dekonstrukcjonizm

 1) kontrowersyjna teoria analizy tekstu przypisująca mu brak stałego odniesienia przedmiotowego, niezależność od autora jako dyspozytora sensu, brak hierarchizacji strukturalnej, semantyczną nierozstrzygalność oraz wew. samozaprzeczenie; negacja tekstu jako struktury spójnej i zhierarchizowanej stanowi podstawę koncepcji misreading (niedoczytania), zakładającej, iż żadne odczytanie tekstu nie może pretendować do trafności czy poprawności; 2) reprezentujący teorię nieczytelności tekstu ruch intelektualny zainicjowany w latach 60. we Francji przez J. Derridę, a rozwinięty w USA (m.in. P. de Man, J. Hillis Miller, G. Hartman, H. Bloom), S. Felman, J. Culler) jako nowa orientacja w humanistyce, odrzucająca tradycyjne założenia i kategorie zachodnioeur. filozofii oraz powiązane z nimi hierarchie wartości (-» logocentryzm) i konwencje myślowe; w pol. literaturoznawstwie zainteresowanie d. zaznacza się od lat 80., głównie wśród badaczy młodszego pokolenia (m.in. R. Nycz); (por. -» poststrukturalizm).

---