Kazus 3
STAN FAKTYCZNY
Katarzyna Grzywacz jest znaną polską pisarką. Tomasz Brzeziński, ceniony krytyk literacki, w jednym ze swoich artykułów zatytułowanym „Antynobel dla Grzywacz” opublikowanym w dzienniku „Gazeta Polska”, wydawanym przez Wydawnictwo Arkady Sp. z o.o. stwierdził, iż „Katarzyna Grzywacz jest nic nie wartą pseudoliteratką, a jej książki nadają się wyłącznie do kosza”. Wywiad został opublikowany w dzienniku drukowanym „Gazeta Polska” oraz na stronach internetowych tegoż dziennika. Katarzyna Grzywacz zamierza podjąć kroki prawne, których celem będzie uzyskanie przeprosin od wydawcy dziennika w prasie oraz w internecie, jak również uzyskanie stosownego zadośćuczynienia.
ZADANIE
Przygotuj jako pełnomocnik Katarzyny Grzywacz pozew, którego celem będzie uzyskanie przeprosin oraz odpowiedniego zadośćuczynienia od wydawnictwa Arkady albo w przypadku uznania, że brak jest podstaw do sporządzenia pozwu, opinię prawną o braku podstaw do jego sporządzenia. W przypadku sporządzenia pozwu określ wartość przedmiotu sporu oraz wysokość opłaty sądowej.
ROZWIĄZANIE
Pozew o ochronę dóbr osobistych oraz zadośćuczynienie
Wartość przedmiotu sporu: 50 000 zł
Opłata sądowa: 3100 zł
Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.), art. 24 par. 1 w zw. z art. 448 k.c. wnoszę o:−Niniejszym działając w imieniu i na rzecz Katarzyny Grzywacz, na podstawie udzielonego mi pełnomocnictwa, które załączam, na zasadzie art. 37 i 38 ustawy z 26 stycznia 1984 r.
1) nakazanie Pozwanemu przeproszenia Powódki poprzez publikację na jego koszt w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku oświadczenia Pozwanego o następującej treści:
„Wydawnictwo Arkady Sp. z o.o. przeprasza Katarzynę Grzywacz za to, że naruszyło jej dobra osobiste w artykule opublikowanym przez „Gazetę Polską” 17.5.2013 r. pod tytułem „Antynobel dla Grzywacz”. Powyższe oświadczenie jest wynikiem przegranego procesu sądowego. - Wydawnictwo Arkady Sp. z o.o.” na pierwszej stronie dziennika „Gazeta Polska” przez okres 5 kolejnych dni kalendarzowych w 5 kolejnych wydaniach dziennika w ramce na 1/5 strony, standardową czcionką koloru czarnego używaną przez dziennik, a także nakazanie publikacji w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku na następujących stronach internetowych: www.gazetapolska.pl, www.wp.pl, www.onet.pl, www.tvn24.pl oświadczenia tej samej treści wielkości 1/5 ekranu, w górnej jego części, standardową czcionką, w kolorze czarnym, przez okres 24 godzin.
2) w przypadku niewykonania wyroku w zakresie publikacji oświadczenia w terminie 7 dni od daty jego uprawomocnienia, wnoszę o upoważnienie Powódki do opublikowania oświadczenia, o którym mowa w punkcie 1, na koszt Pozwanego w sposób wskazany w punkcie 1 pozwu;
3) zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powódki kwoty 50 000 zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez Powódkę krzywdę spowodowaną naruszeniem przez Pozwanego jej dobrego imienia oraz godności;
Ponadto wnoszę:
1) na podstawie art. 217 par. 1 k.p.c. o dopuszczenie dowodów wskazanych w punkcie I uzasadnienia niniejszego Pozwu na okoliczności tam powołane;
2) na podstawie art. 98 par. 1 k.p.c. o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł;
3) na podstawie art. 209 k.p.c. o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność Powódki;
4) o wydanie wyroku zaocznego w przypadku spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 339 k.p.c.
WYJAŚNIENIE
W myśl art. 37 ustawy Prawo prasowe do odpowiedzialności za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego stosuje się zasady ogólne, chyba żeustawa stanowi inaczej. Z kolei stosownie do art. 38 ust. 1 tejże ustawy odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego ponoszą autor, redaktor lub inna osoba, którzy spowodowali opublikowanie tego materiału; nie wyłącza to odpowiedzialności wydawcy. W zakresie odpowiedzialności majątkowej odpowiedzialność tych osób jest solidarna. Powód może zatem skierować pozew do każdego ze wskazanych podmiotów oddzielnie, do niektórych z nich bądź też do wszystkich łącznie.
Żądanie zapłaty kwoty 50 000 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę znajduje oparcie w art. 448 k.c., w myśl którego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznana krzywdę.
Żądanie złożenia przeprosin w prasie oraz telewizji znajduje podstawę prawną w art. 24 par. 1 k.c., stosownie do którego w razie dokonanego naruszenia ten czyje dobro osobiste zostało naruszone może także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Z tego tez względu w pozwie należy sformułować treść oświadczenia, do złożenia którego pozwany ma być zobowiązany przez sąd. Z punktu widzenia powoda konieczne jest również określenie miejsca publikacji, a także innych niezbędnych cech żądanego oświadczenia.
Wniosek o przeprowadzenie rozprawy w nieobecności Powoda znajduje podstawę prawną w art. art. 209 k.p.c., zaś podstawą składania przez strony wniosków dowodowych jest art. 217 par. 1 k.p.c. Podstawą żądania zasądzenia kosztów procesu jest art. 98 par. 1 k.p.c., stosownie do którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Przechodząc do kwestii ustalenia opłaty sądowej od pozwu warto powołać się na orzeczenie Sądu Najwyższego z 16 października 2009 r. (sygn. akt III CZP 54/09), zgodnie z którym pozew o ochronę dóbr osobistych, jeżeli zawiera także roszczenie pieniężne, podlega kilku opłatom sądowym. Zgodnie z art. 26. ust.1 pkt 3 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) pozew o ochronę dóbr osobistych podlega opłacie stałej 600 zł. Z kolei w myśl art. 13 ust. 1 wskazanej ustawy w sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę stosunkową w wysokości 5 proc. wartości przedmiotu sporu, nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 zł. W związku z powyższym w przypadku dochodzenia w procesie o ochronę dóbr osobistych także roszczeń majątkowych pozew o ochronę dóbr osobistych podlegać będzie dwóm opłatom: 600 zł opłaty stałej za zgłoszone roszczenie o złożenie oświadczenia o określonej treści oraz opłacie stosunkowej w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu.
Wartość przedmiotu sporu stanowić będzie rzecz jasna wyłącznie wartość roszczenia majątkowego zgłaszanego w ramach pozwu o ochronę dóbr osobistych. Zgodnie z art. 1261par. 1 k.p.c. w każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna. Wprawdzie przedmiotem rozważanej sprawy jest oznaczona kwota pieniężna, ale z uwagi na dochodzenie w tym samym pozwie jeszcze innych roszczeń wskazane dla przejrzystości pozwu jest określenie wartości przedmiotu sporu. Zaznaczam jednak, że spotykane są także odmienne stanowiska, zgodnie z którymi nie ma potrzeby podawania w tego typu sprawie wartości przedmiotu sporu z uwagi na fakt, iż przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna.