Prostytucja
Prostytucję, jak słusznie zauważył Kazimierz Imieliński, charakteryzuje zaspokojenie
jedynie sfery biologicznej. Nie występuje w niej ani funkcja psychologiczna,
ani społeczna. Zjawisko prostytucji zachodzi w momencie, gdy osoba
świadcząca usługi seksualne pobiera opłatę i nie zaistnieje żadna więź uczuciowa
między tą osobą a klientem. Jeżeli jednak osoba prostytuująca się obdarzy swojego
klienta jakimkolwiek uczuciem, mimo że będzie on opłacał świadczone przez
nią usługi seksualne, zjawiska tego nie będzie można nazwać prostytucją, gdyż
[...] z punktu widzenia osoby uprawiającej prostytucję kontakt z klientem nie
może spełniać żadnej z funkcji właściwych dla seksu. Kontakty takie może ona
traktować jako swoisty rodzaj pracy umożliwiającej zarobkowanie w sferze seksu,
a nie akt seksualny, ktorego celem jest osiągniecie rozkoszy13.
Skutki prostytucji:
• kontakt ze światem przestępczym;
• stymulowanie innych przestępstw (handel ludźmi);
• rozwoj innych patologii (narkomania, alkoholizm, pornografi a);
• ryzyko zakażenia wirusem HIV;
• konsekwencje psychologiczne;
• zanik poczucia własnej wartości;
• wypaczenie wizji i roli miłości fi zycznej;
• stygmatyzacja (etykietowanie społeczne)49.
Zagrożenia, jakie płyną ze świadczenia płatnych usług seksualnych,
często skutkują wyniszczeniem organizmu prostytuującej się osoby, powodując
niekiedy nieodwracalne zmiany w ich osobowości:
• przemoc fi zyczna i słowna stosowana przez klientow bądź alfonsow (bicie,
poniżanie, agresja słowna i fi zyczna, przedmiotowe traktowanie, znęcanie
się, urazy i zranienia itp.);
• gwałty (dokonywane przez klientow bądź „opiekunow”; niektore źrodła donoszą,
że większość prostytutek jest przynajmniej raz na tydzień gwałcone
• choroby i urazy (rak szyjki macicy, choroby przenoszone drogą płciową,
wirus HIV, bole stawow, choroby układu naczyniowego i oddechowego,
urazy po doznanej przemocy, deformacje ciała w przypadku złamanych części
twarzy czy innych, sińce itp.);
• uzależnienia (alkoholizm, narkomania, lekomania - środki psychoaktywne,
nikotynizm itp.);
• aborcje (decyzja o usunięciu niechcianej ciąży jest o wiele częściej podejmowana
przez prostytutki niż inne kobiety);
• problemy psychologiczne (depresja, poczucie całkowitej bezwartościowości,
niski poziom samooceny i zaburzenia w postrzeganiu własnej osoby,
zaburzenia lękowe, stany paranoidalne, zaburzenia zachowań seksualnych,
objawy ostrego dystresu, proby samobojcze itp.);
• zespoł stresu pourazowego (PTSD) (zaburzenia snu, powracające wspomnienia
traumatyczne, obniżona wrażliwość w stosunku do otoczenia, stany
lękowe i depresyjne, problemy z koncentracją, drażliwość i wybuchowość);
• złożone zaburzenie stresu posttraumatycznego (CPTSD) (przedmiotowe
traktowanie, agresja słowna, ciągłe upokorzenia, społeczna stygmatyzacja,
mizogamia*, mizoandria** bądź mizoginia***, zmiany w świadomości
i obrazie siebie, zmiany w zdolności regulacji emocji, zmiana postrzegania
świata, nieustanne poczucie rozpaczy, awersja do seksu, zmiany w relacjach
z ludźmi, np. emocjonalna więź prostytutki z oprawcą itd.)
badania wykazują, że 60-70% kobiet podejmuje decyzję o uprawianiu prostytucji,
gdyż w dzieciństwie były one ofi arami przemocy fizycznej, a ich
rodzice nadużywali alkoholu i narkotykow;
• wśrod prostytutek powszechne są następujące zaburzenia zdrowia psychicznego:
depresja, proby samobojcze, napady paniki, stres traumatyczny, zaburzenia
snu, powracające koszmary i migreny;
• australijskie badania wykazują, że znaczny procent prostytuujących się kobiet
doświadcza przemocy (85%) i gwałtu (40%) oraz licznych traumatycznych
wydarzeń (93%) i depresji (87%); 75% z nich zostało wykorzystanych seksualnie
przed ukończeniem 16. r.ż., a 81% - podczas wykonywania pracy;
• prostytuujące się kobiety zagrożone są narkomanią z powodu ciężaru ich
pracy, a narkomani - prostytucją dla zdobycia pieniędzy na środki, od ktorych
są uzależnieni;
• wśrod mężczyzn, ktorzy kiedykolwiek zapłacili za stosunek seksualny,
znacznie wyższe jest prawdopodobieństwo zarażenia chorobą przenoszoną
drogą płciową niż u pozostałych;
• wiele prostytuujących się kobiet narażonych jest na przykre konsekwencje
spożycia alkoholu przez klientow, takie jak wygorowane żądania i nieprzewidywalna
agresja;
Istnieją cztery głowne systemy prawne, ktore regulują zjawisko prostytucji:
1) prohibicjonizm,
2