KOŚCI KRĘGOSŁUPA
Kręgosłup zbudowany jest z 31-33 kręgów. Wyróżniamy 7 kręgów szyjnych, 12 kręgów piersiowych, 5 kręgów lędźwiowych, 5 kręgów krzyżowych (zrośnięte w kość krzyżową - kręgi rzekome) oraz 1-3 kręgów guzicznych (zrośnięte w kość guziczną - kręgi rzekome).
W kręgosłupie występują dwa rodzaje fizjologicznych wygięć: wygięcie ku przodowi (lordoza) w odcinku szyjnym i lędźwiowym oraz wygięcie ku tyłowi (kifoza) w odcinku piersiowym i krzyżowym.
Kręg składa się zazwyczaj z trzonu kręgu (część przednia) oraz łuku kręgu (część tylna). Na łuku kręgu występuje zazwyczaj 7 wyrostków: nieparzysty wyrostek kolczysty oraz parzyste wyrostki stawowe górne, wyrostki stawowe dolne i wyrostki poprzeczne. Między łukiem i trzonem kręgu występuje przestrzeń zwana otworem kręgowym, sąsiadujące ze sobą otwory kręgowe tworzą kanał kręgowy, który w części krzyżowej przechodzi w kanał krzyżowy.
Odstępstwa od ogólnej budowy kręgu:
- odcinek szyjny: I kręg szyjny (kręg obrotowy) nie posiada trzonu tylko łuk przedni przyrośniety do trzonu II kręgu szyjnego (kręg obrotowy); VI kręg szyjny ma tzw. guzek szyjny (na wyrostku poprzecznym); VII kręg szyjny ma wydatny wyrostek kolczysty; wszystkie kręgi szyjne charakteryzują się występowaniem otworu wyrostka poprzecznego
- odcinek piersiowy: kręgi piersiowe charakteryzują się występowaniem dołków żebrowych dla połączenia z żebrami ( występują na bocznej powierzchni trzonu oraz na wyrostkach poprzecznych)
- odcinek lędźwiowy: kręgi lędźwiowe mają nadliczbowe wyrostki dodatkowe oraz suteczkowate.
Kręgosłup pełni funkcję podporową, osłaniającą, amortyzującą, krwiotwórczą, a także zapewnia ruchomość głowy, szyi i tułowia.
Połączenia w obrębie kręgosłupa i klatki piersiowej:
staw szczytowo-potyliczny (staw kłykciowy)
staw szczytowo-obrotowy pośrodkowy (staw obrotowy)
połączenia między trzonami kręgów (chrząstkozrosty)
połączenia wyrostków stawowych kręgów (połączenia półścisłe)
stawy żebrowo-kręgowe (połączenia półścisłe)
stawy mostkowo-żebrowe (chrząstkożrosty i połączenia półścisłe)
KOŚCI KLATKI PIERSIOWEJ
Na kości klatki piersiowej składa się mostek i 12 par żeber (odpowiadających 12 kręgom piersiowym).
Mostek jest kością nieparzystą zbudowana z rękojeści mostka, trzonu mostka oraz wyrostka mieczykowatego.
Żebro dzieli się na część tylną zwana kością żebrową oraz część przednią (chrząstka żebrowa). Siedem górnych par żeber przyrasta chrząstką do trzonu mostka, są to żebra prawdziwe. Trzy poniższe pary żeber przyrastają chrząstkami do żebra wyżej położonego, są to zebra rzekome. Trzy ostatnie pary żeber łączą się jedynie z kręgami piersiowymi, są to zebra wolne.
KOŚCI KOŃCZYNY GÓRNEJ
Kości kończyny górnej dzielą się na obręcz kończyny górnej (obojczyk, łopatka) oraz kości kończyny górnej wolnej (kość ramienna, kości przedramienia: promieniowa i łokciowa, kości dłoni: kość nadgarstka, kości śródręcza, kości palców ręki).
Obojczyk łączy rękojeść mostka z wyrostkiem barkowym łopatki, wyróżnia się w nim koniec barkowy, trzon i koniec mostkowy.
Łopatka przylega od tyłu do grzbietowej ściany klatki piersiowej pokrywając żebra II-VII. Na powierzchni grzbietowej łopatki występuje grzebień łopatki zakończony wyrostkiem barkowym. Grzebień łopatki dzieli powierzchnię łopatki na dół nadgrzebieniowy i dół podgrzebieniowy. Powyżej wyrostka barkowego znajduje się wyrostek kruczy, natomiast poniżej występuje wydrążenia stawowe (połączenie łopatki z kością ramienną).
Kość ramienna jest zakończona głową, która przechodzi w szyjkę chirurgiczną. Koniec dalszy (od strony stawu łokciowego) tworzy zgrubienie kostne - kłykieć kości ramiennej.
Kość promieniowa (położona po stronie kciuka) zakończona jest wyrostkiem rylcowatym (od strony kości nadgarstka).
Kość łokciowa (położona po stronie małego palca)zakończona jest od strony stawu łokciowego wyrostkiem łokciowym (z tyłu) oraz wyrostkiem dziobiastym (z przodu).
Kość nadgarstka jest 8, położone są w dwóch szeregach. Szereg bliższy (od strony kości przedramienia) stanowią: kość łodeczkowata, kość księżycowata, kość trójgraniasta i kość grochowata. Szereg dalszy stanowią: kość czworoboczna większa, kość czworoboczna mniejsza, kość główkowata oraz kość haczykowata.
Kości śródręcza jest 5, w każdej wyróżniamy podstawę (od strony kość nadgarstka), trzon i głowę (od strony kość palców).
Kości placów ręki stanowią paliczki. Kciuk ma dwa paliczki: bliższy i paznokciowy kciuka. Pozostałe palce mają po trzy paliczki: bliższy, środkowy i dalszy.
Połączenia w obrębie kończyny górnej:
W obrębie obręczy kończyny górnej występują następujące połączenia:
staw barkowo-obojczykowy (staw półścisły)
staw mostkowo-obojczykowy (staw półścisły)
W obrębie kończyny górnej wolnej występują następujące połączenia:
staw ramienny (staw kulisty)
staw łokciowy (staw zawiasowo-obrotowy)
staw promieniowo-nadgarstkowy (staw kłykciowy)
staw środnadgarstkowy (połączenie półścisłe)
stawy nadgarstkowo-śródręczne (połączenia półścisłe, wyjątek stanowi kciuk - staw siodełkowaty)
stawy śródręczno-paliczkowe (stawy kuliste)
stawy międzypaliczkowe ręki (stawy zawiasowe)
KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ
Kości kończyny dolnej dzielą się na obręcz kończyny dolnej (miednica) oraz kości kończyny dolnej wolnej (kość udowa, rzepka, kości goleni: piszczelowa i strzałkowa, kości stopy: kości stępu, kości śródstopia, kości palców stopy).
Miednica jest zbudowana z 2 kości miednicznych, kości krzyżowej i kości guzicznej. Górna cześć zwana jest miednicą mniejszą, natomiast dolna miednicą mniejszą.
Kość miedniczna powstaje ze zrośnięcia kości biodrowej, kości kulszowej i kości łonowej. W miejscu zrośnięcia tych trzech kości powstaje panewka stawu biodrowego.
Kość biodrowa składa się z trzonu i talerza. Górny brzeg talerza biodrowego nosi nazwę grzebienia biodrowego, zakończonego z przodu kolcem biodrowym przednim górnym, zaś z tyłu kolcem biodrowym tylnym górnym.
Kość kulszowa dzieli się na trzon i gałąź kości kulszowej.
Kość łonowa zbudowana jest z trzonu, gałęzi górnej i gałęzi dolnej. Gałęzie kość łonowej i gałąź kość kulszowej ograniczają otwór zasłoniony.
Różnice w budowie miednicy męskiej i żeńskiej:
położenie talerzy biodrowych (biodrowych kobiet bardziej płasko)
wysokość spojenia łonowego ( u kobiet wyższe)
kąt między gałęziami górnymi kości łonowych ( u kobiet rozwarty, tworzą łuk łonowy)
kość krzyżowa (u kobiet szersza i bardziej płaska).
Kość udowa zbudowana jest z głowy kości udowej, szyjki kości udowej. W miejscu przejścia szyjki kości udowej w trzon występuje krętarz większy (u góry) i krętarz mniejszy (u dołu). Kość udowa zakończona jest dwoma kłykciami: przyśrodkowym i bocznym.
Rzepka tworzy przednia ścianę jamy stawu kolanowego.
Kość piszczelowa zakończona jest od strony stawu kolanowego kłykciem bocznym i przyśrodkowym.
Kość strzałkowa od strony kości stępu zakończona jest kostką boczną.
Kości stępu ułożone są w dwóch szeregach. Szereg bliższy stanowią: kość skokowa i ułożona pod nią kość piętowa. Na szereg dalszy składają się: kość łódkowata, kość sześcienna i trzy kości klinowe: przyśrodkowa, pośrodkowa (pośrednia) i boczna.
Kości śródstopia jest 5. w każdej wyróżniamy podstawę (od strony kości stępu), trzon i głowę (od strony kości palców).
Kości palców stopy stanowią paliczki. Paluch ma dwa paliczki: bliższy i dalszy, natomiast pozostałe palce mają po trzy paliczki: bliższy, środkowy i dalszy.
Połączenia w obrębie kończyny dolnej:
W obrębie obręczy kończyny dolnej występują następujące połączenia:
stawy krzyżowo-biodrowe (połączenia półścisłe)
spojenie łonowe (chrząstkozrost)
W obrębie kończyny dolnej wolnej występują następujące połączenia:
staw biodrowy (staw panewkowy)
staw kolanowy (staw zawiasowo-obrotowy)
staw skokowo-goleniowy (staw zawiasowy)
staw skokowo-piętowy (staw obrotowy)
stawy międzystępowe (połączenia półścisłe)
stawy stępowo-środstopne (połączenia półścisłe)
stawy środstopno-paliczkowe (stawy kuliste)
stawy międzypaliczkowe stopy (stawy zawiasowe) .
3