M biodrowo lędźwiowy (m. iliopsoas): M lędźwiowy większy:pp trzony od 12 kr piersiowego i 1do4 lędźwiowych + wyrostki żebrowe wszystkich lędźwiowych pk kretarz mniejszy kości udowej M lędźwiowy mniejszy: pp 12 krzyżowy i 1 lędźwiowy pk powieź biodrowa, luk biodrowo łonowy, wyniosłość biodrowo łonowa M biodrowy: pp dół biodrowy, kolce biodrowe przednie, torebka stawu biodrowego pk kretarz mniejszy czynność: zgina staw biodrowy, przywodzi i obraca na zewnątrz M pośladkowy większy (gluteus maximus) pp powieź piersiowo lędźwiowa, kresa pośladkowa tylnia talerza biodr. brzeg kości krzyżowej i guzicznej, więzadło krzyżowo guzowe. pk pasmo biodrowo piszczelowe powięzi szerokiej, guzowatość pośladkowa kości udowej czynność: prostownik staw biodrowego, skręca udo na zewnątrz, prostuje kolano, utrzymuje pionowa postawę ciała. M pośladkowy średni pp talerz kości biodrowej pk boczna pow kretarza wieksz M pośladkowy mały pp miedzy kresami pośladkowymi przednia i dolna pk przednia pow kretarza większego czynność: odwodzą, zginają udo i skręcają do wewn, prostują i skręcają na zewn M naprężacz powięzi szerokiej (m. tensor faciae latae) pp kolec biord przedni gorny i powieź posladkowa pk kłykieć boczny piszczeli czynność: napina powieź szeroka, ustala staw kolanowy, zgięty staw kolanowy zgina jeszcze bardziej M gruszkowaty (m piriformis) pp miedniczna pow k krzyzowej, pk strona prysrodkowa kretarza większego, czynność skreca udo na zewn slabo przywodzi i prostuje M zasłaniacz wewn ( obrutatorius internus) pp wew pow błony zasłonowej, kosci otaczające otwor zapłoniony, pk dol kretarzowy kosci udowej. M zasłaniacz zewn ( obrutatorius externus) pp zew pow błony zasłonowej, kosci otaczające otwor zapłoniony, pk dol kretarzowy kosci udowej czynność skrecaja udo na zewn pomagaja w prostowaniu i przywodzeniu M bliźniaczy górny i dolny ( gamelli superior et interior) pp gorny na kolcu kulszowym dolny na guzie kulszowym pk dol kretarzowy czynność współdziałają z zasłaniaczami M czworoboczny (quadratus femoris) uda pp guz kulszowy pk grzebien miedzykretarzowy kosci udowej czynność obraca na zewn przywodzi i prostuje M krawiecki (m. sartorius). Rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim górnym, kończy na guzowatości kości pisz­czelowej od strony przyśrodkowej. Czynność. Mięsień krawiecki jest zginaczem stawów biodrowego i ko­lanowego. Oprócz tego odwodzi udo i słabo skręca je na zewnątrz. Przy zgiętym stawie kolanowym obraca podudzie do wewnątrz. M czworogłowy uda (m. quadriceps femoris) M prosty uda (m. rectus femoris) rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim dolnym i na torebce stawu biodrowego. M obszerny boczny(m. vastus lateralis )odchodzi od bocznej powierzchni krętarza większego, wargi bocznej kresy chropawej i kresy międzykrętarzowej. M obszerny przyśrodkowy (m. vastus medialis) -odchodzi od wargi przyśrodkowej kresy chropawej. M obszerny pośredni(m. vastus intermedius) -leży pod głową przednią, a rozpoczyna się na przedniej, bocznej powierzchni trzonu kości udowej. Wszystkie te głowy łączą się we wspólne ścięgno końcowe przyczepia­jące się na brzegach rzepki. To ścięgno przechodzi dalej w więzadło rzepki, które kończy się na guzowatości kości piszczelowej. Czynnność. Głowa przednia jest mięśniem dwustawowym - jest to najsilniejszy zginacz stawu biodrowego; oprócz tego odwodzi i lekko skręca udo na zewnątrz. Wszystkie głowy działają na staw kolanowy jako najsil­niejszy prostownik - to działanie jest największe przy wyprostowanym stawie biodrowym. Ważna czynność tego mięśnia jest związana ze statyką; nie pozwala on na ugięcie się