TYP: Nematoda - nicienie (zdecydowana większość rozdzielnopłciowa)
Gatunek: Trichuris trichura -włosogłówka ludzka
*cykl rozwojowy prosty
*jeden żywiciel (człowiek, małpy - pasożyt typowo ludzki)
*postać dorosła - jelito grube - cienkie - wbija się końcówką -> płyny ustrojowe (żywi się ) rozmnażanie -> jaja wraz z kałem
*rozwój w dogodnych warunkach trwa 21 dni
Gatunek: Trichinella spiralis - włosień
*powszechny, nie jest typowo ludzki ale często człowiek się nim zaraża (gryzonie -> kanibalizm -> rozpowszechnianie)
*u człowieka -> zakażony gryzoń zjadany przez świnie -> człowiek
*postacie dorosłe - jelito cienkie -> odżywiają się, kopulują -> bechawior samic -> kiedy gotowe do składania następnego pokolenia wbijają się w śluzówkę jelita i rodzi larwy (żyworodne) do naczyń krwionośnych lub limfatycznych -> preferowane mięśnie międzyżebrowe, przepona, krtań (poprzecznie prążkowane) -> tam incystują -> larwa wytwarza cystę -> organizm otacza ją otoczką wapienną, są w stanie przeżyć 20-40 lat -> czekają aż następny mięsożerca zje tkankę- zarażenie -> cykl na nowo
*człowiek jest jednocześnie ż. Ostatecznym dla dorosłych osobników i pośrednim dla larw; larwy powodują obniżenie fitnesu: gorączka, zaburzenia oddychania, rytmu serca, nawet jeśli osobnik przeżyje nie będzie tak sprawny jak przed infekcją, obniżenie fitnesu, rosną szanse na rozmnażanie
Gatunek: Ascaris lumbricoides - glista ludzka
*postacie dorosłe żyją w jelicie cienkim, odżywiają się treścią jelita,
*zapłodniona samica składa bardzo dużo - około 100 dziennie jaj
*jaja -> fekalia -> na zewnątrz -> rozwinięcie się larwy -> stadium inwazyjne (utrzymuje się tak 2-5 lat) -> jeśli trafi na odpowiednią roślinę -> zjedzona -> w jelicie cienkim przebija się przez śluzówkę -> krwiobieg -> wątroba -> wzrost, linienie-> serce -> mały krwiobieg -> płuca -> naczynia włosowate -> pęcherzyki płucne -> tam osadza się na pewien okres, rośnie, linieje -> oskrzela -> tchawica, krtań -> najczęściej połykana -> przełyk -> żołądek -> jelito cienkie -> kopulacja
Gatunek: Toxara canis - glista psia
*Cykl:
Jaja wydalane do środowiska zewnętrznego z kałem zwierzęcia; przechodzą one w skorupce jajowej rozwój embrionalny a następnie w ciągu kilku tygodni osiągają dwa kolejne stadia larwalne, L1 i L2, jajo zawierające larwę L2 jest „inwazyjne”; ale w odpowiednich warunkach (temp wilgotność) może przeżyć w środowisku zewnętrznym do 2 lat. Kiedy jajo zostaje połknięte przez psa - larwa uwalnie się-> przechodzi przez ściankę jelita i dostaje się do układu krążenia -> osiąga prawą komorę serca ->płuca
Dalsze losy larw L2 różnią się w zależności od tego kto zjadł jajo.
Jeśli szczenię, które nie miało 5 tyg.:
larwy L2 zatrzymują się w tkance płucnej, gdzie przekształcają się w larwy L3; te przechodzą do tchawicy, są na nowo połykane, dostają się do żołądka gdzie przekształcają się w larwy L4 i w końcu w dwunastnicy osiągają stadium dorosłe (samca lub samicy); cały cykl trwa około 5 tyg
Zwierze starsze niż 5 tyg.:
Larwy zamiast przejść do tchawicy umiejscawiają się, zaniesione prądem krwi, w tkance tłuszczowej szczenięcia
Kiedy szczenię staje się ciężarną suką - larwy L2 „budzą się” w 42 dniu ciąży, osiągają układ krążenia, przechodzą przez łożysko i pępowinę - osiągają wątrobę płodu
Po urodzeniu się szczenięcia larwy L2 kończą migracje, przerwaną kilka miesięcy wcześniej u matki szczenięcia, osiągają płuca -> przewód pokarmowy gdzie przechodzą wszystkie procesy linienia (L3, L4, dorosłe)
Jajo zjedzone przez zwierze inne niż pies, np. gryzoń, ptak, -> larwy L2 umiejscawiają się w jego tkankach, jak w przypadku szczenięcia starszego niż pięciotygodniowe; gryzoń lub ptak stają się żywicielami paratenicznymi
Jeżeli gryzoń lub ptak zostanie zjedzony przez psa, zachodzi migracja, zainstalowanie się pasożyta w jelicie ->poprzez wątrobę i płuca
Jeżeli gryzoń lub ptak zostanie zjedzony przez drapieżnika innego niż pies larwy mogą incystować w żywicielu paratenicznym - transmisja będzie możliwa kiedy ten żywiciel zostanie zjedzony przez psa
Gatunek: Enterobius vermicularis - owsik
*postać dorosła -> jelito grube -> treść pokarmowa, kopulacja -> samice wędrują do odbytu -> w fałdach odbytu składają jaja i wychodzą w nocy -> drapanie -> jaja pod paznokciami -> do ust -> przełyk -> żołądek -> larwa wykluwa się w jelicie cienkim, rozwija się, postać dorosła -> jelito grube
Gatunek: Heterakis gallinarum
*najczęściej u drobiu,
*dorosłe -> jelito cienkie -> treść pokarmowa -> kopulacja -> jaja z fekaliami na zewnątrz -> w obrębie osłonek jajowych L1 linieje, L2 - stadium infekcyjne -> larwa wylęga się w jelicie cienkim, przeobraża się itd
*dżdżownica może być żywicielem paragenicznym
*mniejsze ilości paszy
Jest drugi pasożyt, który może infekować pierwszego - HISTOMONA S. są w stanie zabić nawet całe kurniki -> infekują one postacie dorosłe
Zainfekowana wraz z rozwijającą się larwą są w stanie przeżyć tylko przez krótki okres poza organizmem żywiciela ale kiedy jest w osłonce heterakis są w stanie przeżyć nawet pod wpływem dezynfekcji