Pana Tadeusza- sprawdzian

Okoliczności powstania Pana Tadeusza
Powstał w czasie pobytu A.M. w Paryżu w okresie kiedy poeta przyglądał się z niepokojem sporom jakie dzieliły polską emigracją polistopadową. Utwór miał stać się dla A.M. sposobem na zapomnienie o kłótniach i bezustannych oskarżeniach jakimi obrzucali się emigranci. Pisanie Pana Tadeusza było dla poety powrotem do lat dziecięcych. Epilog dodany do utworu to wyraz próby pogodzenia skłóconych emigrantów. Powstał w Paryżu w 1832-1834, wydany został w 1834r.
Czas akcji
Akcja rozgrywa się na Litwie w dworku Soplicowie oraz w Dobrzynie rozpoczyna się latem 1811(obejmuje: 1-szy dzień przyjazd Tadeusza,kolacja w zamku,2-gi dzień polowanie na zająca opowieść Gerwazego,grzybobranie,3-ci dzień polowanie na niedźwiedzie, kolacja na zamku i kłótnia, 4-ty dzień narada w zaścianku,zajazd Soplicowa, 5-ty dzień bitwa z Moskalami, ucieczka młodzieży do Księstwa Warszawskiego)kończy się wiosną 1812(1-szy dzień przygotowania do uczty z okazja zaręczyn Tadeusza i Zosi, 2-gi dzień staropolska uczta)
Czas fabuły
Młodość J.Soplicy,przyjaźń ze Stolnikiem,miłość do jego córki-lata przed 1791.konflikt między Jackiem a Stolnikiem,śmierć Stolnika,losy Ewy-lata konfederacji targowickiej i upadku RP szlacheckiej. Przemiana Jacka w ks.Robaka i jego żołnierskie losy-1796. Działalność ks.Robaka na Litwie,spór o zamek przybycie wojsk polskich do Soplicowa 1807-1812.
Szlachta i jej wizerunek
Bohater zbiorowy-szlachta stanowiąca niejednorodną grupę społeczną. STOPIEŃ ZAMOŻNOŚCI SZLACHTY: magnateria( ród Horeszków),ziemiańska(Soplicowie),zaściankowa(Dobrzyn), gołota(Gerwazy,Protazy).CHARAKTERYSYKA SZLACHTY- portret szlachty jest sielankowy. Trudno znaleźć zindywidualizowaną osobę któryby była negatywna. Np. stolnik Horeszko-niby pyszny zadufany w sobie magnat a jednak patriota i wróg zaborcy. Podobnie chciwy Gerwazy okrutny lecz wierny swojemu rodowi także patriota waleczny i odważny. Hrabia budzi u odbiorcy pobłażliwe współczucie i sympatię. Dwie najlepsze postacie Tadeusz i Zosia są najnudniejsze. Szlachta jest zbiorowym bohaterem.
Zwyczaje arystokracji:
Mieszkają w okazałych rezydencjach,organizują zabawy, utrzymują służbę,goszczą szlachtę jadącą na sejmiki,czarna polewka-sposób odmowy ręki panny Zwyczaje szlachty ziemiańskiej:mieszkają w dworach,mają herby i dokumenty szlacheckie, gościnni,na posiłki wzywają dzwonkiem,odmawiają pacież przed posiłkiem, usługują damą,noszą szlacheckie stroje, organizują uczty staropolskie,chłopów przyjmują poczęstunkiem na dziedzińcu,rozwiązują konflikty poprzez zajzdy i pojedynki. Zwyczaje szlachty zaściankowej: mieszkają w chatach ale nad drzwiami mają herby, pracuja na roli jak chłopi, noszą imioniska, broni nadają imona, uroczystości obchodzą w karczmie,gł. Siła zbrojna podczas zajazdów,
Historia w utworze:
Przeszłość- epoka staropolska,tradycja szlachecka ukazana z humorem. Autor podkreśla że warcholstwo i awanturnictwo to przyczyna upadku państwa.
Teraźniejszość- 1811-12 napoleońskie wojny, działalność ks. Robaka, nadzieja na odzyskanie niepodległości.
Przyszłość- ukazana nie z punktu widzena prawdy historycznej ale z perspektywy pragnień życia poety na emigracji.
Przedmioty lub osoby wprowadzające wydarzenia historyczne
Portrety Kościuszki,Rejtana, Jasińskiego, Korsaka wiszące na ściana dworu Sopliców, zegar wybijający Maurka Dąbrowskiego, tabakiera ks. Robaka, Postać M.Dobrzyńskiego wprowadza wydarzenie historyczne (konfederacja barska i targowicka, konstytucja 3 maj, powstanie Jasińskiego na Litwie), serwis staropolski, koncert Jankiela(polonez, konfederacja targowicka, rzeź Pragi, powstanie legionów polskich we włoszech, mazurek dąbrowskiego)
Przyroda w Panu Tadeuszu:
Pełni istotną rolę,jest tłem dla akcji,komentarzem do ludzkich przeżyć,stanowi epizody akcji,ukazuje piękno litewskiego krajobrazu. Przy opisach przyrody autor operuje barwą, światłem, wprowadza ruchy, przedstawia krajobrazy i zjawiska natury, dynamika. Często urzywany jest kontrast i różnorodne kolory. Występuje w opisach dużo środków stylistycznych. Zjawiskom przyrody nadaje cech istot żywych lub cechy ludzkie.
Pan Tadeusz jako epopeja:
Utwór wierszowany 13-sto zgłoskowiec, szeroki epicki obraz grupy społecznej szlachty w przełomowym momencie historycznym,bogate i szerokie tło historyczne społeczne i obyczajowe, narrator obiektywny 3-cio os.zachowuje dystans wobec postaci i wydarzeń, bohater zbiorowy-szlachta, spowolnienie akcji przez opisy świata przedstawionego,sceny zbiorowe i batalistyczne, utwór rozpoczyna się inwokacją, styl wysoki, bogactwo środków stylistycznych, składa się z 12ksiąg, łączy w sobie elementy 3 rodzajów literackich oraz gatunków literackich np.baśni, Gawendy szlacheckiej, powieści obyczajowej, romansu,legendy.
J. Soplica jako typowy szlachcic:
Udział w biesiadach i bijatykach, nadużywanie alkoholu, kłótliwy, dumny,pyszny, mściwy, świetny strzelec i szermierz, zakochany w Ewie Horeszkównej, patriota.
J. Spolica jako nowy typ bohatera romantycznego:
Nieszczęśliwie zakochany, samotny, buntownik,tajemniczy, patriota, postać tragiczna( nieszczęśliwa miłość,haniebny czyn,miano zdrajcy, nie możność ujawnienia prawdziwego nazwiska,NOWE CECHY J.SOPLICY: staje się anonimowym zakonnikiem,przyjmuje imie ROBAK, bunt zamienia w pokore, jest żołnierzem a nie poetą, walczy jako żołnierz napoleoński,przygotowuje powstanie na Litwie,współpracuje z szlachtą, ma potomka
Etapy zycia Jacka Soplicy: Kiedyś Jacek Soplica był młodym, atrakcyjnym mężczyzną. Był lubiany i szanowany przez szlachtę. Zdaje sobie sprawę, że szlachta go popiera, dzięki czemu stał się wyniosły i pyszny.Bliskie stosunki ze Stolnikiem doprowadziły do częstych wizyt na zamku. Zakochał się w Ewie Horeszkównie.II etap