Ćwiczenia 1

Temat: Ćwiczenia bierne

Ćwiczenia bierne.

• Celem tych ćwiczeń jest zamiana ruchu biernego na czynny. Spełniają też rolę czynnika podtrzymania sprawności kilku składowych narządu ruchu, takich jak mięśnie, więzadła czy stawy utrzymując odpowiednio ich długość, elastyczność i ruchomość. Fizjologicznie ich rola polega na wspomaganiu działania mechanizmu „pompy mięśniowej”. Poprawiają trofikę tkanek miękkich objętych porażeniem. Zapobiegają odleżynom. Utrzymują fizjologiczny zakres ruchu. Wzmacniają torowanie proprioceptywne, ekstroceptywne i ideomotoryczne.

• Wskazania:
  - porażenia i niedowłady mięśni szkieletowych
  - zwiększone patologiczne napięcie mięśniowe (spastyczne)
  - nie utrwalone ograniczenia ruchomości w stawach
  - zła trofika tkanek miękkich w częściach narządu ruchu objętych procesem patologicznym
  - potrzeba utrzymania odpowiedniej długości i elastyczności w mięśniach szkieletowych

• Przeciwwskazania:
  - stany pourazowe po złamaniach kości długich z niepełnym zrostem
  - stany zapalne stawów różnego pochodzenia
  - stany po zwichnięciu i innych urazach stawowych i śródstawowych
  - urazy skóry, mięśni, innych tkanek miękkich oraz stany bezpośrednio po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów
  - występowanie bólu podczas ćwiczeń

• Metodyka:
  - ruch prowadzony jest za pomocą sił zewnętrznych, głównie przez rękę terapeuty
  - pozycja wyjściowa jak w teście Lovetta na stopień 0-1
  - stabilizacja części kończyny zapewnia wykonywanie ruchu biernego tylko w obrębie mobilizowanego stawu. Ruch nie może być przenoszony na inne sąsiednie przeguby stawowe.
  - odciążenia lub chwyt ćwiczonej części ciała musi być wygodny dla pacjenta, a przez to bezpieczny
  - ruch należy prowadzić w pełnym, biernym, fizjologicznym zakresie zgodnie z normą dla danego stawu
  - liczba powtórzeń w jednej płaszczyźnie i serii od 30 do 50
  - ćwiczenia w ciągu dnia należy prowadzić od jednej do trzech serii. Przy większym nasileniu oddziaływania czynnika patologicznego stosuje się większą dawkę ćwiczeń
  - obowiązuje zasada bezpośredniego oddziaływania. Jeżeli ma być usprawniany staw biodrowy to przyłożenie ręki do ćwiczonej kończyny musi być umiejscowione na udzie.

Przykłady ćwiczeń:

1. Unoszenie i obniżanie barków.
   Ruch w obrębie stawów barkowo-obojczykowych i mostkowo-obojczykowych.
   PW: leżenie tyłem, terapeuta od strony głowy pacjenta. Podchwyt pod oba barki, kciuki znajdują się na bocznych powierzchniach barkowych, palce wskazujące wsunięte pod doły pachowe na łopatki, unoszenie i obniżanie barków.
   W siadzie: chwyt w 1/3 dalszej ramienia lub w okolicy bliższej przedramienia.

2. Wysuwanie i cofanie barków (także ruchy obwodzenia)
   PW: leżenie przodem, pod ręce i głowę podkładamy ręcznik lub poduszkę. Terapeuta po stronie ćwiczonej obejmuje bark od strony klatki piersiowej, kciuk na wyrostku barkowym łopatki, przedramię chorego na przedramieniu fizjoterapeuty. Lewą ręką stabilizujemy łopatkę pacjenta.
   W siadzie: palce 2-5 obejmują boczną powierzchnię barków a kciuk na grzebieniu bocznym łopatki.

3. Zginanie i prostowanie ramienia
   PW Zgięcie: siad lub leżenie tyłem. Terapeuta - jeżeli ruch po stronie prawej - obejmuje prawa ręką staw promieniowo-nadgarstkowy, a lewą stabilizuje bark pacjenta. Przy wykonywaniu ruchu zgięcia tylko część wykonywana jest w stawie ramiennym, w pozostałej odpowiedzialny jest staw barkowy. Podczas ruchu zgięcia przedramię spoczywa na przedramieniu fizjoterapeuty.
   PW Wyprost: Lewa ręka nachwyt w obrębie stawu promieniowo-nadgarstkowego, a prawa stabilizuje obojczyk

4. Odwodzenie i przywodzenie ramienia
   PW: Leżenie tyłem, terapeuta jedną ręką chwyta podchwytem w 1/3 w dalszej ramienia, zgięte ramię terapeuty spoczywa na barku, stabilizując go, zginanie ramienia do kąta 90^o
   PW w siadzie: podchwyt w 1/3 dalszej ramienia, ramię zgięte na ramieniu fizjoterapeuty j.w.

5. Wyprost i zgięcie w płaszczyźnie poprzecznej
   PW: leżenie tyłem, ramię 90^o, przedramię podtrzymywane podchwytem, terapeuta chwyt w 1/3 dalszej ramienia, druga ręka obejmuje staw promieniowo-nadgarstkowy. Palec wskazujący w dłoni pacjenta.

6. Rotacja w stawie ramiennym
   PW: leżenie tyłem, ramię do 90^o, przedramię do 90^o, podtrzymywane chwytem, terapeuta obejmuje staw promieniowo-nadgarstkowy, palec wskazujący w dłoni pacjenta, drugą ręką łapie podchwytem staw łokciowy i wykonuje ruch rotacji.

---