Anestezja i analgezja
Definicje:
Anestezja - znieczulenie eliminacja bólu podczas zabiegów i operacji chirurgicznych lub inwazyjnych badań diagnostycznych. W sensie dosłownym termin oznacza utratę czucia lub odczuwania bodźców.
Analgezja -eliminacja bólu dotycząca osobnika w pełni świadomego (przytomnego), a także eliminacji odpowiedzi odruchowej na bodźce bólowe u osobników nieprzytomnych.
Sedacja - łagodzenie niepokoju i lęku- uspokojenie.
Premedykacja- podanie środków uspokajających przed zastosowaniem właściwego znieczulenia.
Intubacja- wprowadzenie do tchawicy rurki umożliwiającej podawanie i kontrolę narkozy wziewnej.
Ból - nieprzyjemne odczucie związane z uszkodzeniem tkanek wskutek wyzwalani drażniących zakończenia substancji chemicznych uczestniczących w przenoszeniu bodźców do mózgu.
Znieczulenie ogólne - /narkoza/ zastosowanie środków farmakologicznych powodujących utratę świadomości wyrażająca się głębokim snem i eliminacja bólu. Znieczulenie wziewne i dożylne w zależności od drogi podania środków farmakologicznych.
Znieczulenie miejscowe - przewodowe lub regionalne, polega na przejściowym, odwracalnym zablokowaniu przewodzenia impulsów nerwowych ( w tym bólowych) wywołane podaniem środków znieczulenia miejscowego.
Żywy organizm kontaktuje się ze środowiskiem poprzez zakończenia nerwowe, z których impulsy są przesyłane do kory mózgowej i tam po analizie następuje odbiór wrażeń.
Silne bodźce powodują powstanie wrażeń bólowych (subiektywnych). Rolę mediatorów bólu pełnią substancje wytwarzane w uszkodzonych komórkach i tkankach takie jak: bradykinina, histamina, serotonina, acetylocholina, prostaglandyny.
Nerwy czuciowe(obwodowe) w zależności od grubości osłonki mieli nowej przewodzą impulsy z różną prędkością
włókna alfa(A) - 100 m/s grubość do 20 milimikronów
włókna beta(B) - 10-20m/s grubość od 1 do 3 milimikronów
włókna gamma (C) - 1m/s grubość mniejsza od 1 milimikrona
włókna bezmielinowe przewodzą ból długotrwały
Zniesienie bólu można osiągnąć poprzez:
działanie farmakologiczne na OUN (ośrodkowy układ nerwowy)-analgetyki
działanie farmakologiczne na zakończenia czuciowe lub nerwy -leki znieczulające miejscowo
Środki znieczulenia ogólnego
Działanie hamujące na neurony mózgowia i rdzenia kręgowego
Zniesienie świadomości, czucia bólu, odruchów nerwowych, zmniejszenie napięcia mięsni prążkowanych.
Przebieg znieczulenia
I okres znieczulenia - okres oszołomienia(rausz) lub analgezji
Rozpoczyna się od momentu podania środka znieczulającego i trwa do chwili utraty świadomości. Charakteryzuje się stopniowym zmniejszeniem odczuwania bólu.
II okres znieczulenia -okres pobudzenia
Od utraty świadomości do wystąpienia znieczulenia chirurgicznego. Objawia się pobudzeniem ruchowym, próbami ucieczki, wydawaniem głosu. Następuje wzrost ciśnienia krwi, tachykardia, rozszerzenie źrenicy. Mogą wystąpić: wypróżnianie oraz wymioty.
III okres znieczulenia okres znieczulenia chirurgicznego
Dzieli się na 4 podokresy (tabela)
IV okres znieczulenia - okres asfiksji - porażenie oddychania i zatrzymanie krążenia
Metody znieczulenia ogólnego
Drogi oddechowe
Dożylnie
Doodbytniczo
Znieczulenie wziewne
Premedykacja
Ataraktyki
Narkotyczne leki p.bólowe
Parasympatykolityki