materialozn-sprawozd, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania


Politechnika Śląska

Wydział Organizacji i Zarządzania

Materiałoznawstwo - laboratorium

„Materiały metaliczne”

XXXXXX XXXXX

Sem. II ZiIP 1.X

Zabrze 2002

Układ żelazo - węgiel

0x08 graphic

Układ równowagi fazowej żelazo - węgiel obejmuje dwa układy, przesunięte nieco względem siebie:

W układzie występują następujące fazy i składniki mikrostruktury:

- odmiany alotropowe żelaza: Feα (trwała w temperaturze poniżej 912°C i powyżej 1394°C, do temperatury topnienia żelaza, wynoszącej 1538°C) oraz Feγ (trwała w zakresie temperatury 912÷1394°C),

0x08 graphic
- ferryt to międzywęzłowy roztwór stały węgla w Feα. Ferryt jest strukturą niemalże czystego żelaza (zawartość węgla do 0,03 %), powstaje w skutek rozpadu austenitu podczas studzenia stopu. Ferryt jest składnikiem strukturalnym stali i żeliw. Odznacza się bardzo małą rozpuszczalnością węgla: od 0,022% w punkcie P (w temperaturze 727°C) do 0,008% w temperaturze pokojowej. Jest trwały poniżej temperatury określonej linią GPK (układ żelazo - węgiel powyżej). Jest miękkim, plastycznym składnikiem struktury stopów Fe-C o stosunkowo niewysokiej wytrzymałości. Ferrytu posiada właściwości: wytrzymałość na rozciąganie Rm≅300 MPa, twardość ≅80 HB, wydłużenie A10≅30%, udarność KC≅180 J/cm2 oraz gęstość ρ=7,87 g/cm3;

Rys.1. Struktura ferrytu

- austenit to międzywęzłowy stały roztwór węgla w Feγ; występujący w zakresie temperatur 710-1535οC. Jest składnikiem stopowym stali i stopowych żeliw. Jego maksymalna rozpuszczalność węgla w austenicie wynosi 2,11% (punkt E' w układzie żelazo - węgiel). Jest trwały w zakresie między temperaturami przemiany eutektycznej (linii ECF) i eutektoidalnej (linia PSK). Jest składnikiem struktury o dużej plastyczności oraz twardości i wytrzymałości większych od ferrytu. Posiada właściwości mechaniczne: Rm≅700÷800 MPa, twardość ≅200 HB, A10≅40÷70%, KC≅200÷300 J/cm2 oraz gęstość ρ=8,22 g/cm3;

0x08 graphic

Rys.2. Struktura austenitu

- cementyt - Fe3C to węglik żelaza, który może tworzyć się w wyniku krystalizacji z cieczy (cementyt pierwotny);wydzielać z austenitu wzdłuż linii ES (cementyt wtórny) i z ferrytu wzdłuż linii PQ (cementyt trzeciorzędowy). W czystym stopie Fe-C zawiera 6,67% C, jest składnikiem twardym i kruchym. Posiada następujące właściwości mechaniczne: twardość ≅800 HB i gęstość ρ=7,66 g/cm3;

0x08 graphic
- ledeburyt to mieszanina eutektyczna austenitu i cementytu powstała z roztworu zawierającego 4,3% C, poniżej temperatury eutektycznej; austenit występujący w ledeburycie przemienia się w perlit, tworzy się ledeburyt przemieniony, który jest składnikiem twardym i kruchym;

Rys.3. Struktura ledeburytu

0x08 graphic
- perlit to składnik stopów żelaza stanowiący mieszaninę eutektoidalną, składającą się z ułożonych na przemian płytek ferrytu i cementytu, powstającą w wyniku rozpadu austenitu o zawartości 0,8% C temperaturze 723°C. Ma dobre właściwości wytrzymałościowe, natomiast niską plastyczność. Posiada następujące właściwości mechaniczne: Rm≅700÷800 MPa, twardość ≅250 HB, A10≅8%, KC≅40 J/cm2, oraz gęstość ρ=7,78 g/cm3;

Rys.4. Struktura perlitu

Techniczne stopy żelaza z węglem należą do najczęściej stosowanych materiałów konstrukcyjnych. Ze względu na zawartość węgla dzielą się na dwie zasadnicze grupy: stal (staliwo) i żeliwo. Granicę stanowi maksymalna zawartość węgla w austenicie - 2,11%.

Stal jest przerobionym plastycznie i cieplnie obrabialnym stopem żelaza z węglem o zawartości do 2,11% C i innymi pierwiastkami. Występujące w stalach pierwiastki można podzielić na pozostałe w procesie technologicznym domieszki (np. Si, Mn) i zanieczyszczenia (P,S, O2, H2). Zawartość fosforu i siarki przyjmowana jest za kryterium metalurgicznej jakości materiału. W nowoczesnych procesach metalurgicznych dąży się do ograniczenia zawartości tych pierwiastków, przyjmując za dopuszczalną wartość 0,04% każdego ze składników.

Ze względu na skład chemiczny stal dzieli się na niestopową (węglową) oraz stopową. Uwzględniając główne zastosowanie można wyżej wymienioną stal podzielić dodatkowo na:

Staliwo jest stopem żelaza z węglem i innymi pierwiastkami stopowymi pochodzącymi z przerobu hutniczego, odlanym do form i stosowanym w stanie nie obrobionym plastycznie. Może być odlewane do form piaskowych lub metalowych (kokili). Staliwa odlane w formach kokilowych posiadają strukturę bardziej drobnoziarnistą niż odlane w formach piaskowych, ale ze względu na większe naprężenia wewnętrzne muszą być poddawane wyżarzaniu odprężającemu.

Staliwa dzieli się na:

· Staliwo stopowe,

· Staliwo węglowe konstrukcyjne,

Żeliwa są to odlewnicze stopy żelaza z węglem o zawartości węgla w zakresie od 2,0 - 3,8 % oraz manganu i krzemu. Struktura żeliw jest określana na podstawie układu żelazo-cementyt (żeliwo białe) i żelazo-grafit (żeliwo szare). W skład żeliw oprócz węgla wchodzą również siarka, fosfor w ilościach większych niż w stalach. Żeliwa są wykorzystywane do produkcji elementów o skomplikowanym kształcie, które wymagają tylko niewielkiej obróbki wykańczającej.

Struktura żeliwa zależy od:

W celu odróżnienia od stali bądź staliwa definiowane jest jako stop odlewniczy o takiej zawartości węgla (ok. 2% dla czystego stopu Fe-C), która zapewnia krzepnięcie z utworzeniem struktury zawierającej eutektykę: grafitową (austenit o składzie punktu E' - grafit; układ żelazo - węgiel) lub cementytową, czyli ledeburyt (austenit o składzie punktu E - cementyt Fe3C).

W zależności od składu chemicznego rozróżnia się żeliwo podeutektyczne, eutektyczne oraz nadeutektyczne.

W zależności od zawartości pierwiastków stopowych rozróżnia się żeliwo niestopowe i stopowe (nisko-, średnio- i wysokostopowe).

Odlewy żeliwne w zależności od rodzaju eutektyki powstałej podczas krystalizacji i związanego z tym przełomu dzieli się na:

Na podstawie kształtu grafitu oraz rodzaju osnowy żeliwo można sklasyfikować następujaco:

0x08 graphic
0x08 graphic

Rys.5. Struktura żeliwa ferrytycznego Rys.6. Struktura żeliwa perlitycznego

z grafitem płatkowym z grafitem płatkowym

0x08 graphic
0x08 graphic

Rys.7. Struktura żeliwa ferrytycznego Rys.8. Struktura żeliwa z grafitem

sferoidalnego wermikularnym

Literatura:

Stanisaław Mac, Obróbka Metali z materiałoznawstwem , Warszawa 1973, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Zbigniew Muszyński, Zarys technologii metali, Warszawa 1978, PWN

Eugeniusz Krzemień, Materiałoznawstwo, Gliwice 1999

1

8



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wyżarzanie bez przemiany, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
10 - BM stali stopowych - Arek, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
kolokwium 14 01 10, polibuda, 3 semestr, fizyka i inżynieria materiałowa (kolokwia, sprawozdania, w
Faza, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
RENTGEN-Piotrek, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
hartowanie - Pepik, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
Hartowność-zorro, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
dupa, Prywatne, Uczelnia, Budownictwo, II Semestr, Materiały Budowlane, materiały budowlane, sprawoz
Spr. 4-Materiałoznawstwo, Politechnika Poznańska ZiIP, II semestr, nom, Laboratoria-sprawozdania NOM
POLITECHNIKA LUBELSKA, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, MATERIAŁOZNAS
sprawozdanie3, Transport UTP, semestr 1, ffiza, laborki różne, Laborki, Laborki, Fizyka - materiały
Mikroskopy, Elektrotechnika, dc pobierane, pnom wimir, PNOM, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawoz
Rys 2c, AGH, Semestr 10, Zmenczenie materialow pod kontrola, Sprawozdanie I
tworzywa sztuczne, transport pw semestr I, materiałoznawstwo, sprawozdania
asfalt, BUDOWNICTWO, INŻ, semestr 3, materiały, sprawozdania III sem + jakies sciagi do ostatniego k
hartowanie - Arekp, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
Kryształki2, I Semestr - Materialoznawstwo - sprawozdania
POLIGON SPRAWOZDANIE, Skrypty, PK - materiały ze studiów, I stopień, SEMESTR 2, Geodezja, od Donia -
Praktyki - Garwolin sprawozdanie, Studia - materiały, semestr 7, Projektowanie

więcej podobnych podstron