1. W jaki sposób określa się przedmiot psychologii?
Psychologia jest nauką o zachowaniu i mechanizmach regulujących zachowanie. Nie każde zachowanie człowieka interesuje psychologów jednakowo. Mniej zachowanie typu - odruch, bardziej zachowanie w sytuacjach złożonych. Zachowanie jest sterowane przez szereg czynników:
wewnętrzne
fizjologiczne
psychiczne
zewnętrzne
środowiskowe
fizyczne
społeczne
Cele psychologii jako nauki:
opisywanie jakiegoś fragmentu rzeczywistości (jak człowiek zachowuje się w danych warunkach)
wyjaśnienie, dlaczego człowiek zachowuje się w danych warunkach ta a tak (na podstawie zgromadzonej wiedzy)
przewidywanie - kryterium pewności posiadanej wiedzy (gdy jesteśmy w stanie przewidzieć zachowanie jednostki)
sterowanie ludzkim zachowaniem.
2. Wymień najważniejsze założenia psychoanalitycznej koncepcji człowieka.
Według psychoanalitycznej koncepcji człowieka zachowanie ludzi zależy od wewnętrznych sił dynamicznych zwanych popędami (potrzebami lub dążeniami). Psychoanalitycy wyróżniają dwie klasy popędów:
pierwotne np. zdobywanie pokarmu, popęd seksualny, potrzeba kontaktu ze światem
wtórne - potrzeba bezpieczeństwa, potrzeby osobiste związane z własnym ja. Popędy te są nieświadome, często występują między nimi konflikty (wewnętrzne - w człowieku działają sprzeczne siły dynamiczne, dąży on jednocześnie do osiągnięcia niezgodnych celów, zewnętrzne, gdy istnieje sprzeczność między dążeniem jednostki, a celami innych ludzi). Człowiek nie może samodzielnie rozwiązać tych konfliktów. Jedynym sposobem jest psychoanaliza stworzona przez Freuda. Aby rozwiązać konflikt powstają mechanizmy w sposób nieświadomy, np.:
racjonalizacja- nieadekwatne wyjaśnianie przyczyn zachowań
projekcja- przypisywanie innym niepożądanych cech
pozorowanie reakcji
sublimacja, agresja
Osobowość wg psychoanalityków obejmuje 3 sfery:
Id - podstawowy rezerwator energii człowieka - procesy biologiczne i fizjologiczne. Id nie toleruje przyrostu popędu i przyrostu energii. Kieruje się zasadą przyjemności. Działa na zasadzie procesów pierwotnych, tj. tworzy obrazy, rozładowuje energię. Procesy pierwotne to spełnienie pragnień.
Ego - system świadomy - potrzebne do odróżnienia rzeczywistości od fantazji. Kieruje się zasadą rzeczywistości, działa na zasadzie procesów wtórnych. Sprawuje kontrolę nad impulsami ID. Nigdy nie może istnieć bez ID.
Super Ego - (system społeczny) wewnętrzna reprezentacja wartości ideałów społeczeństwa, rozwija się wg ................... oraz zablokowania impulsów z ID.
3. Przedstaw krótko najważniejsze twierdzenia behawioryzmu
Behawioryzm- powstał w Stanach Zjednoczonych na gruncie filozofii pragmatycznej w 1913r. John Watson. Celem behawioryzmu jest kontrolowanie człowieka i manipulowanie nim.
badając człowieka trzeba brać pod uwagę jego zewnętrzne zachowanie
prawdziwe jest to, co prowadzi do skutecznego działania pragmatyzmu
wprowadził formułę S-R (bodziec - reakcja), czyli zależność reakcji od układu bodźców
osobowość wg behawioryzmu, to suma nawyków jednostki wytworzona w ciągu jej życia
zachowanie człowieka jest reakcją na cały układ działających na niego bodźców
behawioryści twierdzą, że wszystko oparte jest na uczeniu się
twierdzą, że dziecko przychodzi na świat z pewnymi nawykami np.: pokarmowe, orientalne, obronne
w ramach tych odruchów wytwarzają się odruchy nabyte
uważali, że człowiek uczy się 3 rzeczy: ruchu, okazywania uczuć i zachowań społecznych
system kar i nagród znajdujących się w otoczeniu decyduje o tym, czego człowiek unika, a do czego dąży , a więc manipulują środowiskiem można dowolnie modyfikować ludzkie zachowanie
Procesy poznawcze
4. Jakie znaczenie mają procesy poznawcze?
Dzięki nim jednostka może zdobywać informacje i budować swoją wiedzę o świecie zewnętrznym i samym sobie. Pomagają przystosować się do środowiska i aktywnie w nim działać. Podstawowe rodzaje procesów poznawczych:
odbieranie wrażeń oraz spostrzeganie - za pośrednictwem tych procesów człowiek przyswaja sobie informacje bezpośrednio napływające do niego z otoczenia bądź z własnego organizmu
myślenie stanowi wyższą i doskonalszą formę poznanie polegającą na przetwarzaniu wszystkich informacji na nowe. Pozwala to na wykraczanie poza dane wrażeniowe, spostrzeżeniowe, na poznanie tego, co nie jest lub nie może być bezpośrednio obserwowalne.
procesy pamięci - umożliwiają przechowywanie i przypominanie zdobywanych uprzednio informacji czy doświadczeń.
5. Na czym polega różnica miedzy wrażeniem a spostrzeganiem
Wrażenie - umożliwia człowiekowi odzwierciedlenie pojedynczych ocen działających na narządy zmysłu, np.; barwa, zapach. Wrażenie jest wartością stałą.
