Ochrona powietrza
W latach 90-tych emisja pyłów w Polsce zmniejszyła się o 58 procent, związków siarki o 46 %, a związków azotu o 25%. Z ponad 2,3 ton pyłów i gazów wyemitowanych w roku 2000 neutralizowane było ok. 99 % pyłów i blisko 38 % gazów. W czasie ostatniej dekady nastapiła znaczna redukcja emisji podstawowych zanieczyszczeń powietrza, takich jak dwutlenek siarki, tlenki azotu, dwutlenek węgla i pyły.
Jakość powietrza atmosferycznego w Polsce jest dobra. Rośnie natomiast natężenie hałasem, zwłaszcza pochodzenia komunikacyjnego na terenach zurbanizowanych.
Ruchliwość powietrza atmosferycznego (podobnie jak obieg wód) sprawia, że nawet pełną jego krajowa ochrona nie jest równoznaczna z brakiem zanieczyszczeń. Z kolei część zanieczyszczeń. Atmosferycznych w Polsce dotyka obszarów innych państw. Głównymi substancjami zanieczyszczeń są dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, dwutlenek węgla, niemetalowe lotne związki organiczne, amoniak i pyły.
W ciągu roku łączną emisja tych związków przekracza w ostatnimi czasie 370 milionów ton.
Strefy oceny powietrza pokrywających łącznie cały kraj to:
aglomeracje miejskie powyżej 250 tysięcy mieszkańców
obszary powiatów.
Do opisanych wyżej sfer w razie przekroczenia poziomu dopuszczalnego choćby jednej substancji, wojewodowie do dnia 30 czerwca 2003r., mieli określić programy ochrony powietrza w drodze rozporządzenia.
Podstawy prawne form ochrony powietrza atmosferycznego mieszczą się w różnych miejscach porządku prawnego; zarówno w tej jego części, która jest pomyślana dla potrzeb ochrony, jak i tej, która ma znaczenie generalne, ( co do odpowiedzialności cywilnej regulowanej kodeksem cywilnym).
Wyróżnienie podstawowych prawnych form ochrony powietrza obejmuje:
stanowienie aktów generalnych,
podejmowanie aktów planowania,
wydawanie decyzji administracyjnych,
określone czynności materialno-techniczne.
Ad.1. należy tu zaliczyć zarówno akty normatywne naczelnych, jak i terenowych rządowych i samorządowych organów administracji publicznej. Ich postanowienia obowiązują bezpośrednio (z mocy prawa) bądź są konkretyzowane w drodze decyzji administracyjnych.
Ad. 2. w aktach planowania, do których zaliczyć trzeba w szczególności programy ochrony powietrza, których wartość normatywna będzie równa normom prawa miejscowego ponieważ będą one podejmowane w drodze rozporządzeń.
Ad. 3. decyzje administracyjne wydawane w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego mają treść zróżnicowaną. Czołowe miejsce zajmuje tu decyzją zwana pozwoleniem na wprowadzenie gazów i pyłów do powietrza. Spośród innych decyzji przede wszystkim wymienić trzeba: decyzje o wstrzymaniu działalności, decyzje ustalające na czas oznaczony ograniczenie lub zakaz wprowadzenia do powietrza określonych zanieczyszczeń, decyzje o wymierzeniu opłaty, decyzje o nałożeniu kary administracyjnej.
Ad. 4. Głównym rodzajem czynności materialnotechnicznych są pomiary zanieczyszczeń. Niezależnie od tego pomiary stężeń substancji zanieczyszczających prowadzą organy administracji publicznej Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Ochrony Środowiska i inne podmioty monitoringu.
Pomiary zanieczyszczeń są nierzadko przedmiotem decyzji administracyjnej nakładających szczególny obowiązek ich przeprowadzenia lub zwalniających okresowo od obowiązku pomiarów.