Socjologia-notatki wykład 1 i 1 cz. wykładu 2 bo cz 2 ma wodzu na chomiku!!! ,UWAGA NUDY!!!
3.04.09
Wykłady -15 h
Dr E. Danek
1-Giddens A.(2006)Socjologia ,Warszawa PWN
2-Szacka B-(2003)Wprowadzenie do socjologii, Warszawa ,oficyna naukowa
3-Sztompka P(2002)Socjologia, Analiza społeczeństwa Kraków wyd. Znak
4-TurnerJ.H.(1994)-Socjologia koncepcje i ich zastosowania
Wprowadzenie do socjologii
Def. socjologii wg Szczepańskiego (1972)
Jest nauką o zbiorowościach ludzkich ,dokładniej przedmiotem jej badań są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi, struktury tych zbiorowości i procesy zachodzące w tych zbiorowościach ,wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie ,siły skupiające i siły rozbijające te zbiorowości, zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.
Pojęcie socjologii
Pochodzi od łac. Socius -społeczeństwo oraz greckie logos-nauka ,co oznacza naukę o społeczeństwie
Początki socjologii
1 poł.19 w.-wprowadzenie nazwy(francuski filozof August comte)
Poł.19w-pierwsze książki mające w tytule socjologia (brytyjski myśliciel Herbert Spencer)
1892-pierwszy wydział socjologiczny w USA
1909-największa organizacja zawodowa socjologów
1895-pierwsza katedra socjologiczna w Europie Emil Dunkneim Uniwersytet w Bordeaux we Francji
1920-pierwsza katedra socjologiczna w Polsce, Florian Znackiecki Uniwerstytet w Poznaniu ,redaktor przeglądu socjologicznego
PIERWSZA SOCJOLOGIA
Wiedza przed socjologiczna występuje w 3 postaciach: wiedzy potocznej, artystycznej wrażliwości, refleksji filozoficznej
Socjologia potoczna-oparta na zdrowym rozsądku na uogólnieniu codziennych doświadczeń w sposób często emocjonalny ,niesystematyczny ,niezweryfikowany, zbiory spostrzeżeń przypadkowych i osobistych,fragmentaryczna,niespójna,pochopna,apodyktyczna,przeniknięta stereotypami
Sztuka-najbardziej oczywista w odniesieniu do literatury ,zwłaszcza prozy realistycznej ale także w poezji i dramacie, sztukach plastycznych, muzyce
-sztuka związana jest z losem człowieka a on ze społeczeństwem
-sztuka nie jest mierzona wartościami poznawczymi
FILOZOFIA SPOŁECZNA(CZY FILOZOFIA POLITYCZNA)
-stawia sobie za cel odkrycie prawdy o świecie
-opiera się na szerokich obserwacjach dotyczących różnych społeczeństw ,korzysta materiałów historycznych
-przywiązuje wagę do precyzyjnego formułowania i uzasadniania formułowanych sądów
-poszczególne systemy akcentuje ich logiczną spójność
Typowy jest normatywny wartościujący punkt widzenia
SOCJOLOGIA NAUKOWA
Oparta na systematycznych badaniach, na posługiwaniu się ustalonym aparatem pojęciowym, na sprawdzaniu hipotez i twierdzeń
Naukowe podejście do zjawisk cechuje:
-niezadowolenie się samym opisem ale zmierzanie do wyjaśniania przy wykorzystaniu istniejących teorii(1.teoria struktur społecznych)zwana teorią grup społecznych, społeczeństwa lub teorie makrostruktur i mikrostruktur społecznych.
2-teoria zmian procesów przemian zachodzących w różnych grupach i zbiorowościach
-uczonych obowiązuje przestrzeganie reguł postępowania badawczego:
1-wyraźne określenie badanego problemu
2-staranne zbieranie danych ,umożliwienie innym badaczom kontroli ich rzetelności
3-odróżnianie twierdzeń opartych na faktach od tych których są tylko domysłami
-neutralność i powstrzymywanie od wartościowania
PRZEDMIOTEM BADAŃ SOCJOLOGII WG SZTOMPKI SĄ(2002):
1-swoisty rodzaj rzeczywistości a nie konkretna zbiorowość
2-muszą wystąpić powiązania zależności ,relacje łączące poszczególnych ludzi jako analogię do organizmu ,w dzisiejszej perspektywie-kategorie grup społecznych
3-20w. w miejsce organizmu pojęcie systemu społecznego w którym uczestniczą nie konkretne jednostki a pozycje społeczne
4-wyodrębnienie sieci relacji powiązań międzyludzkich z całości systemu ,współczesna socjologia-pojęcie struktura
5-ludzie należą do zbiorowości przez aktywność czyli o ile uczestniczą w systemach społecznych ,działania ludzkie jako podst. tworzywo z którego powstają zjawiska społeczne i całości społeczne
6-znaczenia --> działa[Author:j] ń ludzkich („takt społeczny”) i narzucony ludzią z zewnątrz jako coś obowiązującego współcześnie używa się pojęcia kultura
7-porzucenie wizji społeczeństwa jako trwałego, statystycznego obiektu(wcześniej wskazywano NA ewolucję i fizjologię społeczną)-20w.=wszystko co istnieje w społeczeństwie to ZDARZENIA SPOŁECZNE
SPOŁECZEŃSTWO Z RÓŻNYCH PERSPEKTYW
1demograficznej(populacja, wielość ,zbiór jednostek)
2grupowej(jednostki zintegrowane w całości ,spoiste zbiorowości)
3systemowej(powiązany układ pozycji ,statusów typowych dla nich ról)
4strukturalnej(sama sieć relacji międzyludzkich nie obiektów a formy schematów odnoszenia się do ludzi do siebie)
5aktywistycznej(interakcjonistyczny)-konglomerat wzajemnie zorientowanych działań jednostek
6kulturalistycznej-matryca podzielonych przed zbiorowości, znaczeń symboli, reguł, odciskających piętno na ludzkich działaniach
7zdarzeniowej-to nieustanne i płynne pole pełne zdarzeń społecznych
WSPÓŁCZESNA DEFINICJA SOCJOLOGIIWG.P.SZTOMPKI(2002)
„Nauka o ludziach działających w polu wzajemnych relacji(w przestrzeni międzyludzkich),którzy nadają temu polu nieustanną dynamikę funkcjonowania i stawania się (podtrzymują” życie społeczne”)a utrwalone często niezamierzone efekty swoich działań pozostawiają jako ramy strukturalne ,kulturowe, kolejnych działań następującym po sobie pokoleniom.”
PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII WSPÓŁCZESNEJ
-instytucje ,zbiorowości ,grupy społeczne ,procesy i zjawiska masowe, instytucje: rodzina, instytucje wychowawcze
Zbiorowości i grupy ludzkie
-różnego rodzaju małe grupy i kręgi społeczne, zbiorowości fazy tonalne(nieswoiste?)
-procesy migracji i ruchliwości społeczna
-zjawiska i procesy wynikające z masowego przekazywania ich funkcji kulturalnych
FUNKCJE SOCJOLOGII
Teoretyczne
-opisuje i wyjaśnia badany przez siebie przedmiot zainteresowań
-rozpatruje procesy i zjawiska w aspekcie genetycznym, strukturalnym ,funkcjonalnych
Wskazuje na stosowane metody i techniki badań
Praktyczne: diagnostyczna metoda. prognostyczna, socjotechniczna
WYKŁAD 2
Podział badań z uwagi na ilość pomiarów
-badania asynchroniczne oparte na przynajmniej 2-krotnym pomiarze
-eksperyment naturalny-wg Sułka(1979),eksperyment jest to powtarzany zabieg polegający na planowej zmianie przez badacza jednych czynników w badanej sytuacji przy równoczesnej kontroli innych czynników, podjętych w celu uzyskania na drodze obserwacji odp. na pytanie o skutki tej zmiany
-porównywanie zamierzeń z losami to porównanie zamierzeń z ich póżniejszą realizacją ,zbliżone do badań podłużnych ,opierają się przynajmniej na 2 pomiarach, badania przeprowadzane są w grupach niezależnych lub zależnych
METODY badań w socjologii
Wg .S. Nowak(1995))-metody badań to przede wszystkim typowe i powtarzalne sposoby zbierania ,opracowywania i analizowania ,interpretowania danych empirycznych, służące do uzyskania nie tylko danych ...(nie nadążyłam)
