1.1 Umiejętności podstawowe- słuchanie prawdziwe.
Sztuka słuchania to podstawowa umiejętność służąca tworzeniu i utrzymywaniu związków z innymi. Jeśli potrafisz słuchać, ludzie lgną do ciebie. Przyjaciele zwierzają ci się, przez co pogłębia się wasza przyjaźń. Łatwiej ci odnosić sukcesy, gdyż naprawdę słuchasz i rozumiesz innych; wiesz, czego chcą, co ich rani lub irytuje. Często „uśmiecha się do ciebie szczęście, ponieważ ludzie cię doceniają i lubią, gdy jesteś w pobliżu.
Brak umiejętności słuchania jest niebezpieczny. Umykają nam ważne informacje i nie zauważamy nadchodzących problemów. Chcąc zrozumieć postępowanie innych, musimy domyślać się i zgadywać, uzupełniając w ten sposób luki wynikające z braku umiejętności słuchania.
Słuchanie to zaangażowanie i komplement. Słuchając, angażujemy swoją uwagę, aby zrozumieć, jak czuje się rozmówca, w jaki sposób postrzegać swój świat. Oznacza to wyzbycie się swoich uprzedzeń przekonań, niepokojów i interesów, aby patrzeć oczyma drugiej osoby. Jest to próba postrzegania rzeczy z jej perspektywy. Słuchanie to komplement, ponieważ niesie w sobie następującą informację” interesuję się tym, co dzieje się w twoim życiu, ty i twoje doświadczenia są dla mnie ważne”. W odpowiedzi na taki komplement ludzie zwykle zaczynają cię lubić i doceniać.
1.2 Cztery kroki skutecznego słuchania
1) słuchanie aktywne - to pełne zrozumienie komunikacji, zwykle wymaga zadawania pytań i udzielania informacji zwrotnych. Obejmuje ono:
parafrazowanie- to powtarzanie swoimi słowami tego, co - jak nam się wydaje- ktoś powiedział” mówisz, że….., innymi słowy…, czy chcesz przez to powiedzieć, że…,”
precyzowanie- oznacza zadawanie pytań, aż do pełniejszego obrazu, słyszysz wówczas opowieść o wydarzeniach w kontekście myśli i uczuć twojego rozmówcy.
informacja zwrotna- to innymi słowy dzielenie się tym, co dzieje się wewnątrz mnie, po wysłuchaniu, sparafrazowaniu wypowiedzi drugiej osoby; pomaga jej ocenić znaczenie i skuteczność swojego komunikatu. Daje rozmówcom szansę na poprawę błędnych interpretacji i wyjaśnienie nieporozumień.
Dobra informacja zwrotna posiada trzy cechy, jest:
natychmiastowa - wypowiedziana zaraz po pełnym zrozumieniu komunikatu,
szczera - ma to być twoja prawdziwa reakcja,
wspierająca - w sposób łagodny i delikatny przekazująca to, co chcesz powiedzieć, ale nie powodująca szkody czy uciekania się rozmówcy do obrony.
1) słuchanie empatyczne wymaga uświadomienia sobie jednej tylko sprawy, każdy z nas próbuje przetrwać, każda myśl, każdy wybór, każdy moment - ma nam zapewnić przeżycie,
2) słuchanie otwarte - to słuchanie bez oceniania lub szukania winy, wolne od osądów,
3) słuchanie świadome-składa się z dwóch elementów, jeden to porównanie tego, co słyszymy, ze swoją wiedzą historyczną oraz wiedzą o ludziach i życiu (porównanie bez osądu); drugi element to obserwowanie i wsłuchanie się w spójność wywiadu( czy ton głosu osoby mówiącej, akcentowanie pewnych fragmentów wypowiedzi, wyraz twarzy i postawa- odpowiadają treści komunikatu),
pełne słuchanie- utrzymanie kontaktu wzrokowego, nachylenie się w stronę rozmówcy, wspieranie mówiącego, kiwaniem głowy lub parafrazą, precyzowanie wypowiedzi, zadawanie pytań; zadbanie o to, aby nic nie rozproszyło waszej uwagi; zaangażowanie się w słuchanie i zrozumienie wypowiedzi, nawet jeśli jest się rozdrażnionym lub złym,
sztuka słuchania w związkach (komunikacja odwzajemniona) - polega na tym, że kiedy rozmawiacie na jakiś temat i powstaje konflikt, dajecie sobie szansę wypowiadania kolejno swoich opinii - jesteście raz mówiącym, raz słuchaczem.
Pseudosłuchanie - jego intencją nie jest wysłuchanie drugiej osoby, ale zaspokojenie jakiejś swojej potrzeby, osiągnięcie jakiegoś celu.
Bariery utrudniające uważne słuchanie;
porównywanie
domyślanie się (czytanie w myślach drugiej osoby)
przygotowywanie odpowiedzi
filtrowanie (słuchanie wybiórcze)
osądzanie
skojarzenia
utożsamianie się
udzielanie rad
sprzeciwianie się
przekonanie o swojej racji
zmiana toru myślenia
zjednywanie