FRANCISZEK ZABŁOCKI

KRÓL W KRAJU ROZKOSZY

• Komedia zapustna w trzech aktach

• Osoby:
  - Król
  - Sztufada- marszałek minister
  - Frykasy- minister stanu
  - Felicja i Placylla- damy honorowe
  - Alzor- czarnoksiężnik
  - Filander- rycerz wędrujący
  - Ludwila- infantka trebizondzka
  - Barasz- giermek i śmieszek Filandra
  - Gamoń- dworski liczebny Ludwili
  - Hortulan, Florbel- botaniści, ogrodnicy Króla
  - Róża, Jaskier, Fiołek, Maczek, Anonima- osoby kwiaty wystawujące
  

AKT I

• Rycerz i jego paź wraz z czarnoksiężnikiem przybywają do nieznanej im dotąd krainy

• Jest to Kraj Zbytników, w którym ludzie wiodą życie nierządne, zniewieściałe, próżniacze- jest to Kraj Rozkoszy

• Przybyszom chce się jeść

• Przychodzi do nich marszałek minister

• Goście przedstawiają się, jest z nimi także Ludwila, o którą to rycerz walczył z olbrzymami

• Minister ma obowiązek z racji pełnionego urzędu konieczność przyjęcia gości

• Kraj:
  - rozkosz jest miarą tego kraju
  - ciągłe jedzenie
  - zabawa
  - brak rządów, sądów
  - nie ma chorób, sporów
  - ze źródeł tryska wino
  - każdy dostaje to, czego pragnie i na co ma ochotę
  - zamiast deszczu i śniegu spadają kuropatwy, jarząbki, pająki, żaby
  - aby zaspokoić głód wystarczy zadrzeć nos w górę i otworzyć usta, ale goście nie mogą tego zrobić, gdyż najpierw muszą oni poznać wszystkie obyczaje kraju

• W kraju tym nie ma ani jednego kawałka ziemi, kropli powietrza czy wody, iskry ognia, w którym by nie mieszkało „coś”:
  1) powietrze- Sylfy polują na ptaki
  2) ziemia- Gnomy polują na czworonożne zwierzęta
  3) woda- Najady to rybacy
  4) ogień- Salamandry kucharze królewscy
  - wszystkie są użyteczne

• W ogrodach są osoby wystawujące kwiaty

• Na Wielkiej Radzie Stanu wszyscy chętni mogą porozmawiać z królem

• Pałac króla jest piękny, ma elementy cukrowe, gzymsy z konfitur i pączków

• Bohaterowie są tak głodni, że gotowi są zjeść nawet pałac

• Król jest zmęczony życiem, jakie wiedzie, ma ochotę zrzucić koronę

• Marszałek proponuje królowi, żeby czasem pościł, to wtedy jedzenie będzie mu lepiej smakowało

• Król powinien żyć bardziej pracowicie dzięki radom doradców, król zaniechał zrzucenia korony, naród go potrzebuje

• Na ministrach w państwach oparta jest waga królów i mocarstw

• Minister ma chęć zaszkodzić królowi

• Przed królem zaprezentowane zostają kwiaty, które król powinien znać jak abecadło: stokrotka, chryzantema, powój, amarant, aster, lilia, fiołek
  1) Róża ma cierń, ale im bardziej rani, tym więcej daje potem rozkoszy
  2) Aster pochodzi z nieba, bóstwo jesieni, żąda całopalenia serc, nadętość i pycha
  3) Fiołek wdzięczny wiosny pierwszy wianek, cicha skłonność
  4) Maczek miłość, która drzemie, kwiat snu
  5) Anonima bez niej nie ma rozkoszy, jest celem żądań, nagrodą cierpień, jest zapłatą za stateczność

• Król mówi, że najbardziej kocha ten kwiat, który parzy i kole

• Król mówi, że nigdy nie widział tak pięknych stworzeń jak goście

• Ludwila jest piękniejsza niż wszystkie kwiaty

• Król ma chęć posiadania Ludwili, wyznaje jej miłość

• Kobieta czuje do niego niechęć, ale król chce mieć kobietę, która będzie ostra

• Król mianuje podczaszym giermka, podskarbim- dworskiego liczebnego, a potem przeznacza go do bycia dozorcą papieru