Metoda sondażu diagnostycznego(sondaż ankietowy, sondaż na gr. badanych),zastosowanie metody sondażu-wyjaśnianie pewnych zjawisk rasowych czy ważniejszych procesów występujących w zbiorowości
-w części opisowej pozwala na uzyskanie odp. na pytania dotyczące poglądów ,opinii, mody ,zachowania danej osoby
BADANIA ANKIETOWE
Ze względu na sposób rozprowadzania ankiety wyróżnia się :
-środowiskowe
-prasowe
-pocztowe
Pytania ankiety: konkretne, ściśłe, jednoproblemowe, najczęściej pytania pytania zamknięte oraz zaopatrzone w kataferię
Badania całościowe ,reprezentowane
Populacja-zbiór wszystkich przedmiotów w których każdy przedmiot posiada komplet cech uznanych przez badacza za ważne
-badania całościowe-całość grupy stanowiącej przedmiot naszego zainteresowania nazywa się populacją generalną
-próba reprezentatywna
LICZEBNOŚĆ PRÓBY
O liczebności próby decydują:
-stopień różnorodności jaki cechuje dana zbiorowość
Liczba kategorii statystycznych na jakiej ma być podzielone badana zbiorowość
Stopień dokładności ,pewności jaki zamierzamy osiągnąć
LICZEBNOŚC PRÓBY
Próba licząca 30 jednostek-mała próba
Próba o liczbie jednostek licząca nie mniej niż 100-duża próba
Próba której granica jednostek zawiera się w 32-100 przejściowa, może być traktowana jako duża lub mała
METODY WYBORU PRÓBY
Dobór kwotowy-opieramy się na znanych nam obiektywnych składnikach badanej zbiorowośći
-losy:
Prosty= z tabeli st losowych na podst .imiennej listy
Warstwowy zwany stratyfikacyjnym= losując z populacji podzielonej wg grupy warstwy
Wielostopniowy= z podziałów losowanie grupowe-wchodzą całe wylosowane podzbiory
„kuli śniegowej”- przy braku charakterystyk populacji
Badanie monograficzne zwane terenowym
-badania monograficzne mają na celu opis jakiegoś zjawiska ,instytucji, czy gr. Społecznej
-opis wybranego wycinka rzeczywistości może mieć ambicje nie tylko faktologiczne, lecz także ambicję uogólniająco-teoretyczne
Ze względu na zakres badań i stosowane techniki wyróżnia się następujące typy badań terenowych:
-badania typu etnologicznego
-socjologicznego
-socjoetnicznego
BADANIA DOKUMENTÓW
Badanie dokumentów w badaniach socjologicznych
-dokumenty zebrane w sposób systematyczny
Noskowe
Opracowanie statystyczne
Twory kompilacyjne
Dokumentów okolicznościowe
Dokumenty osobiste
Różne notatki
Sprawozdania
Naukowa wartość dokumentów zależy od autentyczności i wiarygodności dokumentów oraz komplementarności i aktualności
EKSPERYMENT
-eksperyment projektowany w terenie-badany zespół ludzi nie (nie zdążyłam napisać)
-eksperyment projektowany w laboratorium-badający stwarza wyizolowaną (laboratoryjną) sytuację dla dobranego przez siebie zbioru ludzi na podst. hipotetycznie zestawionych zmiennych
Eksperyment y jednoczesne- polegają na równoczesnym badaniu jednego ,dwu lub więcej zbiorów ,które poddajemy działaniu różnych bodzców
E. sukcesywne- polegają na tym, że dany zbiór lub zbiory ludzi poddaje się badaniom ,które są przeprowadzane w różnym czasie
KULTURA
-termin łac. cultura- oznacza pierwotnie uprawę ziemi, a w 1 w pne. Cyceron rozszerzył jego użycie na zjawiska intelektualne nazywając je kulturą ducha
-„cywilizacja” -w szerokim znaczeniu obejmuję całokształt społecznego dorobku w zakresie nauki, techniki ,sztuki plastycznej,
politycznych urządzeń
znaczenie nowożytne
Typy def.kultury -Kroeberg i Kluckhohan(1952)
-opisowo-wyjaśniające-mit. Tyblrola
„Kultura czyli cywilizacja ,jest to złożona całość ,która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, zwyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa.
Historyczne-składają naciski na czynnik tradycji konstytucjonalnej kultury
Normatywne-akcentują podporządkowanie normą jako właściwość zachowań kulturowych
Psychologiczne
DEF.KULTURY
Def. Lintona- kultura stanów ,układ wyuczonych zachowań, rezultatów zachowań, których elementy składowe są wspólne dla członków danego społeczeństwa i przekazywane w jego obrębie
Def. ”kultura jest zasadniczo aparatem instrumentalnym stawiającym człowieka w położeniu w którym lepiej radzi sobie z konkretnym specyficznym problemem stającym przed nim w jego środowisku w procesie zaspokajania swoich potrzeb”.
MIŁEJ NAUKI
ŻYCZY EWA Bidzińska