Adolescencja, Rozwój biopsychiczny człowieka w cyklu życia


Adolescencja (wzrastanie ku dojrzałości) od ok. 10 r. ż do ok. 20 r. ż

Miejsce i rola adolescencji w przebiegu ludzkiego życia

Czas intensywnych przemian, którym podlega większość procesów rozwoju (biologicznych, psychologicznych, społecznych).

Z perspektywy fizjologicznej - nacisk na zmiany w budowie i czynnościach ciała powstałych pod wpływem mechanizmów neuroendokrynnych (procesy nerwowe i hormonalne).

Z perspektywy psychologicznej - dotyczą procesów emocjonalnych, poznawczych oraz rozumienia norm moralnych;

Dwa punkty widzenia na proces przechodzenia z dzieciństwa do dorosłości:

  1. Pozycja między dzieciństwem i dorosłością (pozycja marginalna)

  2. Dążenia do ukształtowania stabilnej struktury osobowości oraz mocnej tożsamości

Z marginalnej pozycji młodzieży wynika:

- nieśmiałość, wrażliwość i agresywność

- konflikty między wartościami, ideologiami i stylami życia

- wynikające z tego afektywne napięcie

- skłonność do ekstremizmu, radykalizmu, rygoryzmu w myśleniu i działaniu oraz nagła zmiana statusu.

Z perspektywy socjologicznej - adolescencja jako element kultury; Obejmuje wchodzenie w społeczne role osób dorosłych

Z perspektywy antropologów kulturowych - porównywanie znaczenia adolescencji w różnych kulturach. Np. inicjacje ludów - przekazywanie tajemnic życia; próby sprawdzające gotowość do przyjęcia roli kobiety czy mężczyzny. Społeczeństwo cywilizowane : matura, bierzmowanie.

W adolescencji człowiek uzyskuje zdolności do:

- Dawania nowego życia

- samodzielnego kształtowania własnego życia

Fazy adolescencji : wczesna (wiek dorastania) i późna (wiek młodzieńczy) - granica 16 r. ż

Kryzys tożsamości : okres w którym młody człowiek musi dokonywać wyborów między ważnymi dla niego alternatywami

WCZESNA ADOLESCENCJA

Przemiany fizjologiczne:

Z podwzgórza wychodzą sygnały do szyszynki, która produkuje gonadotropiny. One pobudzają gonady do przyśpieszenia produkcji estrogenu lub testosteronu.

Skok pokwitaniowy - szybki wzrost ciała (chłopcy 12-15 r. ż 20 cm i 20 kg; dziewczyny ok. 10 r. ż - 13/14)

Sylwetka chłopców: rozrastają się ramiona, sylwetka staje się bardziej „kanciasta”

Sylwetka dziewcząt : rozrasta się miednica oraz tkanka tłuszczowa powodująca zaokrąglenie sylwetki

Dojrzałość płciowa: powiązanie menstruacji i sytuacji ekonomicznej, rodzinnej; Obecność spermy w moczu, wystąpienie wytrysku (zmazy nocne) - zmiana narządów płciowych.

Fazy dojrzewania płciowego chłopców

Faza

Wiek typowy

Typowe cechy rozwoju płciowego

Dziecięca

0-11

Nie stwierdza się zwiastunów pokwitania

Przedpokwitaniowa

11-13

Powiększenie jąder, zmiany fizjologiczne skóry moszny; początek owłosienia łonowego; zmiany proporcji ciała; sylwetka „wyrostka”

Pokwitania właściwego

13-15

Dalszy rozwój narządów płciowych i owłosienia łonowego; początek owłosienia pachowego; mutacja głosu związana z powiększeniem krtani; mniejsze przyrosty wysokości ciała; utrzymuje się długokończynowość zgrubienie rysów twarzy, często występuje trądzik młodzieńczy.

Młodzieńcza

15-17

Zakończenie rozwoju narządów płciowych, owłosienia łonowego, pachowego; głos męski, jabłko Adama, pojawia się owłosienie na twarzy i innych częściach ciała; wolniejsze tempo przyrostu wysokości ciała.

Fazy dojrzewania płciowego dziewczyn

Faza

Wiek typowy

Typowe cechy rozwoju płciowego

Dziecięca

0-10

Nie stwierdza się zwiastunów pokwitania

Przedpokwitaniowa

10-12

Rozwój piersi; początek rozwoju owłosienia łonowego; zmiany proporcji ciała; sylwetka „podlotka”

Pokwitania właściwego

12-14

Dalszy rozwój piersi i owłosienie łonowego; początek owłosienia pachowego; wystąpienie pierwszej miesiączki; mniejsze przyrosty wysokości ciała; sylwetka długokończynowa lekko kobieca; zgrubienie rysów twarzy; często występuje trądzik młodzieńczy.

Młodzieńcza

14-16

Dalszy rozwój piersi; Owłosienie łonowe przybiera kształt trójkąta; regularne miesiączki; zwolnienie tempa przyrostu ciężaru ciała; zaznacza się kobieca topografia podściółki tłuszczowej; Wysubtelnienie rysów twarzy

Zmiany zauważalne:

- dziewczyny - piersi

- chłopcy - powiększanie jąder, potem penisa

Zmiany w soczewce oka mogą powodować wady wzroku;

Zmiany mają wpływ na obraz własnej osoby - dezaprobata zmian;

Konsekwencje emocjonalne i społeczne wynikające z wieku dojrzewania:

Wcześniej dojrzewające dziewczyny: wzrost osobistych problemów, częstsze kontakty z alkoholem i narkotykami; konflikty z rodzicami; obiekty molestowania seksualnego;

Wcześniej dojrzewający chłopcy: bardziej pewni siebie, swobodni, aktywni, oceniani jako bardziej atrakcyjni; Późno dojrzewający chłopcy doświadczają frustracji związanej z brakiem pozwolenia społecznego dla aktywności seksualnej;

Procesy neurohormonalne powodują pobudzenie emocjonalne oraz labilność emocjonalną

Ambiwalencja uczuć tj. niemal równoczesne przeżywanie uczuć przeciwstawnych

Zmiany w zakresie czynności poznawczych wdł Piageta:

Sposób w jaki dorastający rozwiązują swoje problemy, jak rozumieją samych siebie oraz innych wynika z przejścia ze stadium operacji konkretnych do stadium operacji formalnych(bardziej logiczne oraz abstrakcyjne a także mniej egocentryczne myślenie); Dorastający głębiej wnikają w problemy, dostrzegają różne opcje, stawiają dociekliwe pytania. Zaczynają posługiwać się ironią, parodią i metaforą; zdolność do refleksji i autorefleksji;

Stadium operacji formalnych pomiędzy 15 a 20 r. ż. 2 fazy:

- wczesna - zwiększa się zdolność hipotetycznego myślenia

- późna - konfrontacja rozumowania z rzeczywistością

Zmiany dotyczące procesów informacyjnych:

- w zakresie percepcji - spostrzeżenia dorastających są bardziej dokładne, wielostronne i ukierunkowane

- rozwój uwagi dowolnej

- rozwój pamięci dowolnej i logicznej

Zmiany w strukturze języka i jego funkcjach:

- wzrost zasobu słownictwa oraz jego treści

- rozumienie struktury gramatycznej języka

- kultura języka w zakresie mowy ustnej i pisanej

Monitoring kognitywny” sprzyja tworzeniu koncepcji samego siebie, określany jako młodzieńczy egocentryzm; zainteresowanie się własną osobą

Zjawisko „wyimaginowanej publiczności” - przyczynia się do porywów entuzjazmu, pragnienia czynów nadzwyczajnych;

Rozwój społeczny jest rozpatrywany z punktu widzenia stadiów rozwoju kognitywnego, teorii psychoanalitycznych, teorii społecznego uczenia się oraz teorii biologicznych;

Związki rówieśnicze:

- faza antagonizmu płci - wzajemnej niechęci; silniej wyrażana przez chłopców

- tworzenie związków rówieśniczych: paczki , grupy, związki przyjaźni.

4 fazy kształtowania się grup rówieśniczych:

- faza poprzedzająca tworzenie się grupy właściwej

- początek paczek heteroseksualnych

- można przynależeć do wielu paczek; nawiązywanie do innych grup

- wyodrębnianie się pary przyjaciół

Zjawisko kultury młodzieżowej- sposób wzmacniania tożsamości młodzieży, zaznaczania jej odrębności, wzmacniania więzi; częsty jest konformizm; występowanie subkultur

Funkcje grupy rówieśniczej:

- zastępowania rodziny

- stabilizacji osobowości

- wzbudzania poczucia własnej wartości

- określanie standardów zachowania

- zapewnianie bezpieczeństwa wynikającego z liczebności

- rozwijanie społecznych kompetencji

- przyjęcie wzorów i ich naśladowanie

Fazy uczucia miłości:

- miłość szczenięca - liczy się tylko fakt kochania

- miłość cielęca - osoba kochana otaczana jest uwielbieniem

- miłość romantyczna

Związki z dorosłymi:

Obszary konfliktowe wynikają ze sprzeczności między kontrolą rodziców a potrzebą swobody dzieci; między odpowiedzialnością a dzieleniem się nią z dorastającymi; między przykładaniem dużej wagi do nauki a poświęcaniem czasu na inne aktywności

Rodzice wyodrębniani są jak godni zaufania

Główne rodzaje działalności:

- wyznaczanie odległych celów

- zorganizowana i planowana aktywność

- poszerzenie się działalności w skutek wchodzenia w nowe sytuacje

- zmiana kierunku aktywności

- intensywność działań - oddanie się bez reszty ulubionemu zajęciu

Formy aktywności: indywidualna i zbiorowa;

GŁÓWNA FORMA AKTYWNOŚCI - UCZENIE SIĘ

Postawy i przekonania, światopogląd:

Rozwój moralny (wdł Piageta i Kolberga)
Młodzież osiąga stadium autonomii moralnej - postępowanie uniezależnia się od opinii otoczenia;

Konwencjonalny poziom rozwoju moralnego - jednostka kieruje się standardami należącymi do innych. 2 stadia:

- ocena zachowania wynika z aprobaty społecznej

- ocena zachowania oparta jest na prawie i porządku, oraz odczuwany jest szacunek autorytetów

Rygoryzm moralny:

Ujmowanie powinności jako bezwzględnych, od których nie wolno dstępować ( 7-11 r. ż)

Idealizm młodzieży:

Potrzeba czynienia dobra; wymaga wystąpienia odpowiednich warunków do urzeczywistnienia się;

4fazy idealizmu młodzieńczego:

- idealizm antycypacyjny - oczekiwanie dobra

- idealizm kompensacyjny - po złych wydarzeniach protest i ucieczka

- idealizm normatywny - staje się przyjęta normą

- idealizm praktyczny - ukierunkowany na sprawy realne

Wiara i religia:

Zróżnicowane; Podatność na przystępowanie do sekt;

Krystalizowanie się tożsamości:

Koncepcja kształtowania się własnej tożsamości:

Poszukiwanie własnej tożsamości : w ciągłości istnienia, próbach zmieniania siebie, sprawdzaniu siebie.

Kryzys tożsamości aby go pokonać trzeba zintegrować przeszłość z teraźniejszością i koncepcją przyszłości. Od tego, czy zostanie pokonany zależy dalszy rozwój osobowości;

Tożsamość syntetyczna - przejmowanie gotowych wzorów do naśladowania

Negatywna tożsamość - opozycja do ról prowadząca do depersonalizacji, alienacji i poczucia pustki.

Fazy poszukiwania własnej tożsamości:

- identyfikacji

- kosmiczną - oderwanie od rzeczywistości

- dojrzałego sensu życia

Fazy rozwoju tożsamości:

- dyferencjacja (różnicowanie się)

- stabilizacja

- realistyczna postawa

Identyfikacja z własną płcią:

Ambiwalentny stosunek dziewcząt do swojej płci może być spowodowany miesiączką. Psychiczny infantylizm; Czasem występuje kompleks Diany - dziewczyna nie chce być kobietą i strojem naśladuje chłopców; wdrążanie w role społeczne kobiety

Plany życiowe dziewcząt:

- tradycyjno-konserwatywny

- progresywno-modny - praca i małżeństwo

- progresywno-rygorystyczny - wyzwolenie z standardowych ról kobiecych

Koncepcja androgyniczna - uznająca za pożądaną kombinację męskich i żeńskich cech osobowości.

PÓŻNA ADOLESCENCJA

Dojrzałość uczuciowa

4



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PÓŹNA ADOLESCENSCJA, Rozwój biopsychiczny człowieka w cyklu życia
pytania rozwój II semestr, Rozwój biopsychiczny człowieka w cyklu życia
podstawy wiedzy o rozwoju biopsychicznym człowieka w cyklu życia WYKŁADY
Rozwój biopsychiczny, Rozwój biopsychiczny człowieka w cyklu życia
podstawy wiedzy o rozwoju biopsychicznym człowieka w cyklu życia ŚCIĄGA
2 Prenatalny, psychologia, II rok, psychologia rozwoju czlowieka w cyklu zycia
6 Emocje, psychologia, II rok, psychologia rozwoju czlowieka w cyklu zycia
materiały na egzamin, Studia z psychologii, Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia
5 Myslenie, psychologia, II rok, psychologia rozwoju czlowieka w cyklu zycia
PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA CZŁOWIEKA W CYKLU ŻYCIA wykłady
test rozwojowka, Psychologia, II rok III semestr, psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia
8 Spoleczny, psychologia, II rok, psychologia rozwoju czlowieka w cyklu zycia
psychologia rozwojowa, człowiek w cyklu życia, okres prenatalny, perinatalny, wczesne dzieciństwo
10 Dysleksja ADHD, psychologia, II rok, psychologia rozwoju czlowieka w cyklu zycia
1 termn rozowojowka, Psychologia, II rok III semestr, psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia
część ćw, Dokumenty- PRACA SOCJALNA, Rozwój człowieka w cyklu życia

więcej podobnych podstron