Choroby układu krwionośnego

ZAWAŁ SERCA
Zawal serca jest to uszkodzenie miesnia sercowego, w wyniku jego niedotlenienia. np. gdy skrzep tamuje przeplyw krwi do jakiejs czesci serca.
Objawy:
· ból za mostkiem lub w okolicy serca, czesto promieniujacy do lewego barku i reki,
· bladosc,
· uczucie leku, zimne poty,
· moga wystapic trudnosci w oddychaniu i zaburzenia rytmu serca.
Zawal moze wystapic podczas spoczynku jak i podczas aktywnosci, wiele zawalów zdarza sie w czasie snu i podczas budzenia sie.
Pierwsza pomoc
· poszkodowanego ulozyc w pozycji pólsiedzacej, poniewaz ta pozycja najmniej obciaza serce: poszkodowanego sadzamy opartego plecami o cos stabilnego,
· czesta kontrola czynnosci zyciowych,
· jezeli poszkodowany posiada leki umozliwiamy mu ich zazycie (pamietajmy. ze poszkodowany musi byc wówczas w pelni swiadomy),
· rozluznic odziez i zapewnic doplyw swiezego powietrza,
· nie pozwolic poszkodowanemu na wykonywanie zadnego wysilku fizycznego,
· zapewnic komfort psychiczny i termiczny poszkodowanemu,
· wezwac pogotowie.
Czym grozi miazdzyca ?

Chociaz miazdzyca wystepuje wsród ludzi w prawie kazdej grupie wiekowej, najwieksza liczbe zachorowań obserwuje sie obecnie u mezczyzn po 40 roku zycia. U kobiet, do okresu przekwitania, miazdzyce stwierdza sie niezwykle rzadko. Ale pózniej, im blizej 50 roku zycia, liczba ta szybko rosnie, aby okolo 60 roku zycia zrównac sie juz z iloscia zachorowań wsród mezczyzn. W zaleznosci od rodzaju tetnic, które ulegaja zmianom miazdzycowym mozna wyróznic rózne stany chorobowe. Wynikiem dzialania miazdzycy moze wiec byc: choroba wieńcowa, zawal serca, udar mózgu, chromanie przystankowe czyli inaczej miazdzyca tetnic kończyn dolnych oraz wszelkie inne choroby spowodowane przez zmiany zwyrodnieniowe niedokrwionych narzadów (np. niedokrwienie nerek moze byc powodem dokuczliwej choroby nadcisnieniowj).