• Rycerz rywalizuje z królem o Ludwilę- król straszy rywala, ale ten się go nie boi

• Król zamyka rycerza w więzieniu, Ludwilę każe zaprowadzić do sypialni

AKT II

• Król to gbur

• Czarnoksiężnik wymyśla podstępny plan, w który wtajemnicza giermka

• Daje mu pierścień, który ma moc omamień, uroków

• Giermek ma zdjąć pierścień królewski z jego palca i założyć magiczny pierścień, gdyż działa on tylko wtedy

• Pierścień powoduje utratę pamięci, zmianę myślenia o ludziach i świecie

• Ludwila, aby uwolnić ukochanego z więzienia, staje się branką króla

• Giermek myśli, że Ludwila wychodzi za mąż za króla dla tronu, a nie żeby ratować rycerza

• Wszyscy widzą w tym zdradę

• Do kobiety przychodzą ochmistrzynie:
  - kobiety mają po 50 lat, choć są młode ciałem, starzeją się tylko duszą
  - Placylla- została bardzo oszukana przez ukochanego w miłości (zdradził ją dla młodszej)
  - Felicja- była zimna jak lód dla adoratorów do 30 roku życia, ale kiedy ona stała się otwarta dla nich, oni przestali się nią interesować

• Ochmistrzynie każą Ludwili unikać zbytku

• Uczta przed ślubem

• Giermek stara się namówić króla na zdjęcie pierścienia

• Król nieustannie zapewnia Ludwilę o swojej miłości

• Giermkowi udaje się zamienić pierścienie- król traci rozum, bierze giermka za księcia

• Król zapomina o tym, że miał wypłacić marszałkowi pieniądze za radę

• Giermek staje się powiernikiem króla i jego kompanem

• Ludwila prosi króla o wypuszczenie rycerza z więzienia

• Król zgadza się i daje jej pierścień, a zdjęcie go powoduje powrót do normalnego zachowania

• Giermek wmawia królowi, że jest pijany i musi się położyć

AKT III

• Ludwila włożyła na palec pierścień, stała się obłąkana, doznała szału

• Giermek chciałby wrócić do kraju, bo w ojczyźnie czuje się najlepiej

• Ludwila pod wpływem działania pierścienia wyznaje miłość Giermkowi

• Giermek widzi w tym same korzyści

• Nakrywa ich Król

• Rycerz i jego ukochana kłócą się, rycerz uważa Ludwilę za niewdzięczną

• Kobieta zdejmuje pierścień i wraca jej świadomość

• Król zakłada pierścień i wpada w obłęd

• dworski liczebny Ludwili, Gamoń zostaje przebrany za króla i zasiada na tronie

• odtąd królem jest Gamoń Pierwszy

• chce on wprowadzić nowe porządki

• król, aby dopełnić ceremonii wkłada pierścień na palec Gamoniowi

• król przychodzi do zmysłów, zastanawia się, co się dzieje

• marność czyni nas szczęśliwymi tylko na trochę

• wszystko wraca do pierwotnego stanu

• kraina staje się jeszcze lepsza, nikt nie pnie się w górę, nie oszukuje, ludzie radzą mądrze

• następują pieśni:
  a) Placylla źle swojemu szczęściu służy, kto je odwleka
  b) Felicja drzewko rosło, gdy słońce je wzmacniało, burza je złamała
  c) Rycerz światem rządzi Kupidyn i Hymen, ale będą oni niczym, jeśli człowiek będzie rozumny
  d) Ludwila trzeba umieć przyjąć wszystko tak samo: to, co jest dobre i to, co jest złe
  e) Giermek w kraju rozkoszy mieszka ubóstwo bez podłości, majątek bez powodzenia, mówi tylko prawda
  f) minister stanu ludzie w różny sposób postrzegają rozkosz i dla każdego znaczy ona coś innego
  g) marszałek minister żyć rozkosznie to znaczy żyć szczęśliwie
  h) król wadą ludzką jest to, że jawnie pomiatają rozkoszą, a potajemnie do niej wzdychają
  i) Gamoń każdy człowiek ma w sobie coś z króla i z dziada
  j) czarnoksiężnik rozum zwycięża czary

• czarnoksiężnik zwraca się do odbiorców komedii, aby buli brawo zawartości dzieła, a nie z łaski