Ćwiczenia 2
OPRACOWANIE MATERIAŁU STATYSTYCZNEGO
&
TABLICE STATYSTYCZNE
OPRACOWANIE MATERIAŁU STATYSTYCZNEGO
Obejmuje dwie zasadnicze czynności: grupowanie i zliczanie.
GRUPOWANIE polega na wyodrębnianiu jednorodnych lub względnie jednorodnych części obejmujących jednostki o takich samych lub zbliżonych właściwościach. O przynależności do określonej grupy decyduje cel badania. Zaleca się jednak korzystanie z dwóch kryteriów:
jednostki zaliczane do jednej grupy nie powinny być (z punktu widzenia badanej cechy) zbyt zróżnicowane;
liczba grup nie powinna być zbyt duża.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje grupowania: typologiczne i wariacyjne.
Celem grupowania typologicznego (np. wg cech przestrzennych, rzeczowych czy czasowych) jest wyodrębnienie różnych jakościowo grup. Niekiedy grupowanie ma charakter naturalny - grupowanie wg płci, często jednak osoba prowadząca badanie może sama zdecydować na ile i jakich grup podzielić daną zbiorowość.
Grupowanie wariacyjne opiera się na cesze ilościowej i polega na łączeniu w klasy jednostek statystycznych o takich samych lub zbliżonych wartościach cech.
Jednolity system grupowania nazywa się klasyfikacją.
Dzielenie materiału statystycznego wg jednej cechy nosi nazwę grupowania prostego (np. podział zbiorowości wg płci). Grupowanie na podstawie kilku cech wzajemnie ze sobą powiązanych i uzupełniających się to grupowanie złożone (np. podział wg stażu pracy).
Ćwiczenie 1.
Dokonaj grupowania ludności Polski wg stanu cywilnego.
(Na podstawie obecnie obowiązującego stanu prawnego bez uwzględniania podziału na płci.)
Ćwiczenie 2.
Dokonaj grupowania przedstawionej poniżej zbiorowości przyjmując, że celem badania jest ustalenie udziału poszczególnych branż w podatkach uzyskiwanych przez państwo X w roku Y2K (handel itp.). Dane w milionach zieleńców.
przewóz krów na duże odległości 234; destylarnie 60; sklepy samoobsługowe 2,8; hipermarkety 20; produkcja młotków 14;sklepy odzieżowe 15; teleportacja i telekineza w firmach państwowych 31; sklepy on-line 0,02; handel bazarowy45; fabryki kowadeł 23; teleportacja i telekineza w firmach prywatnych 421; rafinerie 60; taksówki 46; sklepy osiedlowe 35; handel walizkowy 1.
ZLICZANIE danych odbywa się w rozmaity sposób - od ręcznego do komputerowego.
TABLICE STATYSTYCZNE
Wykorzystywane są do prezentacji danych uporządkowanych wg określonego kryterium. Stanowią one główną formę prezentacji danych liczbowych, dlatego też powinny spełniać określone wymogi dotyczące budowy - formalne oraz merytoryczne.
Z formalnego punktu widzenia tablica powinna zawierać:
Część liczbową (tabela właściwa);
Część opisową:
tytuł tablicy;
nazwy wierszy (boczek);
nazwy kolumn (główka);
źródła danych, ewentualne uwagi wyjaśniające (np. legenda użytych znaków graficznych)
Obowiązuje zasada bezwzględnego wypełniania wszystkich kolumn i wierszy tablicy.
Jeżeli wszystkie pola nie mogą być wypełnione liczbami stosuje się odpowiednie znaki umowne:
oznacza, że dane zjawisko nie występuje;
oznacza, że zjawisko występuje, ale w jednostkach mniejszych niż pół jednostki miary przyjętej w tablicy;
. (kropka) oznacza zupełny brak informacji lub brak informacji wiarygodnych;
x oznacza, że danej rubryki nie można wypełnić ze względu na układ tablicy;
* (gwiazdka) stawiana jest w tablicy obok liczby, dla zaznaczenia, że została ona zmieniona w stosunku do poprzednio publikowanej;
„w tym” (napis) oznacza, ze nie podaje się wszystkich składników sumy ogólnej.
Ćwiczenie 3.
Wykorzystaj wyniki uzyskane w ćwiczeniu 2 do obliczenia % udziału poszczególnych branż w dochodach państwa X. Wyniki (2 i 3) przedstaw w formie tabeli statystycznej.
(Ukrytym celem tego zadania jest przekonanie władz państwa X do zwiększenia opodatkowania przewozu krów na duże odległości)