CHOROBA WIEŃCOWA
Serce, jak kazdy narzad, do wykonywania pracy potrzebuje tlenu i skladników odzywczych. Anatomiczna budowa serca uniemozliwia jednak wykorzystanie krwi przeplywajacej przez przedsionki i komory. Do tego celu sluzy siec naczyń oplatajacych caly miesień sercowy. Te drobne tetniczki sa odgalezieniami dwóch, lewej i prawej, odchodzacych bezposrednio od aorty i okalajacych serce na ksztalt wieńca glównych tetnic, zwanych tetnicami wieńcowymi. O chorobie wieńcowej zwanej tez niewydolnoscia wieńcowa mówi sie wtedy, gdy dochodzi do zachwiania równowagi pomiedzy doplywem krwi do miesnia sercowego, a jego potrzebami. Najczesciej zaburzenie takie jest skutkiem zmniejszenia przekroju jednej z tetnic wieńcowych spowodowanym zmianami miazdzycowymi. W pierwszym okresie choroba czesto przebiega bezobjawowo. Pomimo narastania zmiany miazdzycowej nie odczuwa sie zadnych dolegliwosci. Kiedy jednak zwezenie swiatla tetnicy przekroczy pewne granice moga pojawiac sie niespecyficzne dolegliwosci bólowe w okolicy serca. Najpierw w czasie wiekszego wysilku fizycznego (albo po takim wysilku) lub silnego zdenerwowania, a w miare dalszego postepu choroby takze w czasie spoczynku. Bóle te, zwane bólami dlawicowymi (angina pectoris) moga wystepowac zarówno raz na kilka dni jak i kilka razy w ciagu dnia. Trwaja od kilku do kilkunastu minut i samoistnie przechodza po krótkim odpoczynku lub po zazyciu leków.
Czasem jednak zdarza sie, ze ból trwa dluzej niz 20 minut. Jest bardzo silny i wywoluje u chorego niepokój, a nawet strach. Moga tez pojawic sie dusznosci lub slabosci. Dzieje sie tak z powodu naglego zamkniecia swiatla tetnicy wieńcowej, co moze prowadzic do martwicy miesnia sercowego zwanej zawalem serca. Zawsze wiec w wypadku takich silnych i dluzej trwajacych bóli nalezy podac zalecone srodki rozszerzajace naczynia wieńcowe, przeciwbólowe i uspokajajace oraz porozumiec sie z lekarzem. To on zadecyduje co dalej robic.
Jezeli jednak takie zmniejszanie sie swiatla tetnicy wieńcowej narasta stopniowo, powoli, pomiedzy zmieniona chorobowo tetnica a zdrowymi sasiadujacymi tetniczkami tworza sie polaczenia zwane anastomozami. To dzieki nim krew omijajac zwezone lub nawet calkiem zatkane miejsce moze dotrzec do niedokrwionych obszarów serca znacznie zmniejszajac ryzyko wystapienia zawalu. Lekarze nazywaja ten proces tworzeniem sie krazenia obocznego. Jest on jednak powolny. Wymaga co najmniej kilku miesiecy odpowiedniej rehabilitacji (gimnastyka, spacery) i diety (niskotluszczowa, niskocholesterolowa). Ale dzieki niemu mozna odzyskac moze jeszcze nie zdrowie, ale przynajmniej znaczna poprawe samopoczucia.
Rozpoznanie choroby wieńcowej stawia sie na podstawie zglaszanych przez pacjenta dolegliwosci oraz wykonanych badań dodatkowych: EKG (spoczynkowego, a w razie potrzeby takze wysilkowego), echokardiografii, scyntygrafii, koronarografii. Leczenie polega na stosowaniu odpowiednich leków, umiarkowanym aktywnym ruchu oraz ograniczeniu dostarczanych w pozywieniu ilosci tluszczu i cholesterolu.

CHOLESTEROL
Cholesterol to substancja podobna w budowie do tluszczu. Jest on niezbedny w organizmie kazdego czlowieka. Bez niego nie moglyby byc odbudowywane komórki. Nie moglyby byc produkowane hormony plciowe. Nie moglaby byc wytwarzana witamina D, ani tez kwasy zólciowe umozliwiajace prawidlowe trawienie tluszczów. Gdy jest go zbyt malo wzrasta podatnosc na infekcje i choroby nowotworowe. O niedobór cholesterolu nie nalezy sie jednak martwic. Jest on w wystarczajacym stopniu produkowany przez nasza watrobe. Problemem jest natomiast nadmiar cholesterolu dostarczanego w pozywieniu. Jemy za duzo, za tlusto i zbyt jednorodnie. Lubimy mieso (- och, te kotleciki schabowe - !!!), maslo, smietanke, jajka, watróbki i flaczki. Jemy potrawy smazone i pieczone na tluszczach. Unikamy warzyw, owoców, olejów roslinnych. Nawet jesli ich juz uzywamy, to - o zgrozo, smazymy na nich potrawy zapominajac, ze one wlasnie do tego celu najmniej sie nadaja. A tymczasem nadmiar cholesterolu to raj dla miazdzycy. Prawidlowy poziom cholesterolu u doroslego czlowieka powinien wynosic okolo 5,2 mmol/l (200 mg%). Gdy spadnie ponizej 3,8 mmol/l (150 mg%) mozemy pozwolic sobie na wieksza tolerancje, gdy wzrosnie powyzej 6,9 mmol/l (250 mg%) musimy ostrzej zabrac sie za swoja diete. Ale nawet wtedy, gdy poziom cholesterolu przekracza 5,2 mmol/l nie nalezy jeszcze popadac w panike. W sklad cholesterolu wchodza bowiem rózne frakcje. Sa to: trójglicerydy, LDL i HDL. Wlasnie te frakcje, a w szczególnosci stosunek LDL , czyli tak zwany "zly cholesterol" powodujacy pojawianie sie zmian miazdzycowych do HDL, czyli "dobry cholesterol" powodujacy usuwanie tych zmian jest najwazniejszy. Jezeli wynosi on 3:1 nie jest jeszcze tak zle. Ale jezeli zbytnio obnizy sie nalezy sie wziac ostro do pracy i scislej przestrzegac diety.
Serce, miazdzyca i cholesterol ..Miazdzyce, postrach XX wieku, wiekszosc ludzi kojarzy z zapominaniem. Tymczasem zapominanie to przede wszystkim objaw przemeczenia komórek mózgowych spowodowany nadmierna praca umyslowa, stresem badz przepracowaniem, a miazdzyca to choroba duzych oraz srednich tetnic i tak naprawde z zapominaniem ma niewiele wspólnego.
Polega ona na odkladaniu sie w scianach tetnic zlogów lipidowych zwanych kaszakami. Zlogi te powoduja, ze zaatakowane tetnice staja sie sztywnymi, malo elastycznymi rurami, a uwypuklajace sie do swiatla tetnic kaszaki zmniejszaja przekrój naczyń powodujac ograniczenie ilosci przeplywajacej przez nie krwi i powstawanie ognisk zapalnych. W miejscach tych osadzaja sie nastepnie niektóre skladniki krwi (trombocyty, lipidy, sole wapnia i inne) tworzac zakrzepy, które jeszcze bardziej utrudniaja przeplyw krwi i moga spowodowac nawet calkowite zamkniecie tetnicy. Nastepstwem tych zmian jest niedotlenienie tkanek i narzadów, które sa zaopatrywane w krew przez objete procesem chorobowym tetnice - np. serca, mózgu lub miesni. Dopóki zmiany te sa male chory nie odczuwa prawie zadnych dolegliwosci. Choroba jednak nadal sie rozwija. Zmiany staja sie coraz wieksze, a dolegliwosci coraz bardziej dokuczliwe. W końcu, gdy zmiany miazdzycowe zajma prawie 3/4 swiatla tetnicy, dolegliwosci sa tak duze, ze szukamy pomocy lekarza. Aby do tego nie dopuscic nalezy z miazdzyca walczyc. A w tej walce, wbrew pozorom, wcale nie jestesmy bez szans. Jedna z najwazniejszych bowiem przyczyn powstawania zmian miazdzycowych jest zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi.

KRWOTOKI ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE
W przypadku krwawienia ze zranionej tetnicy lub zyly zasada postepowania jest wykonanie opatrunku uciskowego nie powyzej ani ponizej krwawiacego miejsca - lecz dokladnie w miejscu krwawienia. Ta zasada jest ogromnie istotna, poniewaz wykonanie opatrunku uciskowego na rane powoduje, ze krwawienie zostaje zahamowane, lecz krew nadal doplywa ponizej zranionego miejsca i nie dochodzi do uszkodzenia konczyny powodowanego niedokrwieniem poprzez ucisk.
Od zasady tej odstepuje sie, to znaczy wykonuje sie opatrunek uciskowy powyzej rany w przypadku jesli doszlo do amputacji czyli odciecia konczyny powodowanego urazem lub calkowitego zmiazdzenia.
Krwotoki wewnetrzne sa niezmiernie trudne do opanowania w warunkach pierwszej pomocy. Zasadne jest wykonanie zimnych okladów na okolice brzucha lub klatki piersiowej przy krwotokach z przewodu pokarmowego lub pluc.
W przypadku krwawienia z nosa mozna spróbowac zatkac krwawiacy otwór nosowy - czyli wykonac tzw. tamponade przednia.
W przypadku krwotoku lub nawet przedluzajacych sie malych krwawien - zwlaszcza u mezczyzn nalezy zapytac, czy poszkodowany nie choruje na hemofilie lub inna skaze krwotoczna. Wówczas informacje te nalezy przekazac dyspozytorowi Pogotowia Ratunkowego w trakcie wzywania pomocy. Chorzy ci czesto nosza przy sobie specjalne ksiazeczki wydane przez Instytut Hematologii w Warszawie.

---