kolan podczas stania. Kiedy punkt ciężkości przesunie się do tyłu od osi poprzecznej stawów kolanowych, m. czworogłowy będzie prze­ciwdziałał (poprzez skurcz) upadkowi do tyłu. M stawowy kolana(m. articularis genus) Biegnie od przedniej powierzchni dolnej części trzonu kości udowej do torebki stawu kolanowego. Czynność. Poprzez napinanie torebki stawowej zapobiega wpuklaniu się jej między rzepkę a kość udową. M grzebieniowy(m. pectineus) - nazywany również mięśniem łonowym - rozpoczyna się na grzebieniu kości łonowej, na guzku łonowym i więzadle łonowym górnym. Przyczep końcowy znaj­duje się na kresie grzebieniowej kości udowej, poniżej krętarza mniej­szego. Czynność. Przywodzi udo, zgina i nieznacznie obraca je na zewnątrz. M smukły(m. gracilis) jest mięśniem dwustawowym, roz­poczynającym się na gałęzi dolnej kości łonowej i gałęzi kości kulszowej. Scięgno końcowe przyczepia się przyśrodkowo od guzowato­ści kości piszczelowej (pod ścięgnem m. krawieckiego).Czynność. Przywodzi udo, nieco je prostu­je i skręca na zewnątrz. W stawie kolanowym zgina podudzie i obraca je do wewnątrz. M przywodziciel długi (m. adductor longus ) posiada przyczep począt­kowy poniżej guzka kości łonowej, a końco­wy - na wardze przyśrodkowej kresy chro­pawej kości udowej (w jej części środkowej).Czynność. Silnie przywodzi udo, zgina je i skręca na zewnątrz. M przywodziciel krótki (m. adductor brevis ) odchodzi od przedniej po­wierzchni gałęzi dolnej kości łonowej, a kończy się powyżej przywodziciela długiego na wardze przyśrodkowej kresy chropawej.Czynność. Przywodzi, zgina i skręca udo zewnątrz.M przywodziciel wielki (m. adductor magnus) rozpo­czyna się na przedniej powierzchni gałęzi dolnej kości łonowej, gałęzi kości kulszowej i bocznej powierzchni guza kulszowego. Przyczep koncowy: od dolnego odcinka wargi przyśrodkowej kresy chropawej do nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej.Czynność. Jest to najsilniejszy przywodziciel stawu biodrowego. Włók­na przyczepiające się do kresy chropawej skręcają udo na zewnątrz, a włókna kończące się na nadkłykciu przyśrodkowym obracają je do wewnątrz. Ten mięsień jest również bardzo silnym prostownikiem stawu biodrowego, a część włókien leżących z przodu osi poprzecznej stawu pomaga w zgi­naniu uda.M półścięgnisty(m. semitendinosus) rozpoczyna się na tylnej powierzchni guza kulszowego. Włókna mięśniowe mniej więcej w po­łowie uda przechodzą w długie, wąskie ścięgno kończące się na kości pisz­czelowej przyśrodkowo i poniżej guzowatości piszczeli. Czynność. Zgina staw kolanowy i skręca podudzie do wewnątrz. W sta­wie biodrowym jest prostownikiem i sła­bym przywodzicielem. M półbłoniasty(m. semimembranosus) ma szerokie, płaskie ścięgno początkowe, od którego bierze nazwę. Odchodzi od guza kulszowego, a następnie przechodzi w szeroki brzu­siec, w którym znajduje się rowek dla m. półścięgnistego. Ścięgno końcowe rozdziela się na trzy odnogi: jedna przy­czepia się do kłykcia przyśrodkowego piszczeli, druga przechodzi w więzadło podkolanowe skośne, a trzecia - w po­więź goleni. Czynność. Jego działanie jest takie jak mięśnia poprzedniego, tylko znacznie silniejsze. M dwugłowy uda (m. biceps femoris) ma dwa oddzielne przyczepy początkowe. Głowa długa odchodzi od tylnej powierzchni guza kulszowego, a głowa krótka - od górnej części wargi bocznej kresy chro­pawej. Wspólne, silne ścięgno końcowe (dobrze wyczuwalne przez skórę) przyczepia się na głowie strzałki. Czynność. Głowa długa w stawie biodrowym prostuje udo oraz słabo je przywodzi. Obydwie głowy działając na staw kolanowy silnie zginają pod­udzie i obracają na zewnątrz.

GRUPA PRZEDNIA: M piszczelowy przedni (m. tibialis anterior) rozpoczy­na się na kłykciu bocznym kości piszczelowej, na błonie międzykostnej i po­więzi goleni. Brzusiec mięśnia w połowie goleni przechodzi w długie, moc­ne ścięgno, które biegnie przez przedział przyśrodkowy troczków prostow­ników i kończy się na powierzchniach podeszwowych kości klinowatej przyśrodkowej i podstawy I kości śródstopia. Czynnność. Jest to najsilniejszy prostownik stopy. Kiedy ścięgno koń­cowe przesuwa się w stronę przyśrodkową, unosi on brzeg przyśrodkowy stopy i odwraca ją; w tym ruchu m. piszczelowy przedni przeciwdziała powstawaniu płaskostopia. Gdy stopa jest ustalona (np. podczas jazdy na nartach czy łyżwach), zbliża goleń do stopy. M prostownik długi palców (m. extensor digitorum longus) odchodzi od kłykcia bocznego piszczeli, brzegu przedniego i głowy strzałki oraz błony międzykostnej. Długie ścięgno końcowe przechodzi przez boczne przedziały troczków prostowników (górnego i dolnego), po czym dzieli się na cztery ścięgna przechodzące w rozcięgna grzbietowe palców II do V. M strzałkowy trzeci (m. peroneus tertius) jest to bocz­na, odszczepiona część prostownika długiego palców. Przyczep końcowy ma miejsce na powierzchni grzbietowej V kości śródstopia, a czasem również i IV. Czynność. Przy ustalonej stopie obydwa mięśnie zbliżają podudzie do stopy. Gdy stopa jest odciążona, te mięśnie prostują w stawie skokowym górnym, a w stawie skokowym dolnym nawracają i odwodzą stopę. M prostownik długi palucha(m. extensor hallucis longus) leży pod opisanymi uprzednio mięśniami. Rozpoczyna się na środ­kowej części kości strzałkowej i błonie międzykostnej - jego ścięgno koń­cowe przechodzi przez boczny przedział troczka górnego prostowników i przez środkowy przedział troczka dolnego, a przyczepia się na grzbieto­wej powierzchni podstawy dalszego paliczka palucha.Czynność. Silnie prostuje paluch i stopę. W zależności od położenia ścięgna może nawracać lub odwracać stopę. GRUPA BOCZNA: M strzałkowy długi (m.peroneus longus) jest mięśniem pierzastym, którego przyczepy początkowe znajdują się na kłykciu bocz­nym piszczeli, głowie strzałki, powierzchni bocznej strzałki w odcinku gór­nym i powięzi goleni. Długie ścięgno owija się wokół kostki bocznej, prze­chodzi pod bloczkiem strzałkowym kości piętowej (gdzie umocowane jest przez troczek dolny mm. strzałkowych) na stronę podeszwową stopy, ukła­da się w bruździe kości sześciennej i kończy na kości klinowatej przyśrod­kowej i na guzowatości I kości śródstopia (obok przyczepu m. piszczelo­wego przedniego) Czynność. Ten mięsień jest najsilniejszym pronatorem stopy - unosi brzeg boczny, odwodzi i zgina stopę. Wspólnie z m. piszczelowym przed­nim podtrzymuje wysklepienie stopy.M strzałkowy krótki (m. peroneus brevis) odchodzi od powierzchni bocznej strzałki w połowie jej długości. Scięgno końcowe biegnie pod dolnym troczkiem mm. strzałkowych (owija się wokół kostki bocznej) i przy­czepia się na guzowatości V kości śródstopia, a często również na V palcu. Czynność. Zgina stopę, nawraca ją i odwodzi. Jest znacznie słabszym mięśniem od strzałkowego długiego.

