Ćwiczenia 3. 03. 2007-04-11
Test Cramptona - reakcja ortostatyczna układu krążenia.
- reakcja ortostatyczna organizmu to reakcja układu krążenia na zmianę pozycji ciała z leżącej na stojącą,
- w pozycji leżącej ciśnienie krwi w obrębie kończyn górnych i dolnych jest takie samo - płaszczyzna hydrostatycznie obojętna,
- w pozycji stojącej powyżej przepony jest niższe ciśnienie krwi a w kończynach dolnych ciśnienie jest wyższe,
- przy gwałtownej zmianie pozycji ciała z leżącej do stojącej około 0,5 l krwi zostaje przesunięte do kończyn dolnych, o tą wartość mamy
obniżony powrót krwi żylnej do serca, zmniejsza się objętość wyrzutowa (SV), obniża się ciśnienie krwi,
- prawidłowo na spadek ciśnienia krwi powinny zareagować baroreceptory w tętnicy szyjnej, czego efektem jest pobudzenie układu
współczulnego, dochodzi do zwężenia naczyń i przyspiesza praca serca - wzrasta SV, tętno, objętość minutowa, ciśnienie,
- może wystąpić opóźniona reakcja ortostatyczna, gdzie dochodzi do poźniejszego pobudzenia układu współczulnego i późniejszego wzrostu
ciśnienia,
- skrajnym przypadkiem jest zapaść ortostatyczna związana ze spadkiem ciśnienia i tętna,
- opóźniona reakcja ortostatyczna może być spowodowana : odwodnieniem, krwotokiem, po spożyciu alkoholu, u osób starszych, u osób
które przez jakiś czas były unieruchomione w łożku,
~ z fizjologii klinicznej:
- natychmiastową reakcją na szybką zmianę pozycji ciała z leżącej na stojącą jest obniżenie się skurczowego ciśnienia tętniczego (może ono
sięgać w tętnicy ramiennej nawet 40 mmHg) przy niewielkim wzroście ciśnienia rozkurczowego,
- w ciągu 30 sekund ciśnienie skurczowe powraca do wartości początkowych, aby następnie zwiększyć się o 5-10 mmHg u zdrowych ludzi,
- tendencja do zalegania krwi w kkd jest natychmiast kompensowana przez skurcze małych tętniczek,
- obniżenie ciśnienia tętniczego skurczowego jest najprawdopodobniej następstwem zmniejszenia się powrotu żylnego krwi,
- zmniejszanie objętości wyrzutowej serca jest kompensowane przez zwiększanie częstości skurczów serca, dzięki czemu objętość minutowa
serca nie zmienia się istotnie,
- skurcz naczyń, występujący w następstwie pionizacji, jest częściowo wynikiem zmniejszenia stymulacji baroreceptorów w sercu, łuku aorty,
zatokach tętnic szyjnych i dużych tętnicach,
- skurcz małych tętniczek opóźnia gromadzenie się krwi w kkd, ale nie może zwiększyć powrotu żylnego - istotny wpływ na wielkość
powrotu żylnego mają spoczynkowe napięcia i skurcze mięśni kkd,
~ test Cramptona:
1) badany pozostaje w pozycji leżącej przez 10 minut, mierzymy ciśnienie i tętno,
2) badany wstaje i po dwóch minutach dokonujemy pomiaru ciśnienia skurczowego i tętna,
3) wyliczamy wskaźnik Cramptona ICR
ICR = 25 x (3,15 + DTA - DPS/20 )
DTA - różnica ciśnienia skurczowego krwi (mmHg)
DPS - różnica tętna
Interpretacja wyników:
95 i ↑ reakcja b. dobra
80 - 94 reakcja dobra
65 - 79 reakcja dostateczna
↓ 65 reakcja zła
Próba Ruffiera:
1) badanemu w pozycji siedzącej mierzymy tętno (a1) przez 15 sekund i wynik przeliczamy na minutę,
2) badany wykonuje 30 przysiadów w ciągu 1 minuty i bezpośrednio po zakończeniu wysiłku mierzymy tętno (a2) przez 15 sekund i
przeliczamy na minutę,
3) po jednej minucie wypoczynku ponownie mierzymy tętno (a3) przez 15 s,
4) obliczamy wskaźnik IR
(a1 + a2 + a3) - 200
IR =
10
Interpretacja IR:
0,0 b. dobra
0,1 - 5,0 dobra
5,1 - 10 średnia
10,1 - 15 słaba
Próba Martinetta:
1) badany znajduje się w pozycji leżącej, mierzymy tętno i ciśnienie,
2) badany wykonuje przysiadów, mierzymy ciśnienie i tętno, badany wraca do leżenia,
3) co minutę mierzymy ciśnienie i tętno aż do powrotu do normy;
Interpretacja :
- reakcja normotoniczna: jest to prawidłowa reakcja ukł. krążenia, gdzie tętno wzrasta o 20-30, RRs o 10-20 mmHg, RRr nie zmienia się,
- reakcja dystoniczna: duży wzrost tętna i ciśnienia skurczowego oraz znaczny spadek ciśnienia rozkurczowego,
- reakcja hipertoniczna: duży wzrost tętna i RRs,
- reakcja hipotoniczna: nieznaczne zmiany RRs przy dużym wzroście tętna.
Test Harwardzki:
1) badany przez 5 minut wchodzi na stopnie o wysokości 46 cm panie/ 51 panowie w rytmie 30 wejść na minutę,
2) po wykonaniu próby mierzymy tętno 3 razy przez 30 sekund w pozycji siedzącej między:
1 min - 1 min 30 s a1
2 min - 2 min 30 s a2
4 min - 4 min 30 s a3
czas próby w sekundach x 100
FI =
2x (a1 + a2 + a3)
Interpretacja :
55 zła wydolność
55 - 64 poniżej przeciętnej
65 - 79 przeciętnie
80 - 89 dobra
90 - ↑ b. dobra
Próba Flacka:
1) badany robi głęboki wdech a potem głęboki wydech do rurki i utrzymuje słupek rtęci na wysokości 40 mmHg przez 40 sekund;
2) wykonujemy pomiar tętna przez 5 sekund;
Typy reakcji:
Typ 1 - wartość tętna nie przekracza 7 (przez 5 s)i jest stabilne - jest to dobrze wytrenowana osoba;
Typ 2 - HR nie przekracza 9 - osoba średnio wytrenowana;
Typ 3 - HR przekracza 10, świadczy to o niedostatecznych zdolnościach adaptacyjnych serca do warunków parcia podczas wysiłku;
Typ 4 - HR wynosi 13 lub więcej - jest to dyskwalifikacja do uprawiania sportu wytrzymałościowego.
Fizjologia - testy i próby
1