Fauna Afryki
Fauna Afryki jest bardzo bogata. Można tu znaleźć powiązania z gatunkami żyjącymi na innych kontynentach. Są to pozostałości z okresu kiedy to Afryka była częścią wielkiego paleozoicznego lądu Gondwany. Najstarsze gatunki zachowały się w części południowoafrykańskiej i należą do nich bezkręgowce - prymitywny pratchawiec Peripatus capensis małże Acavidae, a z kręgowców ryby z rodziny Galaxiidae. Młodszym elementem są zwierzęta które rozwijały się w okresie kredy, paleocenu i eocenu na kontynencie afrykańsko - brazylijskim. Zwierzęta w tym okresie przeszły również na Madagaskar połączony jeszcze wtedy z lądem Afryki. Z tego okresu wywodzą się m. In. Ryby dwudyszne(Protopterus), żaby Aglossa, żółwie Pelomedusidae, strusie, niektóre gryzonie, mrówniki, łuskowiec Manis,damany, węże Corallus i Boa oraz jaszczurki - iguany. Część zwierząt przywędrowała z rejonu Indii (w miocenie) a także część zwierząt odbyło drogę odwrotną do Indii i Europy (oligocen i miocen). Są to zwierzęta lasów równikowych: słonie, jelonkowate, małpy człekokształtne, papugi, żurawie i inne. Z okresu pliocenu wywodzi się fauna sawann i pustyń. Zalicza się tu antylopy, osły, zebry, nosorożce, żyrafy, lwy, hieny, gepardy, skoczki itp. W okresie glacjalnym i post glacjalnym część zwierząt zostało wypartych z północy (Europy i Azji Zach.), przez to w Afryce żyje pewna ilość zwierząt pokrewnych zwierzętom Europy Pd.
Obecne rozmieszczenie gatunków jest wynikiem zmiennych warunków ubiegłych okresów i aktualnie istniejących warunków środowiska geograficznego, do którego przystosowały swój sposób bytowania. Afrykę dzieli się na 3 części:
1. Afryka Pn. Do pd. Krańca Sahary zaliczana jest do prowincji śródziemnomorskiej krainy holarktycznej,
2. Madagaskar i przyległe wyspy stanowią oddzielną krainę
3. pozostała część Afryki na południe od Sahary należy do krainy etiopskiej dzielącej się na leśną prowincję wschodnioafrykańską i prowincję południowoafrykańską (kapską).
Prowincja śródziemnomorska
Obszar lasów śródziemnomorskich obejmuje Maghreb[1]. Z kopytnych - lokalna odmiana jelenia szlachetnego tzw. Jelenia północno - afrykańskiego, daniela, dzika; z drapieżników niedźwiedzia (Ursus arctos crowteeri), lisa algierskiego, szakala, lamparta, geneta oraz ichneumona[2]. Z gryzoni: królik i jeżozwierz, a owadożerne - jeż. W górach żyje - owca grzywiasta, a lokalnie małpa magot. Ptaki reprezentuje m. in. Kuropatwa skalna, a z drapieżników sęp kasztanowaty, płowy, ścierwnik biały i orłosęp brodaty.
Obszar stepów, półpustyń i pustyń.
Na otwartych przestrzeniach żyją różne rodzaje antylop: niewielka gazela dżerajn, która długo może obywać się bez wody, wielka, silnie już wytrzebiona, cynamonowo - brunatna antylopa krowia i antylopa Mendesa o długich, śrubowatych lub lirowato wygiętych rogach, którą Beduini uważają za najbardziej szlachetną zwierzynę łowną oraz mniejsza od naszej sarny gazela dorkas. Drapieżniki reprezentują - gepard, karakol zwany rysiem stepowym (bo ma podobne zakończenie uszu), dziki kot afrykański, długouchy fenek podobny do lisa i żywiący się jaszczurkami, myszami i owadami, padlinożerne hieny pręgowane. Lew jest obecnie rzadkością (choć kiedyś pospolity). Z gryzoni pospolity jest skoczek, któremu długi ogon służy jako sprężyna, susły, zające. Liczne są nietoperze. Ptaki: dropie (Otides), żuraw stepowy, którego wielkie stada gnieżdżą się zwłaszcza nad Nilem Białym; nad brzegami jezior flamingi, pelikany i kaczki. Bogaty świat gadów. Dużo jest żmij, jak afrykańska, rogata, tzw. Żmija Kleopatry, czyli kobra afrykańska, a z węży dusiciel piaskowy. Jaszczurki: gekony i jaszczurki właściwe.