GRUPA TYLNIA W. POWIERZCHOWNA M brzuchaty łydki (m. ga­strocnemius) rozpoczyna się głowami boczną i przyśrodkową na tylnej powierzchni kości udowej, powyżej kłykci bocznego i przyśrod­kowego. Obie głowy łączą się we wspólny brzu­siec, który w połowie goleni przechodzi w pła­skie, silne ścięgno kończące się na guzie pięto­wym. To ścięgno nazywane jest ścięgnem pię­towym lub ścięgnem Achillesa. Między ścięgnem a guzem pięto- b wym znajduje się duża kaletka maziowa. M płaszczowaty (m. so­leus) wziął swoją nazwę od ryby płaszczki, którą przypomina kształtem. Posiada długą linię przy­czepu początkowego: na tylnej powierzchni gło­wy strzałki i jej górnej części trzonu, na kresie m. płaszczkowatego piszczeli i tylnej powierzchni piszczeli oraz na łuku ścięgnistym rozpiętym między kośćmi podudzia Brzusiec mięśnia prze­chodzi następnie w ścięgno piętowe.M podeszwowy (m. plantaris) jest mięśniem odchodzą­cym od kości udowej, powyżej kłykcia bocznego. Długie ścięgno końcowe biegnie między m. brzuchatym a m. płaszczkowatym i albo kończy się oddzielnie na guzie piętowym, albo łączy się ze ścięgnem pietowym (cza­sem dochodzi do rozcięgna podeszwowego).Czynność. Mięsień trójgłowy łydki jest najsilniejszym zginaczem sto­py. Wykonuje ruchy lokomocyjne odrywając piętę od podłoża. Oprócz tego powoduje odwracanie i przywodzenie stopy. Mięśnie brzuchaty i podeszwowy są również zginaczami stawu kolanowego. Kiedy dwie głowy mięśnia brzu­chatego kurczą się oddzielnie, zostają wykonane ruchy skrętu podudzia do wewnątrz (głowa boczna) lub na zewnątrz (głowa przyśrodkowa). GRUPA TYLNIA W. GŁEBOKA M podkolanowy (m. popliteus) rozpoczyna się na nad­kłykciu bocznym kości udowej i na tylnej powierzchni torebki stawu ko­lanowego. Przyczep końcowy znajduje się na kości piszczelowej, powyżej kresy mięśnia płaszczkowatego. Czynność. Zgina staw kolanowy i obraca podudzie do wewnątrz. Na­pina torebkę stawową. M zginacz długi palców (m. flexor digitorum lon­gus) odchodzi od kości piszczelowej poniżej kresy mięśnia płaszczko­watego, od powięzi goleni i łuku ścięgnistego, który łączy obie kości goleni. Ścięgno końcowe owija się z tyłu wokół kostki przyśrodkowej i poniżej niej jest przytrzymywane przez troczek zgi­naczy. N a stronie podeszwowej dzieli się na cztery odnogi dochodzące do palicz­ków dalszych palców II do V. Czynność. Zgina stopę i palce. Oprócz tego odwraca i przywodzi stopę. Przy ob­ciążonej stopie wzmacnia jej wysklepienie. M piszczelowy tylny (m. tibialis posterior) rozpoczyna się na górnej części tylnej powierzchni kości pisz­czelowej i strzałkowej oraz na błonie mię­dzykostnej i powięzi goleni. W dolnej czę­ści piszczeli włókna mięśniowe przechodzą w ścięgno, które dalej układa się w rowku kostki przyśrodkowej, przytrzymywane przez troczek zginaczy. Kończy się promie­nistymi pasmami na wszystkich kościach stępu, z wyjątkiem kości skokowej oraz na II, III, IV kości śródstopia. Czynność. Silnie działa na stopę jako odwracacz i przywodziciel ­słabiej jako zginacz. Wzmacnia poprzeczne wysklepienie stopy - uzupeł­nia strzemię ścięgniste. M zginacz długi palucha (m. flexor hallucis longus) biegnie od środkowej części tylnej powierzchni kości strzałkowej i błony międzykostnej. Ścięgno końcowe przebiega w rowku kostki przyśrodko­wej pod troczkiem i dochodzi do podstawy dalszego paliczka palucha. Czynność. W stawie skokowym górnym zgina stopę, a w dolnym od­wraca i przywodzi. Zgina paluch i przy ustalonej stopie wzmacnia jej wy­sklepienie.

