wprowadzenie do psychoterapii

terapia behawioralna wykład 5

08.11.2010

• zaburzenie psychogenne (czynnościowe) - wynik zaburzenia uczenia się

• sprawdza się w leczeniu zaburzeń monosymptomatycznych

• do czynienia z występowaniem zachowań niepożądanych i niewystępowaniem pożądanych

• poszukiwanie źródeł nagród i kar: w rozwoju → w człowieku →

• związek z błędnym interpretowaniem rzeczywistości/otoczenia/bodźca/sytuacji

• podstawowe pojęcie - nawyk = pewna reakcja motoryczna; zmiany na poziomie fizjologicznym; reakcje emocjonalne; = kiedy dochodzi do mniej więcej stałej sekwencji między bodźcem a zachowaniem

• grupy nawyków:

nawyk dezadaptacyjny

• sztywność reakcji

• autodestrukcyjność zachowań

• nieprzystosowanie do społecznych wymagań

• zaburzenie jako rezultat procesu nabywania dezadaptacyjnych nawyków

• dotyczą obszarów ruchowych, obsesji myślenia, poziomu emocjonalnego (fobie)

• sposoby nabywania: warunkowanie klasyczne, instrumentalne, modelowanie (upodobnienie do sposobu myślenia, przeżywania) różni się od naśladowania (zewnętrznie)

• w terapii akcent bardziej na teraźniejszość, odsuwając genezę, która jest mniej istotna/potrzebna

• możliwość powtórzenia procesu/techniki

fazy terapii behawioralnej

• faza diagnostyczna

• wzbudzanie motywacji → duża uwaga! - pacjent musi wyrazić zgodę, ponieważ on musi wykonać tę pracę

• zastosowanie określonej procedury

• utrwalenie zmian

podstawowe techniki terapii behawioralnej

• desensytyzacja: stopniowe powolne oswojenie, zbliżenie (w fobiach), w stanie relaksu

• modelowanie: terapeuta podaje przykład zachowania, adaptacyjnych nawyków, pokazuje

(np. psychodramat behawioralny, z naśladowaniem pozytywnych wzorców adaptacyjnych)

• techniki awersyjne: skojarzenie bodźca, który chcemy wygasić, z nieprzyjemnym odczuciem

• trening asertywności → (dziś mają własny status)

• treningi społeczne

• techniki restrukturalizowania poznawczego

terapia poznawcza

• odwrócenie: myślenie → emocje

• ojciec terapii - A. Beck

• konkretne symptomy/przejawy, nie ma odwołania do podstaw

• założenie, że uczymy się pewnych sposobów myślenia

• cel terapii: pobudzenie do analizy własnych schematów/myśli; wychwycenie myśli automatycznych

triada poznawcza: ja

świat

przyszłość

myślenie:

• selektywna abstrakcja

• nadgeneralizacja

• przesadne znaczenie (dotyczy zewnętrznych wymagań)

• minimalizowanie (dotyczy własnych możliwości)

• personalizacja (ja - odpowiedzialny za zdarzenia)

• myślenie czarno-białe

• katastrofizacja

• arbitralne wnioskowanie

• zmiana procesu terapeutycznego - skrócenie

• aktywna rola terapeuty: pracuje dyrektywnie, jasne wyznaczenie celów/planu, strukturalizacja spotkań, info zwrotne, zachęcanie pacjenta do robienia notatek

• zastanawianie się nad emocjami →

• relacja emocjonalna - znaczenie dla efektywności terapii

• wykorzystywanie fluktuacji nastrojów (zmienne nastroje)

• koncentracja na polepszeniach

• wcześniej traktowano to jako utrudnienie

• ale może to mieć sens w poznawaniu reakcji

techniki terapii poznawczej

• techniki wywołujące automatyczne myśli (szukanie sekwencji zdarzeń)

• techniki behawioralno-poznawcze

→ poziom zachowania (terapia sukcesu: wyznaczamy pacjentu bardzo małe zadania, potem coraz bardziej złożone

→ poziom automatycznych myśli i błędów poznawczych (notowanie myśli, by zobaczyć, co było wcześniej, jaka temu towarzyszyła emocja/sytuacja; kontrinterpretacje (patrzenie z innej perspektywy); rodzaj dyskusji: pacjent - „jestem do niczego”, terapeuta - „jesteś wartościowy”; polemika → zmiana myślenia)

• techniki identyfikacji założeń - bardziej zaawansowana; mamy pewne motywy myślowe, które wracają w różnych postaciach

• relacja terapeutyczna jest ważna, ale niewystarczająca w tej terapii

• nacisk na techniki

ogólne, zgeneralizowane, sztywne, globalne, trudne do werbalizacji, najbardziej głębokie,

przekonania kluczowe --- podstawowe

↓

przekonania pośredniczące ----- odnoszą się do konkretnej sytuacji

↓

sytuacja → myśli automatyczne ----- bezpośrednio wynikają z danej sytuacji

+ emocje + zachowania

• założenie, że przekonania mogą być przeuczone

• terapia zaczyna się od myśli automatycznych, a jeszcze wcześniej od rozpoznania emocji i zachowania

• zaburzenia osobowości - dłuższe terapie

• im więcej trudności, tym znaczniejsza relacja terapeutyczna

• relacja daje pewną próbkę zachowania

---