Uprawa tradycyjna (płużna):
1.Uprawka - każdy zabieg wykonywany narzędziem lub maszyna służącą do uprawy roli. Całokształt uprawy roli pod określoną roślinę -zespoły uprawek wykonywane od zbioru przedplonu do zbioru danej rośliny; dobór zespołów, sposobów ich wykonywania zależy od stosowania rośliny w płodozmianie.
2.Zespoły uprawek:
a)pożniwnych
b) przedsiewnych - pod oziminy
c) przedzimowych
d) przedsiwnych - pod jare: - pod rośliny wczesnego lub późnego siewu
Schemat opisu:
-nazwa zespołu;
-czas (pora roku) wykonania; liczba dni, tygodni potrzebnych do wykonania;
-cele zespołu;
-wymienienie kolejnych uprawek, składających się na wersję tradycyjną;
-modyfikacje zespołu uwzględnienie współczesnych kierunków np. zestawy uprawowe;
Całokształt uprawy roli pod określoną roślinę - zespoły uprawek wykonywane od zbioru przedplonu, do zbioru danej rośliny; dobór zespołów, sposób ich wykonywania zależy od stanowiska rośliny w płodozmianie.
Zespół uprawek - szereg zabiegów uprawowych następujących po sobie na tym samym polu, mający na celu uzyskanie konkretnego celu agrotechniczengo.
Mamy 5 zasadniczych zespołów uprawk:
a)pożniwnych
b)przedsiewnych pod ozime
c)przedzimowe
d)wiosenne
e)pielęgnacyjne
Gdy w zespole kolejne zabiegi uprawowe są wykonywane różnym sprzętem i w sposób najkorzystniejszy do osiągnięcia zamierzonego celu, mówimy wówczas o TECHNOLOGII UPRAWY ROLI .
I . ZESPÓŁ UPRAWEK POŻNIWNYCH.
1.Wykonywany latem , po zbiorze roślin, 20 VII -10-15 VIII; 14 dni ma trwać co najmniej, opt.4 tygodnie
2 . W celu przykrycia resztek pożniwnych, ograniczenia strat wody, niszczenia chwastów. Rozpoczyna całokształt uprawy pod rośliny ozime późnego siewu i wysiewane wiosną (jare)
3 . *gdy nie ma perzu:
-podorywka + bronowanie(8-10 cm)
-(po deszczu) bronowanie (brona średnia, niszczy chwasty)
-bronowanie - ( brona średnia lub ciężka)
-do zwalczania perzu na piaskach - podorywka do długości perzu (15 cm) (tam są rozłogi perzu, poczekać aż wyrośnie i wtedy kultywatorem sprężynowym wyciągnąć, perz zebrać i spalić. (na ciężkich - stalerzować z 3 stron(pociąć) poczekać aż wzejdą i opryskać herbicydem)
*zwalczanie perzu
*gdy zespół upraw pożniwnych jest przygotowaniem roli pod siew poplonów:
a)ścierniskowe - podorywka + bronowanie; siew poplonu (od razu bez niszczenia chwastów); bronowanie gdy wilgotna gleba lub wałowanie gdy sucha
b)ozime - podorywka + bronowanie; orka siewna; bronowanie; siew rośliny poplnowej; bronowanie posiewne.
UPROSZCZENIA: - zastąpienie podorywki kultywatorem lub glebogryzarką .Można też uprościć do zabiegu chemicznego - po wzejściu chwastów herbicyd (potem talerzowanie lub gryzakowanie)
Zespół ten ma dużo zalet - wada - jest drogi.
II. ZESPÓŁ UPRAWEK PRZEDSIEWNYCH POD OZIMINY
1Cały zespół wykonuje się w VIII - końca IX.
2.Cel:
-głębokie spulchnienie roli
-wprowadzenie nawozów
-doprawienie roli do siewu
-nadanie jej sprawności na okres kiełkowania i wschodów roślin
-nie poprzedzany uprawkami pożniwnymi zniszczyć resztki i chwasty ma za zadanie.
3.Zabieg wykonuje się:
-orkę przedsiewną; wykonuje się ją 3-5 tygodni przed siewem ozimym. To orka średnia.(15-20 cm). Optymalna wilgotność 40-60%. PPW gleba się kruszy, rozpada na bryłki i agregaty równomiernie rozmieszczone w całej warstwie;
-pługami z odkładnicami, kultywatorami (+ przedpłużek na gleby zwięzłe i zadarnione)
-łączymy z bronowaniem (zabezpiecza przez zapyleniem i parowaniem)
-orki siewne spóźnione - kilka dni przed siewem - trzeba wtedy wałować wałem Cambella (wgłębnym)
W kolejności:
1)orka
2)bronowanie lub wały strome
3)wały kruszące
4)włókowanie, rzadko kultywatorowanie
5)talerzowanie(zamiast orki)(jeśli nie było zespołu upraw przedzimowych)
5. modyfikacje:
-pługofrezarka - 1 przejazd i od razu gotowe do siewu pod oziminy
-głęboka glebogryzarka
-orka + brona wahadłowa
jeśli musimy zastosować obornik pług z przedpłużkiem
III. UPRAWKI PRZEDZIMOWE.
1.Czas- jesienią na polach pod zasiewy wiosenne (X - pocz XI)
2 .Cel:
-głębokie spulchnienie gleby
-gromadzenie wody opadowej
-wykorzystanie strukturotwórczego działania mrozu-dlatego nie bronować
-niszczenie szkodliwych geobiontów
-wprowadzenie nawozów
-pogłębienie warstwy uprawnej (zniszczenie podeszwy płużej)
3 Orka przedzimowa (ziębla) - głęboka 25-30 cm. Przed zimą jako zakończenie uprawek jesiennych pod rośliny jare.
Zadania:
-przyspiesza i uaktywnia procesy biologiczne i chemiczne
-zwiększa zdolności gleby do magazynowania wody i opadów i śniegu topniejącego
-stwarzanie warunków głębszego przemarzania roli
-lepsze kruszenie
-wydobycie na wierzch najdrobniejszych cząstek gleby i składników pokarmowych wypłukiwanych w głąb gleby
-zniszczenie szkodliwych drobnoustrojów i grzybów, chwastów, szkodników
-niszczenie gniazd, nor, komór w których żyją szkodliwe zwierzęta i przepoczwarzają się owady.
Może zawierać:
a)orka głęboka
b)nawożenie obornika (orka odwrotka + brony) (orka głęboka z przedpłużkiem - gdy obornik tylko jesienią)
c)orka głęboka - bronowanie, zimowe wywożenie obornika lub wapna - uprawki wiosenne - NIE WOLNO
IV. ZESPÓŁ UPRAWEK WIOSENNYCH, przedsiewnych
1.Wiosną na polu przygotowywanym do siewu. Koniec III - początek maja.
Cele:
-graniczenie strat wody
-przyspieszyć ogrzanie roli
-wprowadzenie nawozów doglebowych, pestycydów
-nadać sprawność roli podczas kiełkowania
-zniszczenie wschodów chwastów .
Zabiegi:
a)gleby zwięzłe:
-włóka
-siew nawozów
-drapaczowanie + brony
-siew nasion
-bronowanie posiewne
b)lekkie:
-bronowanie
-siew nawozów
-bronowanie broną ciężką
-siew nasion - proponowanie posiewne (np. brona wahadłowa)
Modyfikacje - stosowanie agregatów uprawowych (połączenie wółki, brony itp.),
-agregatów uprawowo-siewnych - w jednym zabiegu doprawiamy role, wysiewamy nawozy, wysiewamy roślinę.
Można też zastąpić kilka zabiegów glebogryzarką.
-agregaty uprawowe
-brona wahadłowa
Systemy uprawy roli:
1.System uprawy płużnej (konwencjonalny - oparty na pracy pługa lemieszowego z odkładnicą)
2. System bezorkowy (bezodkładnicowy ) - uprawa narzędziami spulchniającymi (nieodwracającymi):
-kultywatory (sztywne)
-talerzowy (talerzówki)
-rotacyjny (glebogryzarka)
3 Uprawa zerowa - siew bezpośredni. Polega na przygotowaniu pola do siewu przy pomocy herbicydu i specjalnego siewnika (talerzowy, rotacyjny, kultywatorowy)