Nauczyciel i wychowanie estetyczne. Praca na podstawie książki Ireny Wojnar.
Na temat wychowania estetycznego można pisać w sposób bardzo rozaity. Samo pojęcie oznacza wychowanie wyrażające się w postaci przedmiotów artystycznych, dawniej rysunków i śpiewu, obecnie wychowania plastycznego i muzycznego. Problem wychowania estetycznego można rozumieć także w stosunku do postawy nauczycieli, ich stylu życia, kultury osobistej, sprawności wykonywanej pracy, niekoniecznie o charakterze artystycznym. Intencją książki I.Wojnar jest właśnie owa dwoistość ujęcia tematu.
Mówiąc o wychowaniu przez sztukę mam na myśli przede wszystkim kształtowanie ludzi poprzez różnorodne kontakty z dziełami sztuki stworzonymi przez artystów pochodzących z różnych epok. Każda ze sztuk posiada własne miejsce w procesie formowania ludzi, nie tylko sztuki piękne, choć im poświęcono szczególnie wiele zainteresowania. Najbardziej jednak zakorzenione jest w nas myślenie o sztuce w ujęciu dziedzinowym i historycznym. Ono rzutuje na tradycję pedagogiczną w tym zakresie. Najlepszym przykładem może być literatura, nauczana w szkole jako powtarzające się kręgi historii literatury, podobnie jak wiedza o sztukach plastycznych.
Całościowe rozumienie sztuki i jej wychowawczego oddziaływania pozwala stwierdzić, iż sztuka może przenikać różne dziedziny życia i świadomości człowieka, uczestniczyć równocześnie w kształtowaniu jego intelektu, wrażliwości, wyobraźni i postawy twórczej. Pewne elementy wychowania estetycznego wiązano zawsze z kształceniem estetycznego smaku, wyrażającego się również i w różnych reakcjach człowieka na otoczenie. Własciwe więc jest stwierdzenie, że nie tylko wychowanie powinno służyć sztuce ale także sztuka wychowaniu (B.Suchodolski).
Świat sztuki, w którym dzisiaj żyjemy, rozszerzył się w wielu kierunkach: historycznie, geograficznie i jakościowo. Według mnie zakres samego pojęcia sztuki także uległ poszerzeniu. Do dawnego rozumienia sztuki należały przede wszystkim sztuki piękne, czyli plastyczne, pewne kierunki i dzieła muzyczne oraz utwory literackie. Jednak narastające od początków naszego stulecia zainteresowanie kulturami innych ludów pozwoliło na włączenie do treścia naszego "muzeum wyobraźni" nowych i mało przedtem znanych wartości.
O wychowaniu estetycznym mówi się i pisze od dawna, ale w ciągu ostatnich lat robi się to szczególnie często. Jest to zagadnienie wychowawcze, które interesuje zarówno teoretyków estetyki i pedagogiki, jak i różnych praktyków. To zagadnienie dyskutowane przez tych wszystkich, którym zależy na unowocześnieniu działalności wychowawczej, na pozyskaniu odpowiednich dla potrzeb współczesnego człowieka - treści i środków kształcenia. Profesor Suchodolski mówi, że sztuka staje się dziś czynnikiem współstwarzającym środowisko życiowe ludzi, staje się jednym z ważnych elementów wykształcenia w bardzo różnych zakresach pracy, jest już codziennym towarzyszem człowieka. W nowym ujęciu wychowania przez sztukę, kształtuje się postawy twórcze i odbiorcze. Zgadzam się bowiem, iż twórczość to nie tylko tworzenie dzieł, a odbiorczość - to nie tylko bierna kontemplacja.
Analizując zagadnienie wychowania estetycznego, czy wychowania przez sztukę, uważam za konieczne rozważenie złożonego problemu "nauczyciel i sztuka". Wydaje się, iż aktualna sytuacja i ranga sztuki w naszym życiu pozwala dostrzec jej przydatność dla całokształtu osobowości i działalności każdego nauczyciela, niezależnie od kierunkowych, profesjonalnych obowiązków skoro sztuka odgrywa tak poważną rolę w kształtowaniu osobowości to warto roważyć te elementy wychowawczego oddziaływania sztuki na nauczyciela, które pozwalają mu stać się człowiekiem bogatszym, zdolnym do lepszego wypełniania obowiązków. Różne bywały koncepcje 'dobrego nauczyciela". Nigdy nie wydawało się wystarczające posiadanie odpowiedniego zasobu wiadomości. Zwykle bardzo wysoko ceniono postawę nauczyciela jako "budziciela umysłów". Jako człowieka, który proponuje podjęcie przez uczniów poszukiwań, stawiania pytań, wyrażania niepokoju. A zatem takiego, który potrafi z każdego człowieka zrobić przede wszystkim samego siebie. Może mu w tym dopomóc właśnie sztuka. Sztuka będąca i rzeczywistością, i działaniem, i postulatem, i instrumentem. Według mnie postawę nauczyciela kształtuje przede wszystkim treść codziennej działalności, a spojrzenie na nią poprzez pryzmat sztuki otwiera nowe możliwości wyobraźni.
Podsumowując, chciałabym dodać, iż na podstawie moich rozważań łatwo zauważyć, że sztuka i wychowanie estetyczne odgrywa naprawdę bardzo ważną rolę w życiu każdego człowieka. Jest tym, co kształtuje osobowość, zmienia nas i pozwala dostrzec to, co wcześniej nie odgrywało żadnego znaczenia w życiu. Wobec tego całkowicie zgadzam się z tezą (R.Garaudy), że sztuka nie jest zwyczajnym tłumaczeniem ani zwyczajnym wynikiem, ale tworzeniem wykraczającym poza to, co już istnieje lub to, co zostało już pomyślane.