zmiana - jeżeli w pewnym systemie społ. powstają nowe elem. lub zanikają stare lub jeżeli powstają nowe stos. pomiędzy elem. czy zanikają stos. dotychczas istniejące, to wtedy mówimy, że system ulega zmianie. (przekształcenie polit. org. w celu zwiększenia efektywności). Zmiana regresywna - jest cofnięciem się do syst. społ. sięga po rozw. z przeszłości. Zmiana adaptacyjna - do starych rozw. dodaje się nowe, nie podważa się jednak podstaw systemu. Zmiana innowacyjna - obejmuje ona podstawy systemu, oznacza reinterpretację zarówno jego przeszłości jak i teraźniejszości. Źródła zmian:1) zew., a)powstawanie nowych chłonnych rynków zbytu i kurczenie się starych, b)zmiana upodobań i gustów klientów, c)pojawienie się nowych technologii, d)wzrost konkurencji, e)wyższy poziom wykształcenia siły roboczej, 2)wew., a)wprowadzenie nowej strategii w org., b)wdrażanie nowych technologii, c) pojawienie się nowych postaw i zachowań pracowników. Etapy akceptacji zmian: szok- człowiek żyje i pracuje, ale nie działa w pełni świadomie, po wyjściu z szoku osoba popada w gniew lub wściekłość, gdy to nie prowadzi do akceptacji chwyta się ostatniej deski ratunku, następnie popada w depresję, dopiero po wyjściu z depresji akceptuje zmianę. model wprowadzania zmian (Webbera): a)wywoływanie niezadowolenia, b)rozmrożenie starych postaw niesprzyjających zmianom, c)konwersja- wprowadzenie nowych wartości i postaw, które będą sprzyjały zmianie, d)ponowne zamrożenie nowych postaw i wartości.
Socjotechnika jest nauką praktyczną, jej celem jest wskazywanie, jak w oparciu o twierdzenia formułowane i weryfikowane przez socjologię ogólną, dotyczące relacji zachodzących pomiędzy różnymi faktami społ, przeprowadzać zaplanowane zmiany. Socjotechnika (inżynieria społ.) to zespół dyrektyw dotyczących dokonywania racjonalnych przemian życia społ. W zależności od tego, jak postrzegamy społeczeństwo wykorzystać możemy różne sposoby wpływania na nie. Kiedy jest ono ujmowane jak zrównoważony system, na który składają się bierne i adaptacyjnie skierowane jednostki (model systemowo-funkcjonalny) sięgamy po socjotechnikę manipulacyjną. Natomiast, gdy społ. widziane jest jako ciągle zmienny proces aktywowany i podtrzymywany przez aktywne i twórcze jednostki (model procesowo-podmiotowy) sięgamy po socjotech. emancypacyjną. Dyrektywy socjotechniczne mogą dot. 3 sfer: 1)perswazji - rozumianej przez te sposoby oddziaływania, które dążą do zmiany przekonań, postaw i opinii innych ludzi, przy pomocy argumentacji emocjonalnej lub racjonalnej. 2) manipulacji - .... bez ich wiedzy lub nawet wbrew ich woli. 3) facylitacji - ... przy użyciu technik wypracowanych przez instytucje tradycyjne (rodzina, szkoła, władza, środki masowego przekazu). Źródła czerpania wiedzy socjotech.: nauki społ., własne doświadczenie, refleksje różnych myślicieli.
Funkcje systemu społ.: a) integracyjna - ludziom wchodzącym w skład danego systemu społ. bliskie są pewne wartości, co bardzo mocno zbliża ich do siebie, są nawet zgodni wspólnie występować przeciwko przeciwnikom tych wartości. b)inspiracyjna - wyznaczone przez członków systemu społ. wartości wywołują u nich podobny sposób myślenia, podobne zachowania i postawy. c)zabezpieczająca - opierając się na swoich postawach i zachowaniach, syst. społ. zapewnia sobie możliwość istnienia i działania. Właściwości syst. społ. org.: morfologia, struktura, podział funkcji i pozycji, hierarchia, zdolność adaptacyjna, układ wartości (dzięki niemu usankcjonowana jest hierarchia w systemie, istniejące zwyczaje, a także kształtują się sposoby myślenia, postawy, zachowania jednostek i grup.
Osobowość - elem. społ. w człowieku, poglądy, postawy, te które zostaly nadbudowane nad jego natura biologiczną. Koncepcja endogeniczna - człowiek przychodząc na świat ma nie tylko właściwości bilogiczne, ale także genetycznie uwarunkowane jest to kim będzie. Egzogeniczna - środowisko społ. decyduje o osobowości. Koncepcja determinizmu środowiskowego zakładała, że poprzez określone procesy wychowawcze można niemalże w dowolny sposób kształtować osobowość. Czynniki o charakterze społ.: kulturowy model osobowości, role społ., jaźń subiektywna - co sami o sobie myślimy, jest konieczna do umocnienia osobowości, jaźń obiektywna - jak postrzegamy oceny innych. Gdy realizujemy role społ z przekonaniem, w sposób trwały zapisują się one w naszej osobowości. Na cechy osobowości każdego człowieka mają wpływ zarówno kulturowe modele osob., jak i role społ., jednak tylko gdy człowiek jest na nie otwarty. Postawy (ze względu na stos. do norm społ. i prawnych): konformistyczna, nonkonformistyczna, legalistyczna i przestępcza. Dwuczynnikowa teoria motywacji Herzberga - różne elem. warunków pracy mają różną a nawet wyraźnie określoną rolę motywacyjną. Czynniki te Herzber podzielił na: a)motywatory - czynniki wywołujące wyraźne zadowolenie, wyraźnie motywujące (awans, możliwość rozwoju osobistego), b)czynniki utrzymania- nie wywołują wyraźnego zadowolenia, gdy są na właściwym poziomie, natomiast wywołują wyraźne niezadowolenie, gdy nie są na właściwym poziomie (wynagrodzenie, świadczenia socjalne, warunki pracy).