FE - ŻELAZO
W organizmie człowieka znajduje się od 3-4 do 5 gramów żelaza. Około 70% tej ilości jest związane w krwi, głównie w postaci hemoglobiny. W mięśniach żelazo wchodzi w skład mioglobiny, czerwonego barwnika mięśni pełniącego funkcję przenoszenia tlenu wewnątrz komórki. Organizm magazynuje pewną ilość żelaza, w wątrobie, śledzionie i szpiku.
Jeżeli chodzi o przyswajanie żelaza to najłatwiej przyswajamy je z produktów pochodzenia zwierzęcego - jest to tzw. żelazo hemowe. Źródłem żelaza są również produkty roślinne, jednak forma w jakiej ono występuje (tzw. żelazo niehemowe) i obecność innych związków (głównie błonnika i fitynianów w roślinach) utrudnia jego wykorzystanie. Przyswajanie żelaza niehemowego poprawia się przy udziale kwasu askorbinowego i białka zwierzęcego. Na przykład przyswajanie żelaza z orzechów lub szpinaku, gdy zjadane są samodzielnie, wynosi tylko 1 do 2 procent, a w potrawach z mięsem i witaminą C może zwiększyć się nawet pięciokrotnie.
Herbata, kawa, kakao i czerwone wino hamują jego wchłanianie
Do CZEGO JEST POTRZEBNE ŻELAZO?
Składnik ten jest niezbędny do tworzenia hemoglobiny, mioglobiny i innych białek i enzymów.
Pełni funkcję nośnika tlenu z płuc do tkanek, usprawnia też pracę mózgu.
Jest niezbędne do wzrostu i rozwoju organizmu.
Bierze udział w tworzeniu czerwonych krwinek, wchodzi w skład enzymów uaktywniających hormony, poprawia odporność, bierze udział w tworzeniu białych ciałek krwi.
W warunkach gdy nie następuje utrata krwi z organizmu wydalanie żelaza jest niewielkie, gdyż żelazo z rozpadających się krwinek zostaje ponownie wykorzystane w powstających nowych krwinkach. Żelazo jest wydalane z organizmu z żółcią i w niewielkich ilościach z moczem.
Niedobór żelaza powoduje wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych jak; spadek sprawności fizycznej, obniżenie możliwości koncentracji i sprawności umysłowej, niesprawność pamięci i zły nastrój, zmniejszenie odporności na przeziębienia i infekcje lub zaburzenia rytmu pracy serca. Charakterystycznym objawem niedoboru żelaza jest, łaknienie spaczone, czyli apetyt na produkty nie zaliczane do pokarmów, jak krochmal, lód, tynk i inne.
Ostatnim stadium niedoboru żelaza jest anemia, podczas której skutki niedoboru żelaza przyjmują stan ostry.
Niedokrwistość spotyka się bardzo często gdyż nawet, pozornie zdrowa i urozmaicona dieta może dostarczać zbyt mało żelaza. Szczególnie na niedobory żelaza narażone są dzieci, dziewczęta (odchudzające się) i kobiety z powodu utraty krwi w cyklach miesiączkowych, kobiety w ciąży, kobiety po menopauzie, sportowcy uprawiający sporty wytrzymałościowe a zwłaszcza osoby starsze, uprawiające takie sporty. Ponieważ żelazo jest niezbędne do rozwoju i funkcjonowania mózgu w wypadku jego braku w okresie płodowym i niemowlęcym następuje niedorozwój umysłowy i niedorozwój fizyczny z zaburzeniem koordynacji wzroku i rąk. Stosuje się wtedy dodatkowe podawanie preparatów żelaza, zresztą nie zawsze dobrze przyswajanych. Zbyt duże dawki tych preparatów mogą wywoływać zaburzenia trawienne, biegunkę lub nudności.
Przeważnie ilość żelaza w organizmie przy dużej jego podaży w pokarmach nie przekracza optymalnego poziomu z powodu istnienia naturalnej bariery jego wchłaniania.