Dieta w zespole jelita nadwrażliwego
Zespół jelita nadwrażliwego (z.j.n.) - dawniej nazywany nerwicą jelit - jest najczęstszą chorobą przewodu pokarmowego. Do jej najważniejszych objawów należą: ból brzucha i zmiana rytmu wypróżnień, czyli zaparcia (postać zaparciowa) lub przewlekła biegunka (postać biegunkowa), które często występują naprzemiennie.
Na rozwój tej choroby wpływa przede wszystkim niewłaściwe odżywianie (najczęściej w jadłospisie jest niewiele warzyw i owoców, przeważają produkty wysoko przetworzone, co w konsekwencji daje zbyt małą ilość błonnika pokarmowego) oraz długotrwałe stany napięcia psychicznego. Charakterystyczną cechą jest zdrowy wygląd osoby cierpiącej na to schorzenie.
Teoria o wpływie diety z małą zawartością błonnika na rozwój zespołu jelita nadwrażliwego jest do tej pory bardzo dyskusyjna. Na pewno jednak odpowiednia ilość błonnika umożliwia leczenie zaparć, ponieważ pobudza perystaltykę jelita i zwiększa masę kałową, ułatwiając wypróżnienie; może również łagodzić inne objawy z.j.n.
Leczenie nadwrażliwości jelita grubego opiera się głównie na stosowaniu środków farmakologicznych oraz właściwej diety. Pomocna bywa również psychoterapia, prowadzenie uregulowanego trybu życia oraz zwiększenie aktywności fizycznej, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Najważniejsze zasady diety
W leczeniu dietetycznym zespołu jelita nadwrażliwego należy wziąć pod uwagę postać choroby. W przypadku występowania biegunek trzeba bowiem zrezygnować z produktów bogatych w błonnik pokarmowy (np. warzyw strączkowych, kapustnych, pieczywa razowego), gdyż mogą niekiedy spowodować nasilenie przykrych objawów.
Natomiast w postaci zaparciowej potrzebna jest dieta bogatoresztkowa.
Jeśli więc masz zaparcia - jedz produkty z dużą zawartością błonnika. Dieta powinna zawierać 30-50 g błonnika pokarmowego. Najlepsze są produkty wysokobłonnikowe: otręby, suche warzywa strączkowe (groch, fasola, bób, soja), buraki, orzechy oraz ciemne makarony, a także pieczywo razowe, świeże nasiona roślin strączkowych, płatki, kasze, szpinak i ziemniaki. Pamiętajmy, że zwiększanie ilości błonnika pokarmowego powinno odbywać się stopniowo, np. zastąp pieczywo jasne pieczywem razowym, a oczyszczone kasze i ryż - grubymi kaszami, np. pęczakiem, kaszą gryczaną i płatkami owsianymi. Owoce i warzywa powinniśmy jeść surowe, ale pamiętajmy, że np. warzywa strączkowe są ciężko strawne i mogą nawet zaostrzać objawy. Podobnie niekorzystne bywa działanie gotowanej kapusty, a także cebuli. Polecić można natomiast spożywanie otrębów pszennych 3 razy dziennie po łyżce stołowej, najkorzystniej z mlekiem, jogurtem i kefirem.
Następne zalecenia dotyczą obu form z.j.n. - zaparciowej i biegunkowej:
• Zrezygnuj z tłustych mięs i wędlin. Należy unikać kiełbas i wędlin podrobowych, pasztetów, konserw mięsnych oraz wieprzowiny, tłustej wołowiny, gęsi, kaczek. Można natomiast jeść wędliny drobiowe, polędwicę, szynkę oraz mięsa białe, tj. cielęcinę, indyki, kurczaki, jagnięcinę i króliki. Zdrowsze jest jedzenie potraw gotowanych lub pieczonych w folii niż ich smażenie, a duszenia potraw nie należy poprzedzać obsmażaniem.
• Pij dużo napojów - co najmniej 1,5 l dziennie. Zmniejszają one tendencję do zaparć. Najzdrowsze są naturalne soki warzywne i owocowe, natomiast niewskazane są napoje gazowane, ponieważ zawierają sorbitol i fruktozę nasilające bóle brzucha.
• Ostrożnie z pokarmami mlecznymi! U niektórych osób stwierdzono pojawienie się objawów z.j.n. po spożyciu pokarmów mlecznych, co może być związane z nietolerancją laktozy (cukru mlecznego). Należy wówczas wyeliminować produkty mleczne z diety, wyjątkiem mogą być mleczne napoje fermentowane.
• Unikaj picia mocnej kawy i herbaty. Nie jedz produktów czekoladowych i nie pij kakao. Powodują zaparcia.
• Nie żuj gumy do żucia. Zawiera sorbitol i fruktozę.