Spostrzeganie - to proces odzwierciedlania nie pojedynczych cech, ale całokształt dokonujący się z wykorzystaniem wcześniejszego doświadczenia. Proces bardzo złożony działający analizatorsko, np.: jazda samochodem - słuch, wzrok
6. Na czym polega stałość spostrzeżeń
Stałość spostrzeżeń polega na tym, że znane nam są przedmioty mimo zmiany położenia, oświetlenia, czy odległości sprawiających, że ich obraz na siatkówce oka jest każdorazowo różny. Stałość jest efektem funkcjonowania w umyśle ludzkim schematów poznawczych ukształtowanych w następstwie wcześniejszych kontaktów z różnymi obiektami świata zewnętrznego. Spostrzeganie nie jest każdorazowo konstruowane z pojedynczych wrażeń lecz odżywa w świadomości na bazie wcześniejszych doświadczeń. Przedmioty poznajemy jako trwałe i niezależne od takich czynników jak:
stałość wielkości - spostrzeganie przedmiotów w ich normalnych wymiarach, bez względu na odległość w jakiej się znajdują
stałość kształtu - tendencja do widzenia przedmiotów w ich rzeczywistym kształcie
stałość jasności - spostrzeganie przedmiotów we właściwym im kolorze niezależnie od oświetlenia
7. Jakie znasz cechy pamięci
szybkość zapamiętywania mierzy się liczbą powtórzeń lub czasem niezbędnym do opanowywania materiału
zakres pamięci - informuje o tym, ile materiału dana jednostka może opanować
trwałość pamięci - mierzy się okresem czasu przechowywania w pamięci zapamiętanego materiału
wierność pamięci - mierzymy stopień dokładności pamięci (przypomnień)
gotowość pamięci - łatwość z jaką niektórzy ludzie przypominają sobie potrzebny materiał
8. Jakie znaczenie ma proces myślenia
Proces myślenia jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje zakodowane w spostrzeżeniach, pojęciach, wyobrażeniach. Dzięki myśleniu człowiek lepiej poznaje rzeczywistość, tworzy plany i projekty, dokonuje odkryć, formułuje oceny i wnioski. Wytworem myślenia jest nauka, literatura, technika i muzyka. Czynności te odgrywają dużą rolę w życiu człowieka jako jednostki i jego gatunku.
9. Jakie znasz operacje i reguły myślenia?
Operacje:
Analiza - oznacza myślowe rozdzielenie danych całości, a przez to wykrywanie części składowych
Synteza - polega na myślowym scalaniu rozdzielonych w analizie elementów
Porównanie jest operacją zestawiającą ze sobą przedmioty lub sytuacje , a następnie ujmuje różnice i podobieństwa między nimi
Abstrahowanie - jego istota polega na wyróżnieniu jakiejś jednej właściwości rzeczy, zjawiska lub sytuacji, a jednocześnie ominięcie innych cech.
Uogólnienie - polega na ujmowaniu właściwości wspólnych dla jakichś rzeczy, zjawisk, sytuacji. Jest tą operacją dzięki której uwalniamy się od jednostkowości.
10. Jakimi cechami charakteryzuje się uwaga
Uwaga - to podstawowy proces powstawania, w wyniku którego człowiek wyodrębnia, a następnie przetwarza rodzaj natężenia jakiegoś niewielkiego zbioru sygnałów dotyczących bieżących skutków własnych.
Uwaga charakteryzuje się następującymi cechami:
zakres, liczba elementów, które potrafimy ująć jednocześnie w warunkach krótkoterminowej ekspozycji materiału
koncentracja - czyli natężenie, dotyczy szybkości niezawodnego rozpoznawania sygnału
giętkość - możliwość jednoczesnego skupienia się na kilku obiektach
selektywność - łatwość szybkiego dostrzegania określonych treści pod wpływem uprzedniego doświadczenia
trwałość - umiejętność skupienia się przez dłuższy czas na danym przedmiocie
przeżutność - szybkość przechodzenia od jednego przedmiotu lub czynności do innego
roztargnienie - niemożność dobrej koncentracji uwagi i utrzymania jej przez dłuższy czas na jakiejś czynności
11. Jakie są etapy rozwiązywania problemów
Problemy są to trudności, które człowiek musi rozwiązać lub pytania na które musi odpowiedzieć. W procesie rozwiązywania problemów zagrożone jest myślenie przez nowe, które przebiega w następujących fazach.
dostrzeganie problemu - człowiek odkrywa, uświadamia sobie, że jego zasób wiedzy nie wystarczy do osiągnięcia planowanych celów
analiza sytuacji problemowych - człowiek analizuje informacje zawsze w sytuacji problemowej oraz strukturę celu, który ma osiągnąć. Bada jakie ma rozbieżności lub luki między tym, co jest dane, a tym, co pożądane
wytwarzanie pomysłów - człowiek wytwarza nowe informacje takie jak hipotezy, metody. Wytwarzanie pomysłów jest kluczową fazą rozwiązywania problemów
weryfikacja pomysłów - podjęcie decyzji, który pomysł wybieramy. Celem jest sprawdzenie wartości wytworzonych pomysłów. W wyniku weryfikacji albo przyjmujemy pomysł jako rozwiązanie albo go odrzucamy
powrót do faz poprzednich - w przypadku, gdy nie znajdziemy prawidłowego rozwiązania
12. Na czym polega zjawisko olśnienia
Zjawisko olśnienia występuje w fazie wytwarzania pomysłów, polega na tym, że po pewnym czasie utajenia, czyli po wielu bezskutecznych próbach rozwiązania problemu człowiek odkłada go na pewien czas lub w ogóle przestaje się nim interesować. W przerwie tej występuje nagłe zrozumienie sytuacji, które może prowadzić do nadania kierunku poszukiwań lub końcowego pomysłu. Owo rozwiązanie problemu jest zjawiskiem nieoczekiwanym.
13. Czym różni się myślenie produktywne od reproduktywnego
Produktywne polega na tworzeniu informacji całkiem nowych dla podmiotu. Wynik tego myślenia wzbogaca człowieka o nieznane dotąd treści. Nazywane jest myśleniem typu R, bo polega na wytwarzaniu reakcji nieznanych dotąd podmiotowi.
Reproduktywne - (odtwórcze) polega na zastosowaniu uprzednio zdobytej wiedzy w nowych zadaniach z wykorzystaniem poznawczych metod rozwiązywania zadań w nowych warunkach. Nazywane myśleniem S.
14. Na czym polega myślenie twórcze
Polega ono na tworzeniu nowej wiedzy dotychczas nieznanej. Myślenie twórcze wpłynęło na rozwój nauki i sztuki, ludzie poznają prawa przyrody, tworzą nowe systemy społeczne.
