TEATR - SEMESTR 2, goethe - faust, Goethe Faust


Goethe Faust

Utwór rozpoczyna się Posłaniem( Dedykacją ). Następuje Prolog- na scenie pojawia się Dyrektor, Poeta, Wesołek. Dyrektor zastanawia się, czy przedstawienie rokuje nadzieje. Poeta wspomina o prawdziwej wartości jaką jest pamięć potomnych. Wesołek wspomina iż kto posiadł dar gawędy niech nie boi się niełaski ludu. Sztuka ma rozbudzić fantazje, rozum, rozsądek i błazenadę.

Prolog w niebie- Archaniołowie Michał, Rafał i Gabriel rozmawiają z Mefistem który widzi jak „ ludzie się biedzą „To rozum sprawia że stajemy się gorsi od zwierząt. Pojawia się Bóg mówiący o Fauście jako swoim słudze. Służy Bogu nieopatrznie. Mefisto wierzy w upadek Fausta. Bóg stwierdzając „Dopóki dąży błądzi człowiek” daje diabłu władzę nad Faustem

Noc

Jesteśmy w gotyckiej izbie z dużym sklepieniem. Faust studiuje księgi. Woła że człowiek nic wiedzieć nie może. Nie boi się piekła, pyta siebie czy jest bogiem.Wzywa ducha ziemi za pomocą znaku Makrokosmosu. Chce mu się oddać. Jest przerażony wyglądem potwora. Duch znika gdyż Faust jest za słaby aby go utrzymać. Subiektywne poznanie z góry skazane jest na ograniczoność. Stwierdza że ludzie nie dociekną przeszłości,ci którzy coś poznali i odkryli to innym zostali ukrzyżowani lub spłonęli na stosie. Fakt ten nie martwi famulusa Fausta Wagnera. Powolny ,choć konsekwentny postęp wiedzy jest udziałem wielu generacji uczonych i dopiero suma ich dokonań pozwala na poszerzenie horyzontów; świat jes poznawalny, ale dla danego badacza zawsze nie do końca poznany Nazajutrz ma być święto Zmartwychwstania. Przyznaje iż był zbyt dumny porównując się do boga.Uświadomiona koniecznosć rezygnacji z absolutnego poznania doprowadza Fausta do myśli samobójczych, w refleksjach bohatera pobrzmiewają pogąldy samego Gothego na zagadnienie nieśmiertelności. Z kryształowej czary wypija bliżej nie określony specyfik i ma odlot. Pojawia się chór aniołow obwieszczając zmartwychwstanie. Odtrącają kielich.

Przed Bramą

Przechadzają się ludzie różnych stanów. Prosty lud lubujący się w tytoniu, piwie i kobietach.Chłopi pod lipą tańczą i śpiewają. Witają Fausta i jego sługę, Wagnera. Przed laty ojciec Fausta ocalił wielu przed zarazą.

Pracownia

Faust wchodzi z pudlem. Wzorem Lutra i szesnastowiecznych humanistów i on zabrał się do tłumaczenia pisma świetego- raczej swobodna interpertacja, kóra od Logosu-Slowa doprowadza poprzez kolejne ekwiwalenty w syboliczny sposób do Czynu.Jego pompatyczne przemowy co chwila przerywa szczekający piesek. Pudel zmienia się w bestię z piekła rodem, by za chwilę stać się Mefistem w postaci szkolarza wędrownego. Diabeł nie może wyjść poza obręb pentagramu ( patrz Baschwitz) ,zaczyna kusić Fausta obrazami w pełnym zakresie- wrażenia smakowo- zapachowe.Dialog miedzy nimi jest nasycony ironią.Na pytanie os enss własnej istoty Mafisto odpowiada w sposób zdradzający pewną smoświadomosć na temat roli, jaką spełnia w boskim planie, jako "c„ęść owej siły, co wciąż pragnie zła i wciąż dobro tworzy" ( Diabeł tworzący dobro?). W dalszym ciagu precyzuje swe zadania na Ziemi- jest on destruktorem i niszczycielem, walecznym adwersarzem tego, co stworzone.Faust zasypia urzeczony. ( M za pomocą narkotycznej nieledwie wizji omamia jego 5 zmysłów skoncentrowaną dawką doznań, jakie człowiek przeżywa w całym roku.Diabeł przy pomocy szczura wymyka się z okręgu(szczur zdrapuje niewygodny znak z progu).Znika na chwilkę po czym wraca.Pojawia się w stroju bogatego junkra, chce tym razem M skusić F wspaniałościami tego świata, oferując swe usługi na Ziemi. Trafia na włsściwu nastrój F, który przeżywa kolejny moment zwątpienia, wywołany świadomoscią dysproporcji pomiędzy tytanicznymi pragnieniami własnej natury, a możliwościa ich realizacji

Gdy Faust powie „ZATRZYMAJ SIĘ PRZEPIĘKNA CHWILO”.należy do diabła. Mefisto nalega na spisanie cyrografu. Wierzy w szybki upadek Fausta. Pojawia się uczeń, który chce terminować u Fausta, lecz Mefisto przebierając się za Fausta spławia go. Faust przyznaje się do nieśmiałości wobec świata. Na diabelskim płaszczu rozpoczynają swoją podróż.

Piwnica Auerbacha w Lipsku

Do wesołej pijatyki małorolnych chłopów dołączają się nasi bohaterowie. Mefisto wierci dziury w stole, z których wypływa wino (ale nie Sofia) ,przy rozlaniu które zaczyna płonąć. Chłopi łapią za noże ,lecz nagła interwencja Mefista ( iluzja) ratuje i skore.

Kuchnia czarownicy

Przy kociołku siedzi rodzina koczkodanów ,wchodzi Faust z Mefim. Dziwna rozmowa o trochę schizo klimacie głownie w sferze językowej. Czarownica wpada kominem. Zaczyna wrzeszczec na nich. Wpieniony Diabeł demoluje jej kuchnie. Czarownica produkuje magiczny napoj dla Mefista, który mówi do Fausta „Przy tego trunku podniecie Helenę ujrzysz w każdej kobiecie”.

Ulica

Faust spotyka Małgorzatę, w której się zakochuje.Opiera mu się bo cnotliwa. Wieczorem wchodzi do jej alkierza, wskakuje do łóżka i wdycha jej zapach ( stary zbereźnik ). Pozostawia jej drogie kamienie i klejnoty. Na przechadzce następnego dnia dowie się że matka dziewczyny dała skarby do kościoła.

Dom Sąsiadki

Marta rozmawia z Gośką. Wciąż pojawiaja się nowe klejnoty. Wchodzi Mefisto, donosi o śmierci męża Marty i sprytnie aranżuje randke dla Fausta.

Parami spacerują po ogrodzie. Gośka loves Faust, uroczo po prostu.

Las i jaskinia

Pierwsza sprzeczka Fausta z Mefistem. Gocha zarzuciła Faustowi, że nie ma w nim chrześcijańskiego ducha. Gośka jest w ciązy z Faustem,a ten uciekł ( dowiadujemy się w trakcie rozmowy 2 bab przy studni ).

Noc

Walenty, brat Małgosi szuka winnego.Walka z Mefistem, Walenty ginie strofując przed śmiercią rozwiązłą siostrę.

Góry Harc

Noc Walpurgii. Orgia . Liczne dwugłosowe śpiewy. Wypowiedzi szeregu postaci.AUTOR strofuje młodzież za zarozumialstwo,inni postulują treści Oświecenia.

INTERMEZZO

Pojawia się dyrektor, Pook, Ariel, Ortodoks, Purysta, Matrona, Dogmatyk, Sceptyk.Liczne przemowy, dość śmieszne, mądrościowe o współczesnych.

POLE

Kłótnia diabła z Faustem. Gocha siedzi w pace bo zabiła swoje dziecko. Planują uwolnienie dziewczyny.

Więzienie

Faust rozmawia z ukochana, maja czas do świtu. Dziewczyna oszalała. Wstaje dzień. Mefisto woła Stracona .Głos z góry krzyczy OCALONA.

Faust znika z diabłem. Dziewczyna bezskutecznie za nim woła

Komantarz

Goethe uczynił z na wpół zapomnienej i strywialozowanej opowieści uczynił utwór wyższego formatu. Zawarł w nim sumę swych przemyśleń i doświadczeń. Faust towarzyszył mu przez ponad 60 lat- był dla niego dziełem podsumowującej refleksji, czymś w rodzaju literackiego i filozoficznego testamentu. Wydaje się, że G. pragnął stworzyć dzieło uniwersalne, wyrażające ponadczasowe prawdy o człowieku i jego kondycji. Bohater dramatu- Faust-staje się istotnie „reprezentatntem ludzkośći”.

Bogactwu zawartych treści odpowiada różnorodność formalna - styl ,frazeologia, metrum, skorelowane zostająz tematem danej partii tekstu według reprezentowanej przez goethego zasady, że tresć wyznacza formę wyrazu. Poszczególne sceny i ich fragmenty zachowują równocześnie pewną autonomiczność wobec całości utworu, co sprawia, ze Faust jest wielowątkowy i spójny zarazem, pełen wewnętrznych odniesień, powtorzeń, wariacji tego samego tematu, odgrywanego w zmiennych kontekstach i sytuacjach.

Dzieło, w zamierzeniu uniwersalne i w swej wymowie ogólnoludzkie, otwierają 3 prologi, stanowiące równocześnie jakby relatywiaującą klamrę, potrójny nawias, kótry obejmuje wszystko, ci zdarzy się w trakcie właściwej akcji. „Dedykacja” to wiersz powstaly pod wplywem powtórnego zainteresowania tematem fustowskim. Autor zwraca sie ku dawnym zapomnianym wizjom, wspomina zmagania z oporną materią dzieła- subiektywna refleksja odautorka. Następny prolog dotyczy inscenizacji utworu, który jako dramat powinien zostać wystawiony na scenie. Zamiar ten wymaga wspóldziałania 3 sił: dyrektora teatru, poety, aktora. Ich interesy są częściowo sprzeczne- dyr zainteresowanay jest przede wszystkim sukcesem ekonomicznym sztuki, musi zatem zadowiolić oczekiwania publiczności. Poeta-autor chciałby wyrazić w utworze ponadczasowe prawdy, kłóci się to zarówno z pragmatycznym podejsciem dyr, jak i stanowiskiem aktora, zainteresowanego nie oderwaną od życia prawdą, lecz sztuką chwili. W końcu dla dobra przedsięwzięcia cala trójka osiąga kompromis. Najistotniejszym z prologów jest scena rozgrywająca sie w zaświatach, w ogólnej koncepcji wzorowana na Księdze Hioba ( z Panem-Bóg i Mefistem). Nie jest to manichejska walka dobra ze złem i nie jest to wbrew pozorom zakład o duszę Fausta. Pan wie, jak skończy się ziemska peregrynacja bohatera. Diabeł- element boskiego planu świata, który spełnia rolę wiecznego niszczyciela i destruktora, którego obecność warunkuje kreację i tworzenia. Po przekroczeniu tych 3 prologów wkraczamy do właściwej akcji dramatu. Rozpoczyna ją monolog Fausta w cisnej gotyckiej pracowni. „Gotyckość” tego pomieszczenia nie jest przypadkowa, sugeruje koniec średniowiecza; Faust historyczny i Faust jako typ bohatera to postaci stojące u progu czasów nowożytnych i przyjmujące ich wyzwania.

Wiosenna atmosfera, natrój ożywienia i rodości towarzyszy mieszkańcom miasta, którzyw wielkanocną niedzile wylegli przed bramy miasta. Scena ukazuje nam społeczny przekrój stanu trzeciego: rzemieślnicy, studenci, mieszczanie, żołnierze, chłopi. Jest to w jakimś sensie socjologiczny kontekst mającej nastapić później „tragedii Małgorzaty”. Wiosna budzi również zmysły; w dialogach postaci pojawia się motyw miłości. W Fauście mieszają sie dwie dusze: jedna z nich pragąca orlego wzlotu ku światu, ku absolutowi; druga, ziemska i zmyslowa ( tą 2 część wykorzysta Mefisto).

Scena w Piwnicy Auerbacha jest pierwszą próbą kuszenia F, która nie przynosi spodziewanych rezultaów- Faust jest po prostu za stary i należy go odmłodzić.

Scena w kuchni czarownicy odwołuje sie do tradycyjnych wyobrażeń, dotyczących magii i czarów oraz zawiera szereg aluzji do ówczesnych wydarzeń politycznych. Podobną technikę zastasował Goethe przedstawiając sabat w Nocy Walpurgi.

Tragedia Mąłgorzaty to typowa dla drugiej połowy osiemnastego wielku historia, opisywana przez autorów Burzy i Naporu ( Sturm und Drang). Goethe w sposób modelowy wydobył istote konflikto pomiędzy naturalnym uczuciem miłości, nie znajacym granic, a surową normą społeczną i jeszcze surowszą sankcja.

Temat: Cechy dramatu romantycznego =”Faust” to dramat romantyczny

Dramat romantyczny powstał jako nowy gatunek w romantyzmie, a inspirowany był dramatem szekspirowskim (ten wyrósł z teatru ludowego Anglii). Dramat romantyczny jest różny od dramatu antycznego i klasycznego.
Cechy:


Wyszukiwarka