Na początku XIX w. panujący w Chinach Mandżurowie (dynastia Qing), kierując się własnymi zyskami, ograniczyli handel z zagranicą do kilku monopolistycznych organizacji kupieckich, znajdujących się pod ich nadzorem. Protestowali przeciwko temu kupcy europejscy, zwłaszcza angielscy i francuscy, którzy działali w ramach ekspansywnych Kompanii Wschodnioindyjskich. Proponowali oni przede wszystkim otwarcie wielkiego chińskiego rynku zbytu dla swych towarów. Kupując w dużych ilościach herbatę, jedwab, ryż i wytwory rzemiosła, musieli płacić za te towary srebrem, z braku zgody na wwóz do Chin własnych towarów. Dla zrównoważenia więc bilansu płatniczego, kupcy angielscy zaczęli do Chin dostarczać w dużych ilościach opium z upraw w Indiach Brytyjskich. Palenie opium bardzo się w Chinach rozpowszechniło, mimo szkodliwego jego działania na zdrowie palących, a handel nim przybrał formę kontrabandy.
Gdy na polecenie cesarza władze Kantonu dokonały blokady faktorii angielskich i zniszczono 20 000 skrzyń z zarekwirowanym opium, zmieszawszy je z wapnem, solą i wodą i w tej postaci spuściwszy do morza; niszczenie narkotyku trwało 22 dni. Rząd W. Brytanii uznał to za pretekst do wszczęcia karnej wojny (1839-42) przeciwko Chinom. Eskadra okrętów brytyjskich zaatakowała Kanton, a oddziały desantowe piechoty zajęły ten port, później także szereg innych miast przybrzeżnych, łącznie z Szanghajem. Rząd Qingów musiał skapitulować, gdyż Brytyjczycy dysponowali znacznie nowocześniejszym uzbrojeniem, któremu Chińczycy nie potrafili się przeciwstawić.
W zawartym po pierwszej wojnie opiumowej traktacie nankinskim Chiny zgodziły się na udostępnienie W. Brytanii pięciu dużych portów, ograniczenie cła wwozowego do 5 %, przyznanie praw eksterytorialnych dla Brytyjczyków i inne. Podobne traktaty spisane zostały również z Francją i USA. Francuzi dodatkowo uzyskali zgodę na prowadzenie w Chinach działalności misyjnej przez Kościół katolicki.
II wojna opiumowa - zbrojna interwencja kolonialna Wielkiej Brytanii i Francji w Chinach rządzonych przez cesarską dynastię Qing. Trwała cztery lata w dwóch etapach, określanych też jako dwie odrębne wojny: 1856-1858 i 1859-1860.
W połowie XIX w. Chiny znajdowały się w głębokim kryzysie wewnętrznym. Na dużym obszarze państwa trwało powstanie tajpingów. Korzystając z tej sytuacji, państwa zachodnie - Anglia, Francja i USA wysunęły pod adresem Chin żądania ekonomiczne, przede wszystkim otwarcia Chin dla nieograniczonego handlu. Żądania brytyjskie dotyczyły głównie narzucenia handlu brytyjskim opium. Rząd chiński odrzucił te żądania.
Pretekstem do wojny stała się sprawa statku "Arrow". Był to statek należący do Chińczyka, z chińską załogą, lecz pływał pod banderą brytyjską (zarejestrowany był w Hongkongu - kolonii brytyjskiej). 8 października 1856 statek ten został zatrzymany przez władze chińskie w Kantonie (Guangzhou) pod zarzutem przemytu opium i piractwa, a 12-osobowa załoga została aresztowana. Sprawa została następnie rozdmuchana propagandowo w Wielkiej Brytanii i posłużyła jako pretekst ekspedycji karnej.
23 października 1856 eskadra 9 brytyjskich i 2 amerykańskich okrętów (fregat i kanonierek), pod dowództwem kontradmirała Seymoura, wpłynęła na rzekę Xijiang i po ostrzale fortów nadbrzeżnych, podeszła pod Kanton. 28 i 29 października okręty brytyjskie zbombardowały miasto, powodując duże zniszczenia i śmierć wielu cywilów. Wycofując się, Brytyjczycy zniszczyli forty nadbrzeżne. Atak ten wywołał w Chinach rozruchy przeciw obcokrajowcom, połączone z niszczeniem europejskich faktorii handlowych.
Dalsze działania angielskie opóźnił wybuch powstania sipajów w Indiach i przez kolejny rok, Anglicy prowadzili jedynie działania morskie przeciw żegludze chińskiej i koncentrowali siły. Z innych państw, do interwencji w Chinach dołączyła Francja. 12 grudnia 1857 sprzymierzone państwa wystosowały ultimatum do namiestnika chińskiej prowincji Kuangtung, żądając ustępstw i odszkodowań za spalone faktorie. Po odrzuceniu ultimatum, rozpoczęły się działania zbrojne. 28 grudnia okręty brytyjskie i francuskie ponownie ostrzelały Kanton, a 30 grudnia miasto zostało zajęte.
Mimo podjętych rokowań z rządem chińskim, okręty sprzymierzonych 20 maja 1858 zaatakowały leżącą na północy u ujścia rzeki Peiho twierdzę Taku (Dagu), którą następnie zdobyły wysadzając desant. Po zdobyciu Tianjinu w górze rzeki Peiho, droga do Pekinu Kanałem Cesarskim stanęła otworem. Pomimo że siły sojusznicze były za słabe do opanowania stolicy, przerażony chiński rząd cesarski zgodził się na pokój. Podpisano go 13 czerwca 1858 w Tianjinie. Traktat przewidywał m.in. otwarcie dla handlu zagranicznego większości portów chińskich i legalizację handlu opium. Traktat miał być ostatecznie ratyfikowany po roku.
Pomimo podpisania traktatu pokojowego, w następnym roku doszło do dalszych działań wojennych, określanych też jako trzecia wojna opiumowa. Powodem ich stało się przegrodzenie przez Chińczyków ujścia rzeki Peiho zagrodą i wzmocnienie fortów twierdzy Taku leżących nad jej ujściem. 20 czerwca 1859 Chińczycy odmówili przepuszczenia sojuszniczych okrętów do Tianjinu. Wobec tego, Brytyjczycy postanowili zaatakować forty z morza. 25 czerwca eskadra 10 kanonierek rozpoczęła ostrzeliwanie fortów, lecz okręty nie mogły sforsować zagród z bali i łańcuchów, a od skutecznego ognia chińskich baterii nadbrzeżnych zatonęły 3 kanonierki, dalsze odniosły uszkodzenia. Próba wysadzenia desantu załamała się i sojusznicy zmuszeni byli wycofać się ze stratami.
Niepowodzenie pod Taku wywołało wielki oddźwięk propagandowy w Anglii i Francji. Pod hasłem pomszczenia honoru, wysłano do Chin 12-tysięczny ekspedycyjny korpus brytyjski i 7-tysięczny francuski. 8 czerwca 1860 rząd chiński odrzucił złożone 8 marca ultimatum sojuszników, domagających się "zadośćuczynienia". Siły sojusznicze najpierw zajęły jako bazę wypadową wyspy Czouszan oraz port Czyfu (Yantai) na Półwyspie Szatuńskim.
1 sierpnia 1860 wojska brytyjskie i francuskie wylądowały na północ od ujścia Peiho, koło Pehtang (Beitang), po czym 21 sierpnia wojska interwencyjne zaatakowały i zdobyły od lądu forty Taku, przy wsparciu okrętów. Następnego dnia wojska sojusznicze zajęły Tianjin, a 7 października, pokonując słaby opór Chińczyków, dotarły do Pekinu, opuszczonego przez dwór cesarski. Pałac cesarski został następnie splądrowany przez okupantów.
24 października w Pekinie zawarto pokój, ratyfikując poprzedni traktat z Tianjin. W zawartym traktacie pokojowym, porty chińskie zostały otwarte dla handlu z Wielką Brytanią i Francją, w tym także handlu opium. Kupcy tych państw, oraz Rosji i USA, uzyskali przywileje w handlu z Chinami. Dodatkowo Rosja, która nie brała udziału w II wojnie opiumowej, uzyskała sporne terytoria położone na lewym brzegu Amuru. Ponadto, Wielka Brytania uzyskała południową część półwyspu Kowloon, a Chiny zobowiązały się do zapłacenia wysokiej kontrybucji. Tianjin został otwarty dla handlu, w Pekinie do tej pory zamkniętym dla cudzoziemców, otwarto ambasady zwycięskich państw. Misjonarze chrześcijańscy uzyskali też prawo do szerzenia religii i posiadania własności.