4. Stadia rozwojowe człowieka.
Periodyzacja rozwoju psychicznego, czyli podział całego życia człowieka na okresy, był od dawna przedmiotem refleksji.
Istnieją tradycyjne systemy periodyzacji rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży oraz nowe systemy periodyzacji całego życia ludzkiego.
Bardziej określone i jednoznaczne kryteria periodyzacji zawarte są w koncepcjach stadialnych, które odnoszą się do wybranych aspektów rozwoju psychicznego. Takie są teorie psychoanalityczne Zygmunta Freuda (1924) i Erika Eriksona (1953) odnoszące się do rozwoju psychoseksualnego czy teorie poznawczo- strukturalne Jeana Piageta i jego następców.
Erik Erikson podzielił cały cykl życiowy na osiem okresów rozwojowych. Dla każdego z nich charakterystyczny jest pewien swoisty dylemat i konflikt mogący spowodować kryzys rozwojowy.
Okres pierwszy- pierwszy rok życia. Wiąże się z nabywaniem ufności, a zwłaszcza z przełamywaniem napięcia egzystencjalnego miedzy ufnością a nieufnością.
Okres drugi- wiek dziecka: 2- 3 lata. Określany jest jako walka o autonomię. Mimo, iż dziecko jest pod wieloma względami zależne od dorosłych, zaczyna odkrywać możliwość ujawniania swej woli.
Okres trzeci-wiek dziecka: 3-6 lat. Jest to okres do inicjatywy, dziecko wykazuje ogromną inwencję. W tym okresie rodzi się sumienie, rozwija wyobraźnia. Ogromne znaczenie ma zabawa.
Okres czwarty- wiek dziecka: 7-12 lat. To okres identyfikacji dziecka z innymi osobami, uczenia się używania narzędzi materialnych i umysłowych społeczeństwa.
Okres piąty-wiek dziecka: 12-18lat. To kryzys i poszukiwanie tożsamości. Może nastąpić zachwianie uznawanych dotąd autorytetów.
Okres szósty- wiek: 19-35 lat. Podstawowym wymaganiem tego okresu jest dojrzałość do intymności. Ogólnym zadaniem rozwojowym jest osiągnięcie tożsamości osobowej w różnorodności ról i rodzajów doświadczenia życiowego.
Okres siódmy- odpowiada wiekowi dorosłemu. Dominuje zdolność do prokreacji, twórczość, produktywność. Cenną cechą tego okresu jest troskliwość o innych.
Okres ósmy. Podstawowym zadaniem jednostki staje się osiągnięcie integracji wewnętrznej. Integracja ta oznacza pełny rozwój osobowości. Pozytywny przebieg tej fazy i całej wcześniejszej drogi rozwojowej prowadzi do satysfakcji z życia. Niepowodzenie zaś prowadzi do rozpaczy, poczucia niespełnienia.