Bariery rozwoju miast. Zjawisko kongestii

Bariery funkcjonowania i rozwoju współczesnych miast

• Problemy natury ekonomicznej, gospodarczej, społecznej, kulturalnej

• Utrzymanie naturalnego środowiska

• Zapewnienie godnego bytu społecznego

• Występowanie niekorzystnych zjawisk: zanieczyszczenia, hałas, wypadki itp.

• Rozwój miast jako kompromis pomiędzy postępem a środowiskiem

Niewystarczająca ilość mieszkań i bezdomność

• Okres industrialny - podział miasta na dwie strefy (centrum zamieszkiwane przez klasy uprzywilejowane i przedmieścia zamieszkiwane przez ubogich robotników)

• Masowe użytkowanie samochodów przyczyniło się do zmiany funkcji przedmieść

• Rozwój zewnętrznych przestrzeni miejskich jako miast-ogrodów czy dzielnic willowych (zamieszkiwanych przez klasę średnią)

• Narastanie segregacji społecznej i marginalizacja starej zabudowy

• Ludność zamożna zaczyna się koncentrować w zamkniętych enklawach

Zjawisko bezdomności

• Bezdomność jest to trwała sytuacja człowieka pozbawionego dachu nad głową lub nie posiadającego własnego mieszkania

• Miasta sprzyjają koncentracji bezdomnych, gdyż mają tam większe szanse przeżycia i schronienia niż na obszarach wiejskich

• Miejsca koncentracji bezdomnych - dworce, kanały, mosty, parki, obszary zdegradowanego budownictwa (np. przeznaczonego do wyburzenia lub opuszczonego), piwnice, klatki domów mieszkalnych wielorodzinnych.

• Instytucjonalne obszary pomocy bezdomnym: schroniska, noclegownie, izby wytrzeźwień, szpitale, domy samotnych matek, jadłodajnie, domy pomocy społecznej, domy stałego pobytu.

Problem niedostatecznej liczby miejsc pracy i bezrobocia

• Wskaźniki bezrobocia są zwykle w miastach niższe niż na obszarach wiejskich

• Następstwa problemów ze znalezieniem pracy - rezygnacja z życia w mieście, niekorzystne zjawiska w społeczności lokalnej, obniżona percepcja jakości życia, zasilanie grup ludzi społecznie wykluczonych

• Trwałe zmiany strukturalne na rynku pracy oraz w sferze konsumpcji

• Społeczna marginalizacja wpływa na kształtowanie postaw, co może powodować napięcia i niepokoje społeczne

Konfliktu społeczne w miastach

• W ośrodkach miejskich koncentrują się ludzie różnych wyznań, kultur, ras, obyczajów, doświadczeń, wiedzy.

• Różnorodność wpływa zarówno korzystnie (innowacje, wzajemne ubogacenie), jak i niekorzystnie (konflikty) na postępowanie i zachowanie ludzi

• Podstawowym czynnikiem konfliktów jest nędza (nierówności ekonomiczne i majątkowe)

• Nędza dotyka grup społecznych, które są odsunięte i przegrane w wyniku zmieniającej się sytuacji ekonomicznej (globalizacja gospodarek, w Polsce również transformacja ustrojowa)

Przyczyny niepokojów społecznych

• Wycofanie się rządów z koncepcji państwa opiekuńczego

• Rozpad tradycyjnych form i stylu życia rodziny

• Nietrwałość związków małżeńskich

• Duża liczba rodzin niepełnych

• Zerwanie więzi pokoleniowych

• Indywidualizacja i różnicowanie stylów życia

• Anonimowość i brak kontroli społecznej

Kongestia w miastach

• Kongestia to sytuacja, w której więcej niż jeden nabywca (użytkownik) ubiega się o pewne dobro (zwykle te same), a które to dobro nie może być dostarczone w postaci oddzielnych jednostek

• Kongestię wiąże się zwykle z dobrami użytkowanymi publicznie (elementy infrastruktury drogowej - jezdnia, miejsce postojowe, miejsce w środkach komunikacji np. autobusach; media - woda, gaz, energia elektryczna)

Kongestia w infrastrukturze transportowej

• Kongestia jest to wzajemne utrudnianie ruchu przez poruszające się pojazdy w związku z zależnością pomiędzy ich prędkością z wielkością przepływu (przepustowością drogi) w warunkach, gdy stopień wykorzystania pojemności systemu transportowego zbilża się do granicy wyczerpania. Kongestia może być również definiowana jako sytuacja, w której uczestnicy ruchu nie mogą się poruszać w pożądanym tempie lub kierunku

• Kongestia transportowa jest równoznaczna z wystąpieniem ruchu nazywanego „stop and go” - „zatrzymaj się i jedź”.

Wpływ kongestii na atrakcyjność regionu

• Zwiększenie kosztów eksploatacji pojazdów (koszty remontów, konserwacji, napraw, przeglądów)

• Rosnące koszty utrzymania infrastruktury (wykorzystanie infrastruktury w jednostce czasu dąży do granicznego dopuszczalnego)

• Straty czasu użytkowników transportu i wzrost uciążliwości podróży

• Straty związane z czasem trwania przewozów

• Koszty wypadków

• Koszty zanieczyszczenia środowiska

Wnioski z analizy barier rozwoju miast

• Za idealne miasto do życia jest uważany ośrodek liczący 10 tys. mieszkańców

• Problemy miejskie mają charakter wielowymiarowy i stanowią obszar zainteresowania przedstawicieli wielu dziedzin

• Perspektywa prezentowana przez poszczególnych specjalistów ma ograniczone i cząstkowe zastosowanie, podczas gdy realne problemy są wzajemnie sprzężone i zintegrowane

• Problemy współczesnych miast wymagają rozwiązań systemowych i interdyscyplinarnych

---