Gimnastyka na przestrzeni wieków zmieniała swoje zadania, formy i treść. Od pojęcia obejmującego wszystkie dyscypliny sportu w starożytnej Grecji do obecnego pojmowania jako jednego ze środków wychowania fizycznego nastąpiła duża ewolucja.

Rozległe zadania gimnastyki, szeroka skala jej zastosowań i różnorodność ćwiczeń sprzyjały rozwojowi różnych, w pewnym stopniu samodzielnych kierunków i rodzajów gimnastyki. Różnią się one szczególnymi celami i odrębnymi metodami prowadzenia.

Ogólnopolska Konferencja Gimnastyczna odbyta w Krakowie w 1952 roku wyróżniła zasadnicze kierunki i rodzaje gimnastyki, rozwiązując poprzednie rozbieżności w teoretycznych uzasadnieniach.

Ustalono następujące kierunki:

1.     Gimnastyka podstawowa,

2.     Sport gimnastyczny,

3.     Gimnastyka pomocniczo - specjalna,

4.     Gimnastyka lecznicza.

W ramach wymienionych kierunków wydzielono szereg rodzajów gimnastyki. Tak, więc w gimnastyce podstawowej zostały wyróżnione poniższe rodzaje:

1.     dla dzieci w wieku 3 - 7 lat,

2.     dla dzieci w wieku 7 - 10 lat,

3.     dla młodzieży w wieku 11 - 13 lat,

4.     dla starszych kobiet i mężczyzn - z wyodrębnieniem typowych stopni wieku, przygotowania fizycznego i stanu zdrowia.

Gimnastyka podstawowa zaspakajając żądania wszechstronnego przygotowania fizycznego znajduje przede wszystkim szerokie uwzględnienie w wychowaniu fizycznym dzieci i młodzieży. Ma do spełnienia, poza zadaniami rozwojowymi, szereg zadań wychowawczych. Do realizacji tych zadań służy bogaty zasób ćwiczeń z poszczególnych działów wychowania fizycznego - zabawy, gry, pląsy, tańce, a z działu ćwiczeń praktycznych (utylitarnych) - elementy judo. Ćwiczenia te mają za zadanie:

1.     wyrabianie poczucia zespołowości i ambicji zespołowej,

2.     kształcenie intelektu (taktyka gier),

3.     uatrakcyjnienie zajęć gimnastycznych,

4.     zastosowanie form gimnastyki dla dzieci i młodzieży,

5.     kształcenie słuchu i umuzykalnianie ćwiczących,

6.     sublimację odruchów bojowości u chłopców.

Ponadto gimnastyka podstawowa ma zastosowanie w ruchu dorosłych - i to nie tylko tych, którzy mają przed sobą perspektywy pewnych osiągnięć sportowych, ale głównie tych, którzy pragną jak najdłużej zachować bardzo dobry stan zdrowia i wydolności organizmu.

Sport gimnastyczny obejmuje trzy rodzaje, a mianowicie:

1.     gimnastykę sportową,

2.     akrobatykę sportową,

3.     gimnastykę artystyczną.

Zadaniem tego kierunku jest doprowadzenie określonych umiejętności ruchowych ćwiczących do poziomu sztuki (mistrzostwa sportowego) w celu osiągnięcia maksymalnych wyników na zawodach sportowych. Specjalizacja ruchowa, jaką reprezentuje ten kierunek, może być prowadzona jedynie na podbudowie ogólnego przygotowania fizycznego, które daje ćwiczącym gimnastyka podstawowa.

Gimnastyka sportowa skierowana jest na opanowanie skomplikowanych ćwiczeń gimnastycznych i stanowi ważny środek rozwoju uzdolnień fizycznych oraz właściwości psychicznych.

Podstawowymi konkurencjami w gimnastyce sportowej

kobiet są:

­      - ćwiczenia wolne,

­      - ćwiczenia na równoważni,

­      - ćwiczenia na poręczach,

­      - skok,

                 mężczyzn są:

­       - ćwiczenia wolne,

­       - ćwiczenia na drążku,

­       - ćwiczenia na poręczach,

­       - ćwiczenia na kółkach,

­       - ćwiczenia na koniu z łękami, 

­       - skok.

Cechą charakterystyczną ćwiczeń z akrobatyki sportowej są obroty ciało dookoła osi poziomej, pionowej i bocznej oraz niezwyczajne położenie ciała głową w dół (na rękach), co czyni je cennymi środkami specjalnego treningu narządów równowagi i układu krążenia.

Podstawowymi konkurencjami w akrobatyce sportowej są:

­       - skoki akrobatyczne,

­       - ćwiczenia dwójkowe kobiet i mężczyzn,

­       - ćwiczenia dwójkowe mieszane,

­       - piramidy kobiet i mężczyzn,

­       - skoki na trampolinie (batucie).

Gimnastyka artystyczna wyraża się swoistym charakterem ćwiczeń, organicznym ich związkiem z muzyką i tańcem oraz specyficzną metodą zajęć. Ćwiczenia tej gimnastyki charakteryzują się dużą różnorodnością, miękkością i płynnością wykonania. Organiczny związek z muzyką, będący podstawą jej nauczania, warunkuje całość kompozycyjną ruchów i harmonijność przejść od jednych ćwiczeń do drugich.

Ćwiczenia stosowane w gimnastyce artystycznej mogą być w formie ćwiczeń wolnych z przyborami (np. kółka, piłki, wstążki, skakanki, maczugi) oraz wykonywane indywidualnie bądź zespołowo.

Począwszy od 1954 roku, średnio co cztery lata, odbywają się w różnych państwach Gimnastrady organizowane pod egidą Międzynarodowej Federacji Gimnastycznej, na których dokonuje się przeglądu aktualnie stosowanych metod gimnastycznych. Większość zespołów demonstrowała przede wszystkim gimnastykę rytmiczną, nowoczesną i artystyczną, a od połowy lat sześćdziesiątych największą popularnością cieszyła się gimnastyka jazzowa.

Gimnastyka rytmiczna charakteryzuje się wykonaniem ćwiczeń z drobnymi przyborami, które podkreślają właściwy rytm ćwiczeń przy różnorodnych melodiach. W gimnastyce nowoczesnej dominują ćwiczenia ze swobodną ekspresją ruchów przy akompaniamencie muzyki tanecznej, natomiast gimnastyka jazzowa to ćwiczenia gimnastyczno - taneczne wykonywane przy dźwiękach muzyki rozrywkowej. Ostatnią nowością w gimnastyce jest aerobik i jego pochodne.

---