Bilansowa definicja przychodów oraz ich prezentacja w sprawozdaniu finansowym
(Autor: dr Andre Helin, Źródło: BDO)
Podstawowym zagadnieniem w rachunkowości, w odniesieniu do ewidencji i prezentacji przychodów w sprawozdaniu finansowym jest moment ujęcia tych przychodów w księgach rachunkowych oraz ich pomiar w okresie sprawozdawczym, względnie w kilku okresach sprawozdawczych.
Ustawa o rachunkowości w art. 3 ust. 1 pkt 30 definiuje przychody i zyski jednocześnie jako prawdopodobne korzyści ekonomiczne powstałe w okresie sprawozdawczym, o wiarygodnie ustalonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców.
Oprócz tej ogólnej definicji przychodów, ustawa o rachunkowości nie zawiera szczegółowych uregulowań w zakresie rozpoznawania przychodu. W sytuacjach niejednoznacznych zastosowanie mogą mieć nadrzędne zasady rachunkowości, MSR-y i pomocniczo przepisy Kodeksu Cywilnego.
MSR 18 używa tej samej definicji przychodów jak ustawa, ale określa oprócz tego szczegółowe warunki, jakie jednostka sprawozdawcza powinna spełniać, aby móc zakwalifikować powstałe korzyści ekonomiczne jako przychody.
W przypadku sprzedaży produktów, towarów i materiałów, jednostka ujmuje w sprawozdaniu finansowym przychody, jeżeli spełnione zostały łącznie następujące warunki:
jednostka przekazała nabywcy znaczące ryzyko i korzyści z tytułu własności towarów,
jednostka nie kontynuuje zarządzania towarami, w stopniu związanym zazwyczaj z tytułem własności, ani też nie sprawuje efektywnej kontroli nad sprzedanymi towarami,
kwotę przychodów można ustalić w sposób wiarygodny,
istnieje prawdopodobieństwo, że korzyści ekonomiczne związane z transakcją napłyną do jednostki,
koszty poniesione w celu uzyskania przychodów lub te, które jednostka zamierza ponieść, można obliczyć w sposób wiarygodny.
Do przychodów należą jedynie otrzymane lub należne korzyści ekonomiczne, jakie przypadają jednostce. Kwoty zbierane na rachunek osób trzecich nie są korzyściami ekonomicznymi, jakie przypadają jednostce; przykładowo, w przypadku przychodów wynikających z umów agencyjnych lub komisu przychód stanowi w ujęciu księgowym jedynie prowizja za wykonaną usługę, a nie całość otrzymanych pieniędzy.
Ustawa o rachunkowości wymaga zaprezentowania przychodów w sprawozdaniu finansowym w zakresie określonym w załącznikach do niej i w zależności od rodzaju prowadzonej działalności oraz przyjętego wariantu rachunku zysków i strat. Warianty te dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń w syntetyczny sposób przedstawiono poniżej.
Wariant porównawczy:
przychody netto ze sprzedaży produktów,
zmiana stanu produktów,
pozostałe przychody operacyjne (w tym zysk ze zbycia środków trwałych, dotacje itp.),
przychody finansowe.
W wariancie porównawczym zmiana stanu produktów zrównana jest z przychodami ze sprzedaży. Zmiana stanu produktów może mieć wartość dodatnią lub ujemną.
Wariant kalkulacyjny:
przychody netto ze sprzedaży produktów,
przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów,
pozostałe przychody operacyjne (w tym zysk ze zbycia środków trwałych, dotacje itp.),
przychody finansowe.
Dodatkowo w informacjach uzupełniających należy wykazać:
strukturę rzeczową przychodów (rodzaje działalności) i
rynki zbytu (kraj, eksport),
przychody osiągnięte w ramach grupy kapitałowej.
Szerszego zakresu informacji o rodzaju działalności, rynkach zbytu i koncentracji przychodów wymagają MSR-y. W skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym należy przedstawić podział wykazanych w skonsolidowanym rachunku zysków i strat przychodów ze sprzedaży według segmentów, tj. rodzajów działalności oraz określonych geograficznie rynków, jeżeli przy uwzględnieniu organizacji sprzedaży towarów i produktów typowych dla normalnej działalności gospodarczej grupy, dziedziny działalności lub określone geograficznie rynki różnią się znacznie.
Wyszukiwarka