HIPNOZA
Przez wielu naukowców i psychologów hipnoza jest uważana za wkroczenie w odmienny, wyższy stan świadomości, charakteryzujący się zmniejszeniem znaczenia środowiska zewnętrznego na korzyść stanu transu, a tym samym wyłączenie się z otaczającej rzeczywistości osoby hipnotyzowanej. Według R.S. Rosenberga „hipnoza to stan umysłu charakteryzujący się skupieniem świadomości na wyrazistych wyobrażonych i obniżonej świadomości otoczenia, a stan ten wywoływany jest przez indukcję hipnotyczną, w której uczestnik hipnozy zachęcany jest odprężenia i skupienia uwagi w określony sposób”. Za Hilgardem „hipnoza jest zmiennym stanem świadomości, różnym od stanu czuwania i stanu snu. Stan ten może wystąpić w sposób spontaniczny”.
Odmiennego zdania jest P.N. Spanos, który uważa, że zachowania hipnotyczne nie są wyjątkowym stanem świadomości, lecz uwarunkowane na cel zachowań społecznych i presji otoczenia.
Osobiście uważam, że hipnoza w dużym stopniu zależy od hipnozera, osoby hipnozowanej, jej motywacji, chęci do poddania się hipnozie. Znaczną rolę odgrywa sugestia, co potwierdza eksperyment na dwóch grupach studentów, którym wygłoszono wykład dotyczący hipnozy. Był on identyczny, jednakże jednej z grup powiedziano, że podczas hipnozy następuje sztywnienie rąk. Po przeprowadzonej hipnozie grupa, która została poinformowana, spontanicznie wykazywała sztywność rąk, bez żadnego polecenia. Jest to dowód, że zdaniem Spanosa „ludzie odgrywają hipnozę zgodnie ze swoimi przekonaniami co do tego jak powinni się zachować.” Sama sugestia stanu hipnozy wywołuje bardziej wyraziste i intensywne obrazy, aniżeli wywołanie tych obrazów w pamięci bez hipnozy. Osoby o wysokiej podatności hipnotycznej charakteryzują się dużymi zdolnościami wyobrażeniowymi i odpowiednią motywacją do przejawiania zachowań zgodnych z sugestią hipnotyzera (J.Siuta 2005)
Ostatnim eksperymentem, którym zajął się Spanos było przeświadczenie, że osoby poddane hipnozie mają wyższy próg bólu. Okazało się, że większość ludzi zahipnotyzowanych potrafi utrzymać w wodzie rękę o temperaturze bliskiej zeru stopni Celsjusza około od jednej do dwóch minut; przy czym osoby nie poddane temu stanowi mogli wytrzymać maksymalnie dziesięć sekund.
Ja także postanowiłam przeprowadzić eksperyment na grupie sześćdziesięciu uczniów drugiej klasy liceum, dotyczący hipnozy i jej właściwości w połączeniu z ziołolecznictwem. Następnie podzieliliśmy uczniów na dwie grupy. Wygłoszony został identyczny wykład na temat hipnozy dwóm grupom trzydziesto osobowym, jednakże z pewną różnicą - jedna grupa dowiedziała się, że po wypiciu naparu z mniszka lekarskiego będzie bardziej pobudzena. Następnie obie grupy wypiły ten sam napar. Zorganizowaliśmy test sprawnościowy, który wykazał, że osoby, którym powiedziano o pobudzających właściwościach mniszka wykonywały te ćwiczenia znacznie sprawniej i szybciej.
Jedni są bardziej podatni hipnozie niż inni, a drudzy posiadają więcej umiejętności w zakresie poszczególnych aspektów hipnozy.
Jednoznacznie można stwierdzić, że przekonania, motywacje i oddziaływania na podświadomość odgrywają znaczącą rolę w „jakości” hipnozy. Uważam, że hipnoza nie jest wkroczeniem w wyjątkowy stan świadomości człowieka, a tylko przyczynkiem do wyostrzania zmysłów i analizowania swojej struktury świadomości.
Moim zdaniem eksperymenty Spanosy są obiektywne, racjonalne i wiarygodne. Popieram je, ponieważ ukazują, że osoba, która chce być zahipnotyzowana poddaje się temu stanowi i osiąga oczekiwane cele, natomiast osoby, które nie wyrażają aprobaty wbrew ich woli nie mogą zostać zahipnotyzowane. Hipnoza może być sposobem terapii, odnalezienia swojego „Ja”.
Bibliografia:
Hock, R. (2003), Jak w hipnozie,[w:] 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii, Gdańsk: GWP
Kosslyn, S.M., Rosenberg, R.S. (2006), Hipnoza [w:]Psychologia - mózg, człowiek, świat, Kraków: Znak
Siuta J. (2005), Hipnoza [w:] Strelau J., Psychologia. Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna , tom 2, Gdańsk: GWP