Grzbiet stopy: m.prostownik krotki palcow(m.ext digitorum brevis) i pros.krótki palucha(ext.hallucis brevis)PP-górna i boczna powierzchnia k.pietowej,dalej brzusiec dzieli się na głowę przyśrodkową,której ścięgno kończy się na paliczku bliższym palucha,i głowe boczną ,wytwarzając 3

sciegna.łaczą się one ze ścięgnem prostownika długiego palców i kończą się w rozcięgnie palców 2 do 5,5 palec posiada osobne ścięgno prostujące od miesnia strzałkowego trzeciego lub m,strzałkowego krótkiego.Czynn-prostuje palce i słabo je rozstawiają M.podeszwy: m.wyniosłosci przyśrodkowej:

m.odwodziciel palucha(m.abductor hallucis)PP-przysrodkowa strona guza pietowego,na guzowatości k,łódkowatej i k.klinowatejprzyśrodkowej oraz na rozciegnie podeszwowym stopy.Konczy się na podstawie bliższego paliczka palucha.Czynnosc-zgina i odwodzi paluch ,wzmacnia przysrodkową czesc wysklepienia stopy. M.zginacz krótki palucha(m.flexor hallucis brevis)biegnie od powierzchni podeszwowych k. klinowatych i k.łodkowatej do podstawy bliższego paliczka palucha.Czynnosc-wzmacnia wysklepienie stopy i zgina palucha M.przywodziciel palucha(m.adductor hallucis)posiada głowe skośna,rozpoczynającą się na podstawach k.sródstopia,k,klinowatej bocznej ,sześciennej, oraz głowe poprzeczną odchodzącą od torebki stawow śródstopno-paliczkowych.Obydwie głowy kończą się podstawie bliższego paliczka palucha.Czynnosc-przywodzi i zgina paluch,oraz wzmacnia wysklepienie stopy.gł poprzeczna zwęża stopę ,a głowa skośna ja skraca. Wyniosłość boczna: M.odwodziciel palca małego(m.abductor digiti minimi)PP-dolna i boczna powiechnia k.pietowej,oraz na rozciegnie podeszwowym,a konczy na guzowatości 5 k.śródstopia, i na paliczku bliższym małego palca. M zginacz krótki palca małego(flexor digiti minimi brevis)biegnie od podstawy 5 k.środstopia i więzadła podeszwowego do bliższego paliczka małego palca.Czynn.zgina 5 palec i wzmacnia wysklepienie podłużne stopy wyniosłośc pośrednia: M.zginacz krótki palców(flexor digitorum brevis)dolna powierzchnia guza piętowego,i rozciegnie podeszwowym,m posiada 4 brzuśce, których ścięgna końcowe na wysokości bliższych paliczków palców 2 -5 sa przeszyte przez ścięgna zginacza długiego palców.Te ścięgna kończą się na środkowych paliczkach palców 2 do 5Czynnosc: zgina palce 2 do 5 ,wzmacnia wysklepienie stopy

M.czworoboczny podeszwowy(mlumbricales)są to 4 wrzecionowate mieśnie leżące miedzy ściegnami zginacza długiego palców.Ich przyczepy końcowe mają miejsce na bliższych paliczkach palców 2-5Czynnos -zginaja palce i przywodzą je do palucha. M miedzykostne(m.interossei)są ułożone w 2 warstwach, podeszwowej i grzbietowej,3 miesnie podeszwowe odchodzą pojedynczymi głowami do przyśrodkowej strony 3-5 kosci śródstopia.4 miesnie grzbietowe rozpoczynają się 2 głowami na wszystkich k.śródstopia .Wł.mięsniowe z 2 warstw przechodzą we wspólne ściegna kończące się na bliższyh paliczkach palców od 2 -5 Czynność m,warstwy podeszwowej przywodzą palce do palca 2 a miesnie międzykostne grzbietowe odwodzą palce od osi przchodzącej przez palec 2

---