie te choroby, stany patologiczne i urazy, które doprowadziły do zgonu lub pośrednio przyczyniły się do niego, a także okoliczności nieszczęśliwego wypadku lub akty przemocy powodujące urazy.

Slajd 31.

Za główną przyczynę zgonu uznaje się:

- Podstawową chorobę lub uraz, rozpoczynające łańcuch kolejno następujących procesów patologicznych prowadzących do śmierci.

- Okoliczności, w których doszło do nieszczęśliwego wypadku prowadzącego do śmierci.

Slajd 32.

- Do karty zgonu lekarz obowiązany jest wpisać - w języku polskim - trzy przyczyny zgonu, tj. wyjściową, wtórną i bezpośrednią (np. rozległe oparzenia, wstrząs, ustanie akcji serca).

Slajd 33.

Przy wypełnianiu aktu zgonu konieczne jest przestrzeganie wielu zasad. Pomijanie ich grozi poważnymi konsekwencjami prawnymi:

- Kartę zgonu może wypełnić i podpisać lekarz wówczas, gdy osobiście stwierdził brak oznak życia i stwierdził tożsamość zmarłego.

- Odpowiedzialność za stwierdzenia zgonu ponosi ten, kto podpisał kartę zgonu.

- Po stwierdzeniu podejrzanych okoliczności śmierci należy niezwłocznie zawiadomić policję lub prokuraturę.

---