Kraina etiopska.
Część wschodnioafrykańska obejmuje przede wszystkim obszary sawann. Z powodu dużej ilości paszy (dla roślinożernych) oraz wielkiej przestrzeni najbogatszy w zwierzęta rejon Afryki . A gdzie są roślinożerne nie może zabraknąć drapieżników. Najbardziej charakterystyczne kopytne grupujące się w duże stada jedno lub wielogatunkowe. Żyrafy szukają towarzystwa antylop czy słoni, zebry chętnie pasą się z antylopami i strusiami. Antylopy: ciężka, dwumetrowa kanna, podobne do konia antylopy gnu, antylopy końskie (słynna już w starożytności antylopa oryks), antylopy karłowate, zwinne impale, antylopy krowie i jeszcze około 30 innych gatunków. W Afryka żyje najsilniejszy i najdzikszy bawół - bawół kafryjski, który jest pod ochroną. W sawannie leśnej, gdzie jest dostatek wody można spotkać hipopotama i słonia; nosorożce są prawie zupełnie wytępione (tylko w parkach narodowych można zobaczyć). Drapieżniki: lew, lampart, gepard, serwal, szakale, hieny i inne. Liczne gryzonie i małpy: pawiany i mandryle. Około 40 gatunków ptaków: polujący na węże sekretarz, perliczki, tkacze, nad wodą ibisy, czaple, marabuty i inne. Z gadów - krokodyle, gekony, warany, agamy kameleony, żółwie ziemne. Z płazów dużo żab (żaba olbrzymia do 25 cm długości). Bogaty świat owadów. Charakterystyczne są termity budujące swe mrowiska w postaci kilkumetrowych kopców oraz groźna much tse-tse, wróg bydła ( roznosi chorobę śpiączkę). Spore obszary uwolniono już od tego owada.
Prowincja zachodnioafrykańska.
Obejmuje obszar wilgotnych lasów tropikalnych charakteryzuje się przewagą zwierząt żyjących w koronach drzew lub trzymających się wody. Z ssaków będą to głównie różne gatunki małp: koczkodany zielone i niebieskolice, mangaba szara, dryl, małpy jedwabiste oraz małpy człekokształtne: szympanse oraz goryle - gaboński i górski zamieszkujące góry na pn. Jez. Tanganika. Z większych zwierząt wodnych hipopotamy 4 metrowe oraz mniejsze już na wymarciu hipopotam karłowaty (1,75 m dł.). Nazywany żywym wykopaliskiem okapi, bliski krewniak żyrafy, zamieszkujący bagniste lasy pn. wsch. Konga. W mniej wilgotnych lasach słonie, nosorożce, bawoły. Poza tym jelonki wodne, antylopy leśne, lamparty. Z 428 gatunków ptaków najważniejsze są papugi , bananojady, nektarniki - odpowiedniki kolibrów w Starym Świecie. W rzekach duże ilości krokodyli. Masa różnych owadów.
Prowincja południowoafrykańska.
Żyją tu gatunki bardziej i mniej wytrzymałe na suszę. W pustyni nie spotyka się prawie kręgowców. Większe zróżnicowanie w miejscach z roślinnością. Specjalnie ciekawe endemiczne gatunki: długonóg (Pedetes caffer), niewielki (60 cm) podobny do kangura mrównik przylądkowy (Orycteropus afer), długości ok. 1 metra (bez ogona), nazywany prosięciem ziemnym ze wzgl. Na podobny smak mięsa oraz złotokret kaplandzki (Chryslochloris aurea) znany tępiciel szkodników, żyjący pod ziemia jak nasz kret. Ogólnie fauna taka jak w prowincji wschodnioafrykańskiej.
Kraina madagaskarska.
Królestwo lemurów: akumba wielkości kota o zmiennym ubarwieniu, zgrabny katta z dużymi „okularami”, mongoz oraz małe ok. 15- centymetrowe lemury karłowate. Żyją tu endymiczne dla wyspy tenreki (Tenrecidae). Poza dzikami nie spotyka się żadnych kopytnych podobnie zresztą jak wielkich drapieżników. Prawie połowa wszystkich gatunków ptaków jest endymiczna. Stosunkowo dużo węży.
Na kontynencie afrykańskim zimują nasze ptaki przelotne: bociany, jaskółki, przepiórki, ptactwo wodne i inne. Obecny zwierzostan został bardzo mocno przetrzebiony dzięki wielkim polowaniom w XIX wieku i początku XX wieku
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl