Groźba buntu mas.Teoria Jose Ortega y Gasseta.
Żyjemy w świecie brutalnej i bezwzględnej władzy mas. Kultura nowoczesna utożsamiana z kultura masowa „danina dawana pospolitości z biletem w reku” K.m. jest pewna nowa propozycja dana masom,odbiorcom przeciętnym. pjawila się ogromna ilość uczestników kultury .Pospolitosc.Najagrozniejszym faktem jest osiągniecie przez masy pleni władzy społecznej jest to świadectwo ogromnego kryzysu społeczeństwa,kultury.Kryzys ten Ortega nazywa buntem mas.Przecietny człowiek rzada swego udziału we wszystkich przyjemnościach ,dba tylko o swój interes i swój wolny czas.Poziom przeciętnego człowieka zajmuje teraz miejsce dawnej arystokracji.Wyrosla wiec nowa wielka i znacząca siła spoleczna.Swiat się unifikuje i ludzie się unifikuja.Panowanie mas jest zatem czymś pozytywnym ,tempo nowoczesności staje się czymś co napawa leku człowiekowi dawniejszemu.Wystepuje także sytość i samozadowolenie kultury, co jest swiadectwm swoistego umierania kultury ponieważ do niczego już się nie dazy.Brak szacunku do przeszłości.Nowoczesność jest to epoka pełną sil, ale niepewna swego przeznaczenia.Europa przezywa największy kryzys kulturowy-bunt mas zjawisko aglomeracji, czyli pełności-problemem stało się przepełnienie,naoczny znak społeczeństwa masowego, które nagle wtargnęło na arene kulturalna.Jest to zjawisko ilości i sily .masy domagaja się swojego nie hamując się autorytetami.Nast rozrost zycia, zycie stalo się światowe .Każdy żyje życiem całego swiata.czynnikiem powodującym te zjawiska sa ogólnodostępne media.Swiat rozrósł się w czasie .Pojawiło się więcej rzeczy które człowiek masowy kupuje.Rzeczy stały się dostępne dla wszystkich .Istota procesu kupowania.Kupowanie jest ważną częścią życia człowieka masowego .Czlowie żyje w otoczeniu przedmiotow ,i należy do nich.Swiat jest zbiorem ,przedstawia soba to czym możemy zyc.Wstep do anatomii człowieka masowego:
Człowiek tlumny,człowiek przeciętny,rozwiązywanie problemow ekonomicznych w porównaniu do przeszłości jest o wiele łatwiejsze ,każdy człowiek jest rozwny wobec prawa ,charakteryzuje się potrzebami i wysuwaniem żądań ,brak poczucia wdzięczności ,psychika podobna do rozpuszczonego dziecka.Czlowiek masowy jest prymitywny ,nie dba o zasady na których cywilizacja jest zbudowana ,to człowiek pozbawiony dawnej duchowości .
Prototypem człowieka masowego jest człowiek nauki.Praca naukowa staje się coraz bardziej specjalistyczna .Współczesny naukowiec to specjalista mający wąski kawałek wiedzy ,nie jest człowiekiem madreym ale ignorantem we wszystkich innych dziedzinach jest identyczny jak człowiek masowy . Panstwo jako największe niebezpieczeństwo bezwolne masy nagle dochodza do glosu i staraja narzucic swoja wole innym.Panstwo zapewnia bezpieczne zycie człowiekowi masowemu,jest anonimowe tak samo jak człowiek masowy,panstwo rodzi ludzi masowych,panstwo zaczyna dominowac nad ludzmi. nowy kryminogenny typ czlowieka
Wytwor człowieka ,masowość wiaze się z cechami psychicznymi ,to nie jest kwestia podzialu na klasy społeczne .Masa jest nijaka,bylejaka ,przecietna,za nia stoi ilość a tym samym sila.
Kto rządzi światem?Cywilizacja europejska spowodowala automatycznie bunt mas [rozwoj cywil.zjawisko pozytywne]Bunt mas-demoralizacja ludzkości ,rozrost ludzkiego zycia źródłem nowoczesnego człowieka masowego a tez panstwa i policji jest miasto.Demoralizacja Europy -wizja grozaca Europie czyli bunt mas.Norma stalo się negowanie jakiejkolwiek moralosci.Podsumowanie Europejczyk-cvzlowiek masowy-pozbawiony jakiejkolwiek cechy szczególnej,to nowoczesny prymitywny pozbawiony duchowości ,żyjący dłużej,bezpieczniej i w rozszerzonym swiecie ,pozbawiony moralności.Masy sa sterowalne.
Marcuse Koncepcja kultury
Kultura nowoczesna jest kultura wygodna ,rozsadna,demokratyczna.Charakt, się otlumieniem indywidualności.Indywidualne przedsiębiorstwa łączone sa w większe .Wzrasta poziom CIA .Cywilizacja pokazuje podział na czas wolny i zorganizowany .Organizacja i wydajność jako czynnik łączący kulturę.
Wg Marcuje wolność to wolność od ekonomii.od codziennej walki o byt,wolność od polityki.
Potrzeby prawdziwe i fałszywefałszywe to te narzucone jednostce .Jednostki same musza odpowiedzieć sobie na pytanie jakie potrzeby sa nam potrzebne, ale nie jest to możliwe jeśli będą one manipulowane.Falszywe -narzucone jednostce potrzeby wypoczynku ,konsumpcji akie daje reklama.Jedyne potrzeby życiowe to jedzenie ,ubranie mieszkanie .W k.nowoeczesnej wszystko jest zdominowane przez technologie .Technologiczna racjonalność.Ldzie chca i prouja zyc jak w siecie reklamy .Represywna desublimacja .Postęp nazywany jesy przez Marcusego desublimacja -unieważnienie wyższej kultury wspoleczesnego społeczeństwa.Nastapila zmiana kultury na kulturę jednowymiarowa.Srodki komunikacji sprowadzają sztuke,polityke,poezje do bycia towarem .Kiedyś sztuka była czymś rzadkim i wyłaniała się z codzienosci .W dzisiejszych czasach sztuka jest elementem codzienności .Jezyk jesy wysoce personalizowany.Wystepuje rozszerzenie się skrótów,ten jezyk skutecznie oddzialuje na mowe potoczna .skroty sygnalizują myślenie .takie myslenie blokuje rozwoj tej mysli.Mysl jednowymiarowa->przeobrażenie mysli.Rozum->racjonalność technologiczna ,Racjonalność->wydajność. „zyjemy i umieramy wydajnie i racjonalnie”[racjonalne-naukowe].Racjonalnoscia jest większy standard zycia .Kontrola jest racjonalna.Rozum odrzuca transcendencje.Jedyna droga jest wyzwolenie wyobrazni.Rewolucja musi zaczac się od jednostki.Ludzka racjonalność oprata jest na rozumie,potrzebach biologicznych.Celem nie est agresja lecz spokoj.Nowe społeczeństwo to przeciwieństwo społeczeństwa przedstawionego przez Marcusego.
Koncepcja kultury wg Davida Riesmanna
Kultura się zmienia poprzez konsumpcje .Charakter społeczny jest to zespol cech charakterystycznych dla ludzi żyjących w danej społeczności.Rozne wzory podstawowe człowiek otrzymuje już w dzieciństwie .ta struktura oddzialuje zarówno na dzieci jak i rodzicow.jest to charakter społeczny związany z wychowaniem dzieci .Charakter społeczny oparty jest na wyuczonych postawach ,bardzo pozadanych w danej społeczności wiec i przydatnych .czlowiek powinien pragnac tego co musi i działać w danych zjawiskach.
3 typy charakterow:1]społeczeństwo sterowane tradycja tworzone przez ludzi sterowanych tradycja -jednostka podporzadkowuje się tradycji .Czlowiek nie poszukuje roznych wzorow bo jest silnie związany z innymi jednostkami .Nie ma ludzi zbędnych ,jednostki sa celami grupy i odwrotnie.2]wewnątrz-sterowne-zrodlem wewnątrz sterowności jest renesans .zerwanie ze sredniowieczna kultura .wieksza ruchliwość jednostek ,kumulacja kapitalu,ekspansja zewnetrzna ,odkrycia geograficzne,wyprawy.Jednostak ma wievej samodzielnych wyborow.Nakazy nie sa oczywiste.Jednostak wyposazona jest w psychiczny żeroskop-> przyrząd ten raz wprawiony w ruch przez autorytety szkolne,kościelne,rodzicow,starszych utrzymuje jednostki wewnatrzsterowne na poprawnym kursie,nawet jeśli już nie maja bezpośredniego kontaktu z jednostkami. 3]zewnatrzsterowne-naukowy i racjonalny sposób myslenia ,religijne myslenie zostalo odrzucone ,racjonalna,indywidualistyczna postawa ,ludzie mniej pracuja w przemysle, korzystaja z dobr i wolnego czasu.nastepuje zbiurokratyzowanie społeczeństwa,swiat się konczy
Istotni staja się inni ludzie;dawna psychika niedostatku ustepuje miejsca psychice dostatku.,człowiek zewnatrz sterowny potrzebuje uznania innych ludzi,ktorzye sa dla niego punktem odniesienia.
we wszystkich typach spoleczenst wazna role odgrywaja media,wzoru zachowan rodzice odnajduja w mediach ,probja jeszcze wpływać na dzieci lecz nie mogą podawac się za wzor,sa oni publicznością w której toczy się gra,bohaterem jest człowiek zewnatrzsterowny dziecko szuka uznania u innych dziecko musi się dostosowywac do tej grupy aby w niej być .
Człowiek zewnatrzsterowny nie ma wlasnego zdania .Jest zmuszony do odgrywania roznych rol wiec zatraca się jego osobowość ,to kim tak naprawde jest staje się nieistotne.Wplyw mediow na człowieka zewntrzsterownego jest ogromny .Swiat mediow jest ogromny ,jest pozbawiony pracy ,pokazuje pewny styl zycia,który oparty jest na czasie wolnym,media staja się przewodnikami ,poradnikami z wszechwladna reklama,Wszystko co sluzy szkoleniu konsumentow .Czlowiek zewnatrzsterowny stara się być taki jak inni,nie wyróżniać się, jest to swojaki typ samotności , w ucieczce od innych ludzi.
Koncepcje kultury Jeana Boudrillarda
Kulturowa wizja Ameryki
Zanika klasyczna ekonomia wartości.Wiaze się to ze swoista rewolucja -era symulacji .Znak jest wymienny z każdym innym znakiem, a nie produktem.Rzeczywistosc przestaje być punktem odniesienia.--> dwa poziomy zmiany systemu:-klasyczna ekonomia wartości-symulacja :formy funkconuja jako znaki .ktore tworza kod. 3 etapy funkcjonowania symulakrow: naśladowanie,produkcja,symulacja.Nasladowanie znaki naśladują rzeczywistość.Produkcja-schemat dominujący w erze indrustialnej.produkcja wzor kultury,znaki powtale w systemie produkcji zamykają się w tym procesie ,nie maja odniesienia do przyrody.Symulacja kultura postindrustialna .Technologia cyfrowa powoduje zmiany w kulturze,twierdzi ze rzeczywostosci już nie ma , przekształciła się w hiperrzezywistosc,jest sztuczna ,stworzona przez media.hiperrzeczywistosc jest światem wymyslonym ,opartym o zasady seryjności.--> dzisiejsza rzeczywistość osiągnęła charakter gigantycznej symulacji .rzeczywistosc to odlegla fikcja .świat wykreowanyh obrazow .wszystko zostaje zastapione przez sztuke .Rola miasta w tworzeniu symulakrow.Miasto przeksztalca się w getto zankow ,kodow.mediow.kapitalistyczny system przekształcił wszystko w symulakry [np. disneyland]miejsce urzeczywistnionej fikcji .Prędkość wymazuje odniesienia terytorialne ,skraca bieg czasu aby go unieważnić.USA to symulacja wszechobecna ,to jedyne społeczeństwo prymitywne przyszłości,odhumanizowany ,prymitywny hiperboliczny świat „ten kto je samotnie jest martwy” nikt na nikogo nie zwraca uwagi tv inteligencja w antropologii obyczajow;Ameryka jest hiperrzeczywistoscia ponieważ powstała jako urzeczywistniona fikcja,Amerykanie nie czuja symulakrum bo sami sa jego modelem,kultura amerykanska kojarzy się z pustka , z tłem jaki ustanowił człowiek.kultra jest mirażem i wiecznym symulakrum.Nasza kultura jest zdabingowana z napisami czyli przejęta z Ameryki.
Jurgen Habermas Koncepcja Kultury
filozofia jest coraz bardziej bezradna,ponieważ zwierzaku teorii racjonalności.Nowoczesnosc wg Maxa Wezera jest scisle zwiazana z racjonalizmem.Racjonalizm wg Habermasa jest scisle związany z wiedza ,traktowany jako uniwersalizm.Ciaglym problemem jest opis społeczeństw,wszystkie bowiem kończyły się fiaskiem.Kultura staje się systemem .ktory wypiera człowieka .Wyst ciagle zawirowania w probabch opisu rzeczywistości.stanowia symptom swego rodzaju wyczerpania .Paradygmat porozumienia ma zapewnic ze te symptomy znikna.Oparcie się na komunikowaniu ,filozofia jezyka staje się podłożem opisywania swiata.--> Jezykowa umiejętność przedstawiania swiat przezywany swiat miedzyjednostkowy,dotyczy pewnej przestrzeni,czasu,wspolnego pola semantycznego.np swiat studentow-swiat uniwersalny.--> ludzki rozum ujawnia swoja moc w przedstawiającej funkcji jezyka ,możliwość komunikacyjnego rozbudowanego jezyka jest mozliwa tylko dla człowieka.spoleczenstwoobiektywna siatka relacji wyrazajaca się w strukturach i treściach językowych .-->sytuacja mowienia wiaze się z jakims tematem ,swiat przezywany daje zasob kulturowych możliwości.Skladnikiem swiata przezywanego jest solidarność grup zintegrowanych przez wartości oraz kompetencje jednostki.DZialanie komunikacyjne jest to mediumsluzy reprodukowaniu kultury.Uzestnicy staja się wytworami tradycji do których naleza ,jak również wytworem procesow socjalizacyjnych w których wzrasta.Swiat przezywany reprodukuje się w mierze , w której spełnione sa 3 funkcje:ciągłość tradycji kulturowej-integracja grup przez normy i wartości-socjalizacja dorastających pokoleń.Dzialanie komunikacyjne to kreacja rzeczywistości ,na komunikacji oparty jest system wartości.Cala kultura jest oparta na niezwykle rozbudowanych systemach komunikowania się .Nie mrzemy mowic o jednej kulturze bo istnieje relatywizm kulturowy.
Kazda kultura to system wielu zakodowanych w niej kultur.Kultury:-codzienne-eksperckie.Kultura to zasob wiedzy , z którego uczestnicy dzialania komunikacji ,porozumiewając się co do czegos w swiecie ,czerpia interpretacje obiecujące porozumienie.Pojecie swiat zycia=jezyk +kultura.Jezyk jest scisle związany z językowo artykułowanym obrazem swiata.Ludzie działający koumikujacy się caly czas poruszaja się w obrebie horyzontu swojego swiata zycia.Swiat zycia ma odniesienie do 3 swiatow:swiat obiektywny,swiat społeczny,swiat subiektywny.Swiat zycia to inaczej swiat przezywany i w całości podporzadowany produkcji.Swiat zycia musi osiągnąć wysoki stopien racjonalności.Pieniadz jako medium dystansu wobec ogolu faktow.norm i przezyc.Medium piniedza jako specjalny kod,pinieadz umozliwia wykształcenie czastkowego systemu.Wraz z pojawieniem się kapitalizmu powstal system gospodarczy.Swiat zamienia się w system.podstwa tego procesu jest kapitalizm.Cechy charakterystyczne tego systemu: instytucjonalizacja pracy najemnych,system podatkowy,organizacja kapitalistycznego przedsiębiorstwa wewnątrz systemu gospodarczego.-->powstaly komplementarne swiaty =aparat państwowy +system gospodarczy-plaszczyzna laczaca te swiaty jest medium pieniadza.Wladza jest ualezniona od pieniadza.wladza jako drugie medium.Ulegly rozbiciu tradycyjne formy pracy i zycia .Monetaryzcja i biurokracja.Urzeczowienie praktyki codziennej .poddanie codzienności władzy i piniedza>efektem jest to ze formy zycia zyskuja charakter rzeczowy,pieniadz oddzialuje na wszystkie formy zycia,to rodzi w efekcie patologie ,kryzys.Rozdzwiek miedzy systemem a swiatem przezywanym .System pochłania swiat przezywany ,ale swiat przezywany już się rozstal bo odstawal np. od gospodarki,nauki itd. Itp.-zanik samoświadomego społeczeństwa,niemożliwe jest oddziaływanie na siebie,społeczeństwa ponowwoczesne sa nieustannie poddane kształtowaniu woli opinni publicznej .Te społeczeństwa sa centryczne ,bez organu centralnego >nie mogą one oddziaływać nma siebie bo zanika w nich samoświadomość.Habermas w ten sposób wyrzua liberalna demokracje.Zdecentrowanie społeczeństwa nowoczesne w codziennym dzialaniu komunikacyjnym zachowuja wirtualny ośrodek prozumienia to media sa tym ośrodkiem->pewna projekcja ale skuteczna->w sensie komunik.spinaja te rozproszone społeczeństwa->formuuja wspolna świadomość->m.in., poprzez skupianiu się wokół pewnych wspolnych tematow,które lacza ludzi->np. becikowe;Media sterujacesluza sterowaniu uczestnikami tego procesu komunikacyjnego;Granice sfer publicznych sa przepuszczalne,przenikaja się nawzajem;Polityka stala się funkcjonalnie wyodrebniona czecia systemu czastkowego;Człowiek -jego zycie wplecione jest w coraz wieksza siatke norm-czlowiek ma coraz wiekszy problem w zmieszczeniu się w niej.;zniekształcenia wiata przezywanego sa subtelniejsze od swiata wyzysku , ale konflikty społeczne nie sa wcale mniej niszczące.-->podsumowanie: nie ma już myślącego podmiotu jest system
Krytyka kultury masowej
Krytyka kultury masowej rozwinęła się w XX wieku.Jest to kultura hurtem rzucona na rynek czyli odgornie narzucona .k.m. budzi bardzo wiele emocji,ma wielu zagorzałych przeciwnikow,Wszyscy jestemy jej uczestnikami.Kulture masowa wg Kloskowskiej można porównać do piramidy.Na gorze tej piramidy sa nadawcy , na dole odbiorcy.celem nadawcow jest aby piramida się rozszerzala.K.m. to kultura standaryzowana czyli jest taka sama dla każdego.To kultura produkowana czyli wazna ilość,cena,powinna przynosic zysk,rozrywke,nie musi jej robic artysta tylko producenci lub nadawcy.K.m jest homogenizowana czyli jest jednolita ,gesta,Homogenizacja ujednolica rozne produkty wrzucone do tej kultury ,Homogenizacja ma służyć ujednoliceniu czyli poziom będzie na poziomie średnim .Wg Kloskowskiej sa 3 typy homogenizacji:upraszczajaca , immanentna,mechaniczna. H.mechaniczna -polega na tym ze umieszczamy na jednym poziomie produkty ,które naleza do roznych poziomow.H immanentna polega na tym ze sam tworca dziela wprowadza elementy ,które mogą trafic do odbiorcy mniej przygotowanego.H upraszczajaca polega na przerabianiu opery na musical .to zjawisko najlepiej charakteryzuje k.m;Nadawcy kultury masowej: jest ich malo,nie sa eksponowani,musza być wykształceni,profesjonaliści;Odbiorcy k. m:jest ich wielu ,nie musza być wykształceni,konformizm,potrzeba bycia czescia masy,sa na niskim poziomie,odbiorcami jesteśmy wszyscy.Produkty k.m nie sa na wysokim poziomie,musza być popularne,musza dotrzec do jaknajwiekszej liczby odbiorcow