15. Wskaż różnice pomiędzy myśleniem twórczym, a nietwórczym
nietwórcze - jeśli mi się wydaje, że odkryłam coś nowego, a to jest już znane
twórcze - jeśli wzbogaca się wiedza o nowe treści dotychczas nieznane
16. Wymień podstawowe funkcje mowy
ekspresywna - wyraża własne przeżycia
impresywna - próby wywierania wpływu na otoczenie, bez bliższego sprecyzowania kierunku
komunikacyjna - polega na wymianie informacji
reprezentatywna - mowa pisarza, za jej pomocą przekazujemy dorobek naukowy, kulturowy, literacki
17. Jakie znaczenie dla rozwoju mowy ma nauka szkolna?
Dziecko obcuje z innymi ludźmi za pomocą mowy, która pełni funkcję komunikacyjną i regulacyjną. Dziecko za pomocą języka mówionego lub treści utrwalonych na piśmie przyswaja sobie utrwalona wiedzę o rzeczywistości, wzbogaca słownictwo, przybliża informację z różnych dziedzin.
18. Przedstaw dwa znaczenia terminu „uczenie się” w psychologii
proces polegający na gromadzeniu doświadczenia w wyniku czego następuje modyfikacja zachowania lub nowe formy zachowania
czynność w wyniku której jednostka w sposób świadomy i zamierzony przyswaja nowe wiadomości i umiejętności
19. Dokonaj porównania pomiędzy dojrzewaniem, a uczeniem się.
Dojrzewanie - to proces, w wyniku którego zachodzą uwarunkowane dziedziczne zmiany w zachowaniu jednostki niezależnie od jej doświadczenia
Uczenie się - to proces nabywania przez jednostki trwałych zmian w zachowaniu na podstawie jej indywidualnego doświadczenia.
Dojrzewanie i uczenie się uważa się za nieodzowne składniki rozwoju. Pewien stopień dojrzałości konieczny jest dla uczenia się. Uczenie się umożliwia dalsze dojrzewanie. Dojrzewanie dostarcza podstaw do uczenia się, ale bez uczenia się w wyniku samego dojrzewania rozwój nie byłby możliwy.
20. Jakie czynniki wpływają na efektywność uczenia się?
Efekty uczenia zależą od:
właściwości ucznia
cechy gatunkowe
cechy rodzajowe (warunki środowiskowe, fizyczne)
cechy indywidualne (płeć, inteligencja, poziom aspiracji)
czynników charakteryzujących sytuacje ucznia (wzmocnienia, kontrola z otoczeniem, odpytywanie)
właściwości nauczycieli
cech materiału do nauki
21. Co to jest transfer?
Jest to przenoszenie na aktualny poziom uczenia się tego czego nauczyliśmy się wcześniej.
Wyróżniamy następujące rodzaje transferów:
niespecyficzny - ogólna metoda jak się uczyć
specyficzny - zastosowanie jednej metody do uczenia się różnych treści
negatywny - utrudnienie
pozytywny - ułatwienie
22. Co to jest ułatwianie i hamowanie retroaktywne?
Ułatwienie retroaktywne występuje wtedy, gdy nowy materiał uczenia się ma pozytywny wpływ na odtworzenie przyswojonych treści.
Hamowanie retroaktywne występuje wtedy, gdy późniejsze uczenie się przeszkadza odtworzeniu materiału wyuczonego wcześniej.
23. W jaki sposób można zapobiec hamowaniu reaktywnemu?
Hamowanie reaktywne jest zjawiskiem dość często występującym. Przeciwdziałać możemy stosunkowo prosto:
materiały, których uczymy się po sobie powinny być zróżnicowane
pomiędzy uczeniem się poszczególnych treści powinna być przerwa
nie należy przystępować do uczenia się kolejnego materiału, jeżeli poprzedni został utrwalony i powtórzony bezbłędnie
zróżnicowanie metod uczenia się materiałów występujących po sobie
24. Od czego zależy skuteczność wpływu kar i nagród w uczeniu się?
wielkość i jakość (kara adekwatna do przewinienia)
od czasu (najlepiej, gdy występuje natychmiast)
od tego kto karze (autorytet)
konsekwencji w stosowaniu
człowiek musi być świadomy tego za co jest nagradzany lub karany
25. Na czym polega znaczenie informacji o wynikach w procesie uczenia się?
Informacja - czynnik dzięki któremu człowiek może przeprowadzić bardziej sprawne celowe działanie. Informacje o wynikach w procesie uczenia się są siłą mobilizująca i motywującą. Ukierunkują ucznia, dają możliwość samokontroli i korekty błędów. Wzbudzają aktywność zaangażowanie oraz pragnienie osiągnięcia celu. Rozładowuje napięcie emocjonalne.
26. Przedstaw i omów schemat warunkowania klasycznego.
W warunkowaniu klasycznym odruch warunkowy powstaje przez działanie 2 bodźców: warunkowego i bezwarunkowego. Bodziec warunkowy jest zapowiedzią bodźca biologicznego. Gdy się pojawia następuje właściwa reakcja warunkowa. Jest to uczenie się znaków, utrwalenie sygnałowego znaczenia określonych bodźców. Warunkowanie klasyczne jest to uczenie się nowego bodźca, znaków, sygnałów (kojarzenie dwóch bodźców).
Przed warunkowaniem |
W czasie warunkowania |
Po warunkowaniu |
Sn R |
So R Sn |
- Sw R |
27. Podaj najważniejsze cechy warunkowania instrumentalnego
Warunkowanie instrumentalne jest to uczenie się nowej reakcji czynności, czynności polegającej na osiągnięciu celu. Cechy:
generalizacja - uogólnienie bodźca (taka sama reakcja na podobne bodźce) i reakcji (bodziec jest jeden, różne reakcje podobne do pierwszej)
różnicowanie towarzyszy mu wzmocnienie
wygasanie powtarzaniu reakcji nie towarzyszy wzmocnienie - reakcja wygasa
wytwarzamy reakcję, bo jest ona instrumentem do wytworzenia czegoś
28. Na czym polega uczenie się przez naśladownictwo
Naśladownictwo to uczenie się, które polega na naśladowaniu, obserwowaniu, powtarzaniu w praktyce obserwowanego obiektu, modelu.
zapoznajemy się z zachowaniem dotychczas nieznanym
nie wymaga wzmocnienia
prowadzi do dwóch efektów: - hamowania, - rozhamowania
Odgrywa dużą rolę w procesie kształcenia osobowości.
29. Jakie są skutki naśladowania?
W niektórych sytuacjach naśladowanie jest jedynym przykładem, żeby dobrze się zachować.
Naśladowanie umożliwia sposób zapoznania się z nieznanym dotychczas zachowaniem. Powoduje efekty takie jak:
............
............
30. Jakie cechy modelu ułatwiają naśladowanie?
kompetentne
zajmujące wyższą pozycje w hierarchii społecznej
cechy które są podobne do obserwatora, są dla niego atrakcyjne
....... władzę
........ kilku wartości
31. Wymień przyczyny trudności w uczeniu się?
opóźnienia i zakłócenia rozwoju spostrzeżeń wzrokowych
opóźnienia i zakłócenia rozwoju ruchowego
zaburzenia procesu lateralizacji (przewaga prawej strony nad lewą)
opóźnienia i zakłócenia rozwoju percepcji słuchowej
zakłócenie dynamiki procesów nerwowych
32. Na czym polega różnica między uczeniem się a nauczaniem?
Uczenie się to proces polegający na gromadzeniu doświadczenia w wyniku czego następuje modyfikacja zachowania lub powstają nowe formy reagowania. Uczenie jest to czynność, w wyniku której jednostka w sposób zamierzony przyswaja nowe doświadczenia.
Nauczanie to praca nauczyciela z uczniami organizowana przede wszystkim w szkole w celu przyswajania przez uczniów wiadomości z różnych gałęzi wiedzy niezbędnych do zrozumienia otaczającej rzeczywistości.
33. Jakie funkcje w nauczaniu pełnią oceny?
informacyjno-motywacyjna - uczeń dowiaduje się o swoich wynikach uczenia się, maksymalnie aktywizuje wszystkich uczniów do opracowania przez każdego z nich materiału nauczania
dostarcza informacji o wynikach nauczania uczniom, nauczycielom i władzom oświaty
nauczyciele dowiadują się w wyniku oceniania o osiągnięciach swoich uczniów
nauczyciel poznaje możliwości rozwojowe ucznia
informacje o osiągnięciach ucznia służą do oceny programów szkolnych
selekcyjna - dokonuje promocji do następnych klas, decyduje o uzyskaniu świadectw. Selekcja może być:
negatywna - eliminuje się jednostki nie odpowiadające wymaganiom
pozytywna - gdy poszukuje się osób o wysokich kwalifikacjach
34. Co może stanowić przedmiot ocen szkolnych?
Rola oceny zależy w dużej mierze od tego co staje się jej przedmiotem. Najczęściej przedmiotem oceny bywa; aktualny stan wiedzy, (umiejętność), postępy w uczeniu się tj. porównanie tego co uczeń aktualnie umie z tym, co umiał dawniej, wkład pracy ucznia - wielkość wysiłku, pracowitość.
35. Jakie cechy indywidualne jednostki należy brać pod uwagę w procesach dydaktyczno wychowawczych?
Wśród indywidualnych cech jednostek uwzględniających w procesie dydaktycznym można wyróżnić dwie kategorie:
względnie stałe - inteligencja, zdolności, upośledzenia narządów umysłowych i narządów ruchu
zmienne - zainteresowania, nastawienia, poziom aspiracji, motywy.
36. Wymień przyczyny trudności wychowawczych
ekonomiczno-społeczne - złe warunki materialne rodziny oraz sytuacje społeczne nie sprzyjające wykorzystaniu indywidualnych możliwości jednostki
czynniki biologiczno-psychologiczne - związane z cechami jednostek. Różne zaburzenia w rozwoju: umysłowym, emocjonalnym, społecznym.
Emocje i motywacja
37. Co nazywamy emocją?
W języku potocznym emocjami nazywamy przeżycia towarzyszące poznawczym odczuciom psychicznym, takim jak myślenie, spostrzeganie. Emocje nadają im barwę, siłę lub zakłócają je. W psychologii istnieją 4 sposoby definiowania emocji:
emocje to dane o introspekcji przeżycia lub ich interpretacja
to określone procesy psychofizjologiczne zachodzące w mózgu i mające specyficzny wpływ na przebieg procesów poznawczych.
To stan pobudzenia ustroju rejestrowany za pomocą wskaźników fizjologicznych
To określone zachowanie dowolne i mimowolne stanowiące wyraz zachodzących w człowieku procesów emocjonalnych
38. Jakie zmiany w zachowaniu powodują emocje?
Wegetatywne - zmiana rytmu oddychania, pracy serca, krążenia krwi, aktywność
Wyrażające się w różnego rodzaju reakcjach ruchowych
Wywołujące zmiany psychiczne - określone zmiany w stanie świadomości wyrażające się pod postacią pewnych procesów umysłowych.
39. Jakie znasz przejawy emocji?
Radość, wstyd, żal, gniew, złość, wstyd, niepokój.
40. Co stanowi źródło motywacji?
Proces motywacyjny steruje czynnościami człowieka, tak, aby doprowadziły one do określonego efektu; zmiana w fizycznym lub społecznym stanie rzeczy (wykonać przedmiot, przenieść przedmiot), zmiana w sobie (nauczyć się czegoś), lub zmiana własnego położenia (pójść gdzieś) lub społecznego (awansować).
Motywacja - uzasadnienie, wyjaśnienie pobudek, umotywowanie.
Motyw - bodziec, pobudka, powody działania.
Źródła motywacji (cel, który chcemy osiągnąć):
niezaspokojenie potrzeb organicznych
niezaspokojenie potrzeb psychicznych
pobudzenie wzorów efektywnych (przykrość, ból, strach)
działanie czynników zakłócających czynności umysłowe i praktyczne (frustracja, stres, konflikt)
sformułowanie zdań przez inne osoby bądź przez sam podmiot
41. Od czego zależy wielkość motywacji?
od atrakcyjności celu
od przekonania o możliwości osiągnięcia celu
Jeżeli atrakcyjność celu bądź przekonanie o możliwości jego osiągnięcia są równe zero, to i motywacja jest równa zero. Cechy ilościowe motywacji, czyli jej natężenie zmieniają się wraz ze zmianą atrakcyjności i przekonania o możliwości osiągnięcia celu.
42. W jaki sposób procesy emocjonalne wpływają na działanie?
Działanie - zespół czynności wykonanych w odpowiednim kierunku do osiągnięcia celu. Dążąc do osiągnięcia celu, pragnień, marzeń i potrzeb kierują nami procesy emocjonalno-motywacyjne.
Im większe pobudzenie (natężenie ) emocjonalno-motywacyjne tym większe pobudzenie do działania.
Wpływają na poziom wykonania zadań i ukierunkowania czynności.
43.Przedstaw prawa Yerkesa-Dodsona.
I PRAWO-w miarę wzrostu natężenia motywacji sprawność działania wzrasta następnie zaczyna spadać. Przy dużej motywacji sprawność działania jest niższa. Energia działania rośnie jednak wraz ze wzrostem motywacji np. człowiekowi b. zależy na czymś wtedy ma dużo pomysłów.
II PRAWO-w zadaniu łatwym największą sprawność działania osiąga się przy dużym poziomie motywacji. W zadaniu trudnym przy niskim poziomie motywacji .W zadaniu trudnym zbyt duża motywacja dezorganizuje.
Osobowość.
44.W jaki sposób można rozumieć osobowość?
Osobowość to zespół stałych właściwości i procesów psychicznych odróżniających daną osobę od innych. Porządkuje nasze życie psychiczne zapewnia spójność zachowania.
45.Jakie funkcje pełni osobowość człowieka?
Porządkuje nasze życie psychiczne, zapewnia spójność zachowania, pozwala wyjaśnić i przewidywać pewne zadania, wpływa na nasze zachowanie poprzez wcześniejsze doświadczenia na aktualny stan organizmu trwałe potrzeby wartości i cele życia.
46.Wymień czynniki wpływające na rozwój osobowości.
a)Dziedziczność(człowiek rodzi się z pewnym genotypem),inteligencja,
b)środowisko biologiczne(to w którym żyjemy) i społeczne( żłobek, przedszkole, kraj)
c)nauczanie i wychowanie
d)aktywność własna człowieka
47.Co nazywamy samoocenianiem jakie jest jej znaczenie?
Samoocena-obraz własnego ja. Jest zróżnicowana to znaczy że każdy człowiek ocenia siebie różnie w różnych sferach ale ogólnie samoocena decyduje o tym jak człowiek zachowa się w nowych sytuacjach. Może być: -zaniżona-ograniczenie aktywności, człowiek osiąga mniej niż można było, nie wierzy w swoje możliwości i nie podejmuje trudu zawyżona-bezkrytyczna gotowość do podejmowania trudnych zadań
-prawidłowa-podejmowanie zadań odpowiada możliwością danej osoby
48.Co to jest samoakceptacja?
Jest to ocena samego siebie oparta na przekonaniu własnych osiągnięć ze swoimi aspiracjami. Rozbieżność między obrazem „ja idealne” i „ja realne” czyli faktycznym i pożądanym wyznacza poziom samoakceptac. Poziom samoakcept. w znacznym stopniu wpływa na poczucie własnej wartości.
49.Co oznacza pojęcie temperamentu jako stylu zachowania.?
Jest to zespół cech zachowania(dynamika, tempo, przebieg) cechy te są względnie stałe czyli mało podatne na zmiany. Są dziedziczne
50.Jakie cechy temperamentu opisywali Thomas i Chess?
Aktywność(tempo częstości reakcji), rytmiczność(regularność funkcji biologicznej) ,zbliżenie-wycofanie się(do nowych osób) ,zdolności przystosowawcze(reagowanie na wymagania z zewnątrz) ,siła reakcji(reagowanie ruchowe emocjonalnie silne i słabe) ,próg czułości(mniejsza lub większa wrażliwość) ,jakość nastroju(zły lub dobry) ,roztargnienie (łatwo rozpraszalna uwaga) ,koncentracja uwagi i wytrwałość.
W zależności od cech wyróżnia się ich 3 zespoły
a)zespół dziecka trudnego-brak rytmiczności w zachowaniu, małe zdolności przystosowawcze , zły nastrój ,wycofywanie się
b)zespól dziecka łatwego-duża rytmiczność funkcji biologicznych i zdolność przystosowawcza ,dobry nastrój zbliżanie się
c)zespół dziecka wolno rozgrzewającego się- robią to co się im poleci wolno z obciążeniem
51.Na czym polega znaczenie reaktywności jako oceny temperamentu?
Reaktywność jest wyznaczana przez wrażliwość reagowania na najmniej. bodziec
I wydolność. Wpływa ona na aktywność jest charakterystyczna dla danej osoby.
52.Czym charakteryzują się osoby nisko i wysoko reaktywne?
Nisko reaktywne-reagują na bodźce niewielkim pobudzeniem i stałymi reakcjami potrzebują silnych bodźców.
Wysoko reaktywne-duże pobudzenie i sine reakcje na bodźce. Wystarcza im oddzielna stymulacja bez dodatkowych bodźców.
53.Style działania.
Styl działania-charakterystyczny dla danej osoby sposób wykonywania danej czynności umożliwiających osiągnięcie żądanego celu, inaczej sposób osiągnięcia celu. Może być:
-refleksyjny-cel z namysłem-weryfikuje rozwiązania ,dokładny w zadaniach
-impulsywny-popełnia dużo błędów wynikających z roztargnienia.
54.Jakie cechy opisują charakterystykę czasową zachowania?
Przebieg reakcji czasu-czas występowania reakcji od momentu działania bodźca. Cech opisujące charakterystykę czasową zachowania: szybkość reakcji, ruchliwość, bezwładność, trwałość reakcji, tempo i rytmiczność wykonania
55.Na czym polega znaczenie temperamentu
-wpływa na działanie człowieka w sytuacjach przeciążenia, konfliktu, przeszkód na drodze do realizacji celów
-wpływ na efektywność działań na indywidualny styl działania, decyduje o rodzaju działania człowieka
-decyduje o przystosowaniu jednostki do środowiska
-od temperamentu zależy intensywność działania na różne bodźce
56.W jaki sposób można diagnozować temperament?
Obserwacja(styl pracy, zachowanie), wywiad, ankieta, kwestionariusz, badania fizjologiczne
57.Na czym polega znaczenie zdolności?
Zdolności to indywidualne cechy psychiczne związane ze skutecznością działania. Dzięki niej łatwiej i szybciej zdobywamy wiedzę i umiejętności do osiągnięć w jakiejkolwiek dziedzinie..........
58.W jaki sposób można rozumieć inteligencję ogólną?
To zdolność umysłowa wpływająca na stopień sprawności działań wymagających uczenia się myślenia. Są to zdolności np. dostrzegania problemów, dążenie do ich rozwiązania, samokrytyczność środowiska do własnych potrzeb oraz własnych wymagań od warunków środowiska.
59.Na czym polega znaczenie czynników opisowych?
Znaczenie czynników opisowych g i s
-czynnik g to inteligencja ogólna 9obecny we wszystkich rodzajach aktywności intelektual.)
-czynnik s- specyficzne funkcje inteligencji charakterystyczne dla danego rozwiązywane-go zadania czyli zdolności specjalne.
60.Co to jest inteligencja psychometryczna?
To inteligencja różnic indywidualnych badana i mierzona za pomocą testów psychologicznych. Testy mierzą specyficzny rodzaj inteligencji która nazywa się inteligencją typu C. Nie mierzą potencjału ale aktualną sprawność człowieka.
61.Co to jest inteligencja społeczna?
Jest to zdolność rozumienia norm moralnych i etycznych, interakcji społecznych, zdolność bezkonfliktowego, odpowiedniego postępowania w sytuacjach społecznych.
62.Co się składa na inteligencję społeczną?
Zdolność rozpoznawania zdolności myśli intencji pragnień innych ludzi, zdol. rozpoznawania cech osobowości człowieka na podst. jego zachowania, zdol. rozpoznawalna typów reakcji zachodzących między ludźmi, zdol. powiązania danej sytuacji z tym co ją poprzedziło, zdol. rozumienia norm i reguł społecznych, zdol. odpowiedniego zachowania umożliwiającego osiągnięcie zamierzonego celu w różnych sytuacjach społecznych.
63.Na czym polega znaczenie inteligencji społecznej?
Po to aby się odpowiednio zachować trzeba dobrze rozpoznać osobowość osób które nas otaczają, zrozumieć co się między nimi dzieje, rozpoznać sytuację powiązać ją z przeszłością i dopiero wówczas odpowiedni sposób nauczania. Im lepiej wykonamy te wszystkie czynności tym lepiej się zachowamy. Jest to wiedza intuicyjna wymagająca dużego doświadczenia. Oparta jest na trudnej do wypowiedzenia wiedzy, na znajomości sytuacji w której się znajdujemy. Kształtuje się w oparciu na doświadczeniu które człowiek zdobywa.
65.Co stanowi podstawę inteligencji praktycznej?
Podstawę int. praktycznej jest wiedza ukryta i doświadczenie danej osoby: niemożliwa do wypowiedzenia, obejmuje znajomości i rozumienie wszystkich podst. zasad określonej sytuacji, działania czy zawodu, wiedza specyficzna dla każdej dziedziny życia zdobywana przez człowieka przy wykorzystaniu jego inteligencji cech osobowości oraz doświadczenia, jest nabywana w trakcie określonego działania.
66.Podaj charakterystyczne cechy znanego ci tytułu poznawczego?
Cechy stylów poznawczych:
-konkretny-dotyczy szczegółowego dobierania kryteriów zależny w spostrzeżeniach od pola otaczającego dany przedmiot. Sposrzeżenie świata -globalnie.
-abstrakcyjny-spostrzeżenia są nizależne od pola otaczającego dany przedmiot od konkretów od otaczającego środowiska. Spostrzeżenie świata w sposób zróżnicowany.
67.Co nazywamy frustracją?
Jest to stan przykrego napięcia emocjonalne-go występujący u kogoś na skutek niemożności zaspokojenia jakiejś potrzeby osiągnięcia celu. Prowadzi do różnych form dezorganizacji funkcji psychicznych i organicznych.
68.Jakie są źródła frustracji?
1.czynniki wewnętrzne(tkwiące we mnie)
2.czynniki zewnętrzne(sytuacje obiektywne)
a)przeszkody bierne(blokada)
b)przeszkody czynne, zagrażają człowiekowi
69.Na czym polega postawa zadaniowa w sytuacjach frustracji?
Nie zmienia się cel, ale taktyka działania, czyli szukam innych sposobów rozwiązań sytuacji : unikam frustracji
70.Na czym polega obronne nastawienie wobec frustracji?
Polega na :
1.W szerszym znaczeniu określa się wszelkie zabiegi redukcję przykrego napięcia emocjonalnego bez zmiany obiektywnej sytuacji która je wywołała
-odreagowanie-rozładowanie napięcia
-narkotyzowanie się spożywanie alkoholu
-zaspokojenie sfrustrowanych dążeń w fantazji np. marzenia na jawie
2.W węższym znaczeniu mechanizmami obronnymi nazywa się wyłącznie wewnętrzne manipulacje poznawcze które zapewniają jednostce osłabienie niepokoju albo nie dopuszczają do jego powstania.
-wypieranie(represja)-usuwanie i niedopuszczanie do świadomości myśli które wywołują lęk
-projekcja(rzutowanie)-przypisywanie innym cech i właściwości których jednostka nie akceptuje u siebie
-racjonalzacja np. obniżenie wartości celu
3.Inne mechanizmy obronne.
-reakcje upozorowane-postawa przeciwna w stosunku do rzeczywistych uczuć
-substytucja-działanie skierowane na cele zastępcze
-dysocjacja-polega na odseparowaniu myśli od działań
-ucieczka , agresja
71.Wymień przejawy agresji jako reakcji na frustrację?
Uruchomienie mechanizmów obronnych służy obniżeniu napięcia emocjonalnego np. unikanie sytuacji przykrych. Przejawy agresji:
-werbalna (słowna) - przezwiska, oskarżenia
-fizyczna (czynna przemoc)-kopanie, bicie
-bezpośrednia- na obiekcie
-przemieszczona-skierowana na osoby lub przedmioty które nie mają nic wspólnego z frustracją
-bezkierunkowa-niszczenie przedmiotów materialnych
72.Co to jest dysonans poznawczy?
Dysonans poznawczy polega na tym że informacje które jednostka uzyskuje z otoczenia są sprzeczne z jego oczekiwaniami. Stan wzbudzający przykre napięcie emocjonalne i motywacyjne do podejmowania czynności których celem staje się zrealizowanie dysonansu. Przykładowo osoba X zachowała się nieprawidłowo wtedy w nas samych pojawia się rozbieżność między tym co widzieliśmy wcześniej o tej osobie a czego dowiedzieliśmy się teraz.
73.W jaki sposób redukuje się dysonans?
Rozbieżność czyli dysonans rodzi motywację do działania. Jest więc siła motywującą do redukcji zwalczania rozbieżności. Redukcja- stawiamy sobie jakiś cel i chcemy go osiągnąć, dążymy do osiągnięcia stanu idealnego np. mam niską samoakceptację i chcę ją poprawić. Dysonans redukujemy przez zmianę jednego z przekonań lub przez taką reinterpretację informacji wchodzących w zakres konfliktowych przekonań która będzie wykazywać że zauważona sprzeczność jest pozorna ponieważ posiadane przekonania dotyczą różnych spraw.
74.Podaj typowe cechy stresu biologicznego?
Stres biologiczny jest to niespecyficzna reakcja organizmu na dowolne wymaganie stawiane mu na zewnątrz. Stres mogą wywołać zdarzenia negatywne i pozytywne:
-wzrost ciśnienia krwi i tętna oraz poziomu cukru we krwi i ciepłoty ciała
-wydzielanie ciał odpornościowych
-podniesienie krzepliwości krwi
-zmiany w procesie przemiany materii
jeżeli stres działa dłuższy czas można wyróżnić jego 3 stadia:
-faza alarmowa-organizm mobilizuje się do walki ze stresem
-faza odporności-organizm zwalcza zagrożenie albo się do niego przystosowuje
-faza wyczerpania-organizm nie ma jak się bronić wyczerpał możliwości obronne stąd trwałe uszkodzenia i śmierć.
75.Jakie znasz rodzaje sytuacji trudnych?
Sytuacja deprywacji -taka sytuacja w której podmiot działający pozbawiony jest czegoś co jest potrzebne do jego normalnego życia lub funkcjonowania np. sytuacja głodu
Sytuacje skrajne-przy bardzo znacznych deprywacjach na granicy ludzkiej wytrzymałości a zwłaszcza przy ich przedłużaniu się
Sytuacje przeciążenia-powstają wtedy gdy trudność zadania jest na granicy ludzkiej wytrzymałości na granicy sił fizycznych umysłowych lub wytrzymałości nerwowej podmiotu
Sytuacje utrudnienia-gdy możliwość wykonania zadania zostaje zmniejszona w skutek pojawienia się w sytuacji jakiś elementów zbędnych lub braku potrzebnych
Sytuacje konfliktowe-pojawiają się wtedy gdy człowiek znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych
Sytuacje zagrożenia-gdy istnieje prawdopodobieństwo naruszenia jakiejś cennej wartości cenionej przez podmiot działający : życie, zdrowie
76.Podaj przykłady konfliktów motywacyjnych
-„dążenie-dążenie” dokonywanie wyboru między dwoma celami lub sytuacjami o wartości pozytywnej przy czym tylko jedna może być zrealizowana(kupienie jednej rzeczy). Konflikt ulega rozwiązaniu.
-„unikanie-unikanie” dokonywanie wyboru między dwoma celami lub sytuacjami o wartości ujemnej(wizyta u lekarza) - konflikt taki może doprowadzić w skrajnych przypadkach do nerwicy
-`dążenie-unikanie” ten sam cel ma dla człowieka zarówno wartości negatywne i pozytywne (wizyta u dentysty). Konflikt powoduje że niekiedy ludzie nie mogą zrealizować ważnych dla siebie celów życiowych.
77.Jakie są charakterystyczne przejawy stresu psychologicznego?
-podwyższenie się ogólnego poziomu aktywacji organizmu( stan wzmożonej czujności lub podniecenia)
-występowanie procesów emocjonalnych o dużym natężeniu (strach, gniew, radość, rozkosz) prowadzących do zawałów serc, niektórych nowotworów lub mogących mieć działanie lecznicze
pojawienie się motywacji do przezwyciężania stresu (uruchomienie wyznaczonych mechanizmów obronnych mogących w przypadku zaburzeń osobowości doprowadzić do upośledzenia funkcjonowania psychicznego lub społecznego jednostki ponieważ koncentrują się wokół obrony przed samym stresem)
78.Na czym polega poznawcze ujęcie stresu?
Kiedy działa jakiś bodziec jest on odbierany przez receptory drogami nerwowymi przenoszony do kory mózgowej. Równocześnie część pobudzenia jest analizowana przez odgałęzienia nerwowe do układu limfatycznego który kieruje podstawowymi mechanizmami zachowania min : reakcjami obronnymi agresywnymi
79.Wymień konsekwencje chronicznego stresu
-reakcje fizjologiczne-wzrost poziomu niektórych hormonów, glukozy we krwi, przyspieszenie tętna, wydzielanie potu, dreszcze, oddychanie
-psychologiczne -napięcie, depresja
-zaburzenia chorobowe-osłabienie, cukrzyca, owrzodzenie, choroby psychiczne
-zaburzenia funkcji psychicznych
80.W jak sposób można sobie poradzić ze stresem?
-postawa zadaniowa -unikanie stresu
postawa obronna- uruchomienie mechanizmów obronnych (czynności które służą zmniejszeniu napięcia emocjonalnego, odwracanie uwagi, wypieranie tej sytuacji ze świadomości, samooszukiwanie się)
81.Co nazywamy postawą?
Postawa to względnie stała gotowość do określonych zadań , zawiera w sobie 3 elementy:
Poznawczy ( wiedza, przekonanie), emocjonalny, motywacyjny (motywuje do działania)
82.Co się składa na postawę?
Składają się : informacje, naśladowanie, modelowanie. Żeby zmienić postawę trzeba zmienić zachowanie. Kształtowanie postaw to kształtowanie osobowości to zbliżenie do ideału.
Trzy style kierowania: autokratyczny (sam), demokratyczny (wspólnie), liberalny (swoboda)
83.Jakie czynniki wpływają na zmianę postaw?
-operowanie systemem nagród i kar
-dostarczanie informacji w trakcie nauczania i wychowania
-persfazja
-przyjęcie norm za własne, wewnętrzne przekonanie o słuszności tych norm
-światopogląd , - samowzmacnianie
84.Jakie czynniki nadawcy i przekazu mają największy wpływ na zmianę postaw?
Cechy nadawcy mające wpływ na zmianę postaw to :
-wiarygodność-nadawca wiarygodny to ekspert, osoba kompetentna, inteligentna, często przywódca, potrafiąca argumentować swoje stanowisko, posiadająca odpowiedni status społeczny
-intencje-intencje od nadawcy są wtedy widoczne przez odbiorcę pozytywnie cenione gdy spostrzega on że nadawca chce mu przyjść z pomocą
Cechy przekazu :
-przekaz zawierający wniosek jest bardziej skuteczny
-przekaz zawierający argumentację jednostronną lub dwustronną jest b. skuteczny
-zbieżność przekazywanej treści z postawami odbiorcy
85.Jakie hipotezy tłumaczą zmiany postaw?
Małymi kroczkami będę zmierzał do stanu idealnego. W zależności od tego jakie zachowania chcemy zmienić można to uczynić wolno lub szybko.
Mała grupa
86.Jakie elementy opisują każdą grupę?
......................................................................................................................................................
87.Na czym polega znaczenie celu grupy?
-cel jasny-mobilizujący do działania - cel musi być jasny i zrozumiały
-zwiększa atrakcyjność grupy dla jej członków
-pozwala na dokonywanie ocen członków grupy z punktu widzenia ich wkładu w osiągnięcie celu
-umożliwia samoocenę
-cel grupy jeśli zostanie określony dla dwóch grup pozostających z sobą w konflikcie pozwala na jego zlikwidowanie
88.Co to są normy grupowe i na czym polega ich rola?
Normy grupowe to zbiór r4eguł i przypisów porządkujących zachowania się członka grupy dla osiągnięcia celu. Ich rola:
porządkują przypisy, stawiają kryterium oceny członków poszczególnych grup, przestrzeganie norm ułatwia osiągnięcie celu
89.Od czego zależy stopień konformizmu jednostki?
Konformizm to wynik nacisku grupy na jednostkę w kierunku przestrzegania norm. Jest to postępowanie niezgodne ze swoimi przekonaniami. Zależy od :
sposobu postępowania, wychowania, wzorów naśladowania i modelowania, umiejętności przeciwstawiania się, argumentacji
90.Na czym polega różnica między rolami nieformalnymi a formalnymi?
W grupach formalnych są formalne role. Osoby pełniące te role mają pewne obowiązki. W grupie nieformalnej nie ma zakresu zadań, przypisanych obowiązków.
91.Jakie są przyczyny w pełnieniu ról społecznych?
-brak predyspozycji (dotyczy celi psychicznych)
-brak doświadczenia
-niejasność oczekiwań co do pełnienia roli
nieprzestrzeganie reguł przez pozostałych członków
-siła motywacji i sprawa dobrowolności przyjęcia roli
-posiadana wiedza i dostęp di informacji
92.Od czego zależy skuteczność wpływu mniejszości na większość?
Zależy od konsekwencji i efektywności działania.
93.W jaki sposób przebiega rozwój interakcji w grupach?
Interakcja to wzajemne oddziaływanie na siebie. Interakcje przechodzą przez pewne fazy:
-wzajemne obserwowanie siebie i własnych zachowań
-metodą prób i błędów członkowie grup zaczynają sprawdzać które zachowania są akceptowane a które nie
-określenie pozycji jednostki w grupie i rolę jaką pełni. Wynikiem interakcji jest struktura grupy.
94.Jakie są fazy komunikacji wewnątrz grupowej.
-komunikacja jednokierunkowa-nie sprawdzona, bo nie wiemy jak uczeń nas odbiera
-komunikacja dwukierunkowa-aktywizuje ucznia, uwzględnia zdolności
-komunikacja wielokierunkowa-występuje w dyskusji i metodzie problemowej
95.Jakie znaczenie ma spoistość grupy?
Większa spoistość grupy to większe współdziałanie poszczególnych członków, oddziaływują wzajemnie na siebie, pomagają sobie, może prowadzić do konformizmu.
96.Przedstaw podstawowe cechy wybranego stylu kierowania grupą.
Styl autokratyczny:
-kierujący ustala cel
-sam stanowi o środkach aby ten cel zrealizować
-sam przydziela pracę członkom grupy ale nie uzasadnia swojej decyzji
-kieruje sam nie włączając członków grupy
-krytykując nie uzasadnia swoich ocen
-posługuje się raczej karami, rzadko nagrodami
-jest skuteczny w wojsku
97.Co nazywamy autorytetem?
Autorytet to wpływ osoby lub organizacji cieszącej się ogólnym uznaniem w określonej strefie życia społecznego.
Autorytet :
-uznanie kogoś w określony sposób, akceptowanie jego postawy zachowania osobowości
-osoba posiadająca autorytet jest uznawana i postrzegana w charakterystyczny sposób
98.Od czego zależy skuteczne pełnienie roli autorytetu?
-od wiedzy merytorycznej, umiejętności wykorzystywania tej wiedzy w praktyce
-od konsekwencji
-od doświadczenia
99.Jakie znasz źródła konfliktów grupowych?
-walka o pozycję w grupie
-niewłaściwy przepływ informacji
-informację o stanie członków grupy
-nieprzestrzeganie norm grupowych
-dbanie o własny interes
-bierność
-niechęć do brania na siebie odpowiedzialności
-brak wzajemnej pomocy
100.W jaki sposób można zapobiegać i rozwiązywać konflikty?
-przestrzeganie norm
-dobry przepływ informacji
-spójność grupy
-akceptacja w grupie
-dobre relacje między członkami a grupą
101.Fazy rozwiązywania konfliktu.
-dokładne określenie problemu
-dokonanie przeglądu warunków lub kryteriów które powinno spełnić zadowalające rozwiązanie problemu
-sporządzenie listy możliwych rozwiązań
-ocenianie sugerowanych rozwiązań pod kątem warunków jakie powinny spełniać
-eliminowanie niepożądanych i selekcjonowanie najlepszych rozwiązań.