Strumień masy lub objętości- ilość cieczy i gazu przepływająca w jednostce czasu.Anemometry mechaniczne-do określania prędkości powietrza, miarą prędkości strumienia jest liczba obrotów rotora przyrządu pomiarowego(skrzydełkowe i czaszowe) Termoanemometry-działają na zasadzie zmian rezystancji przewodnika wraz ze zmianą temp. Sondę pomiarową stanowi cienki drut platynowy, wol.nikl. włączony w jedno z ramion mostka. Przepł.wzorcowymi są zwężki pomiarowe w postaci kryz ISA z pomiarem przytarczowym i dysze ISA Przepływomierze zwężkowe-do pomiaru potrzebna jest zwężka(powoduje spadek ciśnienia) i manometr (mierzy różnicę ciśnień statycznych przed i za zwężką) najczęściej różnicowy, wzorcowany w jednostkach strumienia przepływu. Trzy zwężki: kryzy, dysze, dysze Venturiego Kryza-cienka tarcza wmontowana w przewód jej oś otworu pokrywa się z osią przewodu. Strumień cieczy przepływający w przewodzie ulega przed zwężką przewężeniu Za zwężką strumień osiąga minimalny przekrój po czym rozszerza się stopniowo wypełniając całą objętość przewodu. Ciśnienie płynu przed kryzą nieco wzrasta i zmniejsza się do minimum za kryzą w największym przekroju strumienia a następnie wzrasta. Strata części ciśnienia jest wywołana stratą energii na tarcie i tworzenie się wirów. Jej wartość zależy od kształtu przewężenia przewodu i jest największa dla kryz. Strumień cieczy przepływającej przez dyszę prawie nie odrywa się od jej ścianek i straty na wytworzenie wirów są mniejsze. Zależność między strumieniem przepływu a różnicą ciśnień otrzymamy przez analizę przemiany energii potencjalnej(ciśnienia) w energię kinetyczną(prędkości) przy przepływie przez zwężkę. Suma tych energii jest stała Dla zwężki w poziomym rurociągu c12ρ/2+p1=c22ρ/2+p2 c1A1=c2A2 m=(d/D)2 Qv=αεA√(2Δp/ρ)[m3/s] Qm=αεA√2ρΔp[kg/s] liczba przepływu α zależy od rodzaju zwężki, modułu, średnicy przewodu D, prędkości strumienia przepływu c i współczynnika lepkości kinematycznej v. Określa się ją doświadczalnie Liczba ekspansji ε jest doświadczalnie wyznaczoną funkcją modułu zwężki. Jest zależna od rodzaju gazu oraz stosunku Δp/p1 i rodzaju zwężki, ε<1 dla gazów. wymiary kryz i dysz są znormalizowane Pomiar spadku ciśnienia Δp=p1-p2 wykonuje się za pomocą manometrów różnicowych zbudowanych na zasadzie U-rurki. Zwężki mają dużą dokładność 1%, prostą konstrukcję, niezawodność działania i możliwość zastosowania w szerokim zakresie ciśnienia i temp. Do pomiary ilości przepływającej pary wodnej, gazów, wody, olejów, powietrza Pomiar ciśnienia za pomocą zwężki znormalizowanej: zmierzyć średnicę wewnętrzną przewodu i zwężki, wyznaczyć moduł, odczytać z wykresu α, zmierzyć temp, wilgotność i ciśnienie, zamknąć zasuwę na ssaniu i uruchomić wentylator. Pomiary rozpocząć od max Qv przepływającego powietrza przy całkowicie otwartej zasuwie na ssaniu. Przechodząc przez kolejne punkty pośrednie wydajności max dojść do pomiaru przy całkowicie zamkniętej zasuwie. Po każdej zmianie położenia zasuwy odczekać 15-20s w celu ustalenia kierunków przepływu następnie odczytać wskazania manometrów różnicowych
Rurki spiętrzające- całkowite ciśnienie pc płynu płynącego przewodem jest równe sumie ciśnienia statycznego ps i dynamicznego pd pd=pc-ps=c2ρ/2 prędkość płynu c=√(2pd/ρ) Do określenia ciśnienia dynamicznego służą rurki spiętrzające Pitota i Prandtla. Rurki są łatwe w obsłudze, montażu i demontażu, przydatne do pomiaru prędkości w przewodach o dużych średnicach , w przewodach o przekroju różnym od kołowego używane przy znormalizowanej konstrukcji do pomiaru strumienia płynu bez uprzedniego wzorcowania. W pomiarze ilości przepływającego powietrza(suszarnie, klimatyzacje, kotły) Rurka Pitota Sztywna rurka zgięta pod kątem prostym(sonda) umieszczona w osi przewodu przeciwnie do kierunku przepływu połączona z manometrem różnicowym giętkim przewodem. Ma wydrążone wewnątrz dwa przewody pierwszy co pomiaru pd drugi ps Ciśnienie zmierzone przez manometr jest sumą ciśnienia panującego w przewodzie(statycznego) oraz spiętrzenia ciśnienia wywołanego zahamowaniem strugi(dynamicznego). Zmierzone ciśnienie jest ciśnieniem całkowitym. Aby wyznaczyć prędkość należy wykonać pomiar ciśnienia statycznego. ps można zmierzyć za pomocą rurki impulsowej, umiejscowionej w otworze ścianki przewodu. Manometr różnicowy wskazuje bezpośrednio różnicę mierzonych ciśnień pd Metoda Pitota wymaga stosowania dwóch oddzielnych nie związanych ze sobą przyrządów do pomiaru ciśnienia pc i ps Rurki Prandtla łączą w jednym przyrządzie elementy do pomiaru pc i ps Otwory styczne w sondzie umożliwiają mierzenie ciś.statycznego otwór z przodu- całkowitego Łącząc r. Prandtla z manometrami różnicowymi można mierzyć wielkość ciś.dynamicznego. Aby pomiar był dokładny głowicę rurki należy ustawić równolegle do kierunku przepływu. Pomiar rurkami spiętrzającymi- rozstrzygnąć jakie ciśnienia są mierzone poszczególnymi manometrami, zamknąć zawór wylotowy i uruchomić wentylator, notować wskazania Manom. Dla wszystkich położeń zaworu, zmierzyć średnicę wewnętrzną rurociągu, temperaturę, ciśnienie i wilgotność powietrza. Obliczyć prędkość przepływu powietrza oraz Qv i Qm Dysza krótki przewód o zmiennej powierzchni przekroju. Strumień plynu przepływając przez przewód ulega łagodnemu zwężeniu co powoduje zmniejszenie się obszarów wirów po stronie wlotowej, największe zwężenie występuje w obrębie dyszy straty ciśnienia są mniejsze niż w kryzach-służący do zwiększania, możliwie z małymi stratami, prędkości przepływającego gazu lub cieczy, kosztem spadku jego ciśnienia Używane w gaźnikach silników spalinowych, palnikach, fontannach. dysza Venturiego do pomiaru prędkości przepływu płynu na podstawie zjawiska spadku ciśnienia w cieczy wraz ze wzrostem jej prędkości, składa się z dyfuzora o stopniowo zwiększającej się średnicy przewodu i rurki o zwężonym przepływie (dyszy). Jedna z końcówek włączona jest przed zwężeniem, a druga w samej dyszy. Istnieją tylko niewielkie zawirowania przed zwężką, za nie ma. Przebieg zmian ciśnienia jak w kryzach, stosowana w wodnych pompkach próżniowych
Paliwa gazowe-mieszanka wieloskładnikowa gazów palnych i niepalnych pochodzenia naturalnego lub sztucznego. Charakteryzują je ciepło spalania, wartość opałowa, gęstość, prędkość spalania Transport-rurociągi, zbiorniki specjalne po 500l, zbiorniki przejazdowe i nieprzejazdowe, jedno i wielokomorowe, gazowiec-statek do transportu skroplonego LNG lub LPG Podział: grupa I ( GS ) - gazy sztuczne uzyskiwane w procesach przetwarzania paliw stałych, ciekłych oraz ich mieszaniny z gazami ziemnymi i propanowo - butanowymi; trzy podgrupy: 25, 30 i 35 grupa II ( GZ ) - gazy ziemne pochodzenia naturalnego, których głównym składnikiem jest metan ( gazy wysokometanowe, zaazotowane, kopalniane); pięć podgrup: 25, 30, 35, 41 i 50 grupa III ( GPB lub LPG) - propan - butan techniczny (gazy węglowodorowe ciekłe C3-C4) grupa IV (GP ) - mieszaniny propanobutanu technicznego z powietrzem będące w warunkach normalnych gazami o symbolu 25. Paliwa stałe-palne ciało stałe pochodzenia naturalnego lub otrzymane sztucznie, wykorzystywane jako źródło energii cieplnej. Charakteryzuje je ciepło spalania, zdolność do spiekania, zawartość wilgoci i części lotnych Podział -pierwotne: w.kamienny, brunatny, torf, drewno wtórne: koks, półkoks, brykiety z węgla kamiennego lub brunatnego 6 podstawowych grup w zależności od stopnia ich uwęglenia(od 0 do 5)drewno, torf, w.brunatny, kamienny, antracytowy, grafit Transport: wagony, samochody ciężarowe, transportery taśmowe Metody pomiaru gazów przepływomierze silnikowe-gazomierze komorowe(bębnowe, miechowe, rotorowe, z tłokami obrotowymi) Gazomierz jest przyrządem pomiarowym przeznaczonym do pomiaru i wskazań objętości gazu jaka przez niego przepłynęła. Gazomierz komorowy to gazomierz, którego organ pomiarowy tworzy komory kolejno napełniane gazem i opróżniane. Gazomierz miechowy jest gazomierzem komorowym o ruchomej przegrodzie w każdej komorze, wykonanej częściowo z wiotkiego materiału, która razem z obudową komory tworzy miech. Komora pomiarowa to przestrzeń geometryczna ograniczona przez stałe ścianki komory i ruchomą przegrodę. Objętość komór pomiarowych jest sumą objętości pojedynczych komór. Cykl pracy gazomierza jest zespołem zjawisk zachodzących podczas napełniania i opróżniania komór pomiarowych pomiędzy kolejnymi identycznymi położeniami organu pomiarowego osiągniętymi przy tej samej fazie ruchu. Objętość cykliczna jest objętością, która przepływa przez gazomierz podczas jednego cyklu pracy gazomierza. Gazomierze wirnikowe-służą do pomiaru prędkości przepływu, anemometry- do pomiaru miejscowej prędkości przepływu (skrzydełkowy, czaszowy) Rodzaje zaworów-kurkowe, grzybkowe, membranowe, zasuwowe