ZESPÓŁ HIPERKINETYCZNY - ADHD
(nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi i hiperaktywnością)
U podłoże - wzmożone tempo procesów nerwowych, przy upośledzonym hamowaniu korowym.
Prawdopodobnie związane z zaburzonym dojrzewaniem struktur mózgowych, zaburzonym wytwarzaniem DOPAMINY i NORADRENALINY.
Triada objawów:
Zaburzenia uwagi - brak koncentracji
(wszystkie bodźce mają jednakowe znaczenie)
- długo zabierają się do wykonywania nowego zadania
- nie potrafią dłużej skupić się na czymś - uwaga
b. szybko rozpraszana
- mają tendencję do niekończenia rozpoczętych zadań
- mają kłopoty z zapamiętywaniem (m.in. dlatego, że słabo się koncentrują)
- kiepsko reagują na polecenia
- mają problemy z zapamiętywaniem tego, co było zadane
Nadruchliwość - w nieustannym ruchu, stale coś robią
- bawią się wszystkim, co im wpadnie w ręce
- duża ekspresja ruchowa
- mogą mieć problemy z przewidywaniem przyszłości
i niekorzystnych konsekwencji swoich zachowań/ zagrożeń
impulsywność - konieczność wykonania jakiegoś działania natychmiast
- brak umiejętności odraczania
- nie potrafią czekać na swoją kolej
- wtrącają się do rozmowy innych ludzi, przerywają
- zgłaszają się zanim usłyszą pytanie
- zdarza im się coś zniszczyć przez nieuwagę
Objawy nasilają się:
- gdy zadanie jest monotonne - nie potrafią przez dłuższy czas wykonywać zadań dotyczących tej samej aktywności
- w sytuacjach grupowych gorzej funkcjonują
- w sytuacjach nowych i trudnych
- trudne do współpracy, ale także trudne dla siebie - jest im źle ze sobą.
- często budzą zniecierpliwienie i złość otoczenia, negatywne oceny.
ZABURZENIA WTÓRNE:
ODRZUCANIE PRZEZ BRAK POCZUCIA
DOROSŁYCH BEZPIECZEŃSTWA
BRAK POCZUCIA ZABURZENIA NEUROTYCZNE
WŁASNEJ WARTOŚCI DEPRESJA
CHĘĆ ZDOBYCIA ZABURZENIA ZACHOWANIA
UZNANIA (np. zachowania agresywne, aspołeczne)
LECZENIE
- Z reguły ujawnia się do 7. r.ż.
- Od 7-19% dzieci i młodzieży ma ADHD
- Dotyczy znacznie częściej chłopców niż dziewczynek
- Niektórzy sądzą, że ta rozbieżność wynika z tego, że u dziewczynek inaczej się objawia:
u chłopców - nadaktywność
u dziewczynek - zaburzenia uwagi
- Trudność w diagnozowaniu: zmienność osobnicza w ruchliwości i zdolności
koncentracji
- kryterium: jak dalece utrudnia to dziecku wykonywanie zadań życiowych
Wymagane jest postępowanie wielokierunkowe ze szczególnym uwzględnieniem poradnictwa rodzinnego i treningu umiejętności (dziecka i jego opiekunów, rodziców, nauczycieli…)
Akceptacja odmienności i trudności
Dopasowywanie wymagań do możliwości
Stworzenie zewnętrznej struktury:
Spójne i względnie stałe reguły
Dokładne planowanie działań (małych)
Jasne oczekiwania
Wiadome i stałe konsekwencje zachowań
Mówmy co ma robić, a nie czego ma nie robić
Farmakoterapia
- uspokajające
- pobudzające (np. przeciwdepresyjne; lepsze)
- psychoedukacja
- obarczenie rodziców z poczucia winy
- trening rodziców w umiejętnościach komunikowania się z dzieckiem
- ponad 70% osób zaburzonych wyrasta
- u dorosłych znika nadruchliwość, ale pozostaje deficyt uwagi - niecierpliwi, roztrzepani, pochopnie podejmują decyzję, zapominają o terminach, spóźniają się