SZKOŁY I KIERUNKI WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII
TADEUSZ TOMASZEWSKI klasyfikuje szkoły i kierunki w psychologii i dzieli je na dwie grupy:
XIX w. psychologia nosi nazwę psychologii klasycznej
XX i XXI w. psychologia nosi nazwę psychologii współczesnej
PSYCHOLOGIA KLASYCZNA
Obejmuje koncepcje, które są ogniwem łączącym filozofię i psychologię. Szkoły są pod silnym wpływem paradygmatu.
STRUKTURA:
psychofizyka
funkcjonalizm
asocjacja
STRUKTURALIZM jako pierwsza i najbardziej wpływowa szkoła psychologii klasycznej na czele z Wilhelmem Wundtem (ojciec psychologii nowożytnej, współczesnej).
Psychologia nauka o świadomości.
BADANIE ŚWIADOMOŚCI - analiza elementów składowych świadomości.
INTROSPEKCJA - nieznana wcześniej metoda badania świadomości stworzona przez Wundta. To analiza własnych stanów psychicznych, myśli i przemyśleń. W końcowych latach pracy Wundt zaproponował „koncepcję syntezy twórczej.” Wg tej koncepcji złożone zjawiska świadomości nie są tylko sumą elementów. Wrażenia są czymś więcej.
PSYCHOLOGIA WUNDTA - psychologia elementów, psychologia atomistyczna.
W 1879r. Wundt zakłada przy Uniwersytecie w Lipsku pierwsze laboratorium psychologiczne. Uczeń Wundta to Edward Titchener.
2+2=5 logia Wundta (wrażenie to coś więcej niż suma części)
WADA INTROSPEKCJI - niesprawdzalność sądu introspekcji. Nie jesteśmy w stanie sprawdzić o czym ktoś myśli.
OBRONA INTROSPEKCJI - pojedyncze badanie może nie by wiarygodne, lecz badanie wielu osób tak.
PRZEDMIOT: świadomość
CEL BADAWCZY: poznać elementy składowe budujących zjawisko świadomości
METODA: introspekcja
SZKOŁA PSYCHOLOGICZNA - grupa badaczy podzielających poglądy co do przedmiotu psychologii, jej celu ora metod badawczych. Najczęściej skupieni byli wokół jednego wiodącego badacza lub ośrodka.
KIERUNEK PSYCHOLOGICZNY - grupa koncepcji psychologicznych opierająca się na wspólnych fundamentalnych założeniach.
FUNKCJONALIZM - przedmiotem jest świadomość ujmowana w perspektywie jej funkcji. Metodą funkcjonalizmu były obserwacja i eksperyment. A jego przedstawicielami William James i John Dewey. Funkcjonalizm pozostaje pod silnym wpływem teorii ewolucji Darwina. Funkcjonalistów interesują procesy, tendencje powszechne, wspólne wszystkim.
PRAGMATYZM - ważna jest funkcja świadomości.
KONCEPCJA STRUMIENIA ŚWIADOMOŚCI - JAMES
Realnie istnieje żywy strumień ludzkiej świadomości.
Właściwości świadomości jako strumienia:
zmienność świadomości
ciągłość
indywidualny charakter
struktura czasowa
struktura logiczna
struktura przestrzenna (figura i tło)
KONCEPCJA MYŚLENIA PROBLEMOWEGO I DOŚWIADCZENIA - DEWEY
Deweya zainteresowało to czemu służy proces myślenia. Po co myślenie? Każde nowe zdarzenie, każda nowa sytuacja jest postrzegana przed podmiot jako problem wymagający ustosunkowania się, rozwiązania bądź jakiegoś dostosowania zachowania. Myślenie zatem jest funkcją, która umożliwia wykorzystanie posiadanej wiedzy i doświadczenia do rozwiązania dostrzeżonego problemu.
Koncepcja doświadczenia:
Doświadczenie to całokształt wiedzy o sobie i świecie nabytej w toku życia. Jest to proces rozwoju i wzrostu. Zdobywanie doświadczenia odbywa się zarówno z inicjatywy samego podmiotu jak i po przez realizację zadań w toku życia.
PRZEDMIOT: świadomość w perspektywie jej funkcji
METODA: obserwacja i eksperyment
NASTAWIENIE: pragmatyczne
ASOCJACJONIZM - przedmiotem była świadomość w perspektywie dynamiki tworzenia się złożonych zjawisk świadomości. Głównym asocjacjonistą był Edward Thorndike.
ASOCJACJA - łącznie się zjawisk.
B A
C
A - pobudzony obszar w mózgu (zapach)
B - pobudzony obszar w mózgu (obraz)
C - pobudzony obszar w mózgu (emocje)
Jeżeli aktywuje się C to automatycznie aktywuje się A i B.
TOROWANIE DRÓG NERWOWOWYCH - przetarcie szlaków pomiędzy i ułatwianie aktywowania (jeżeli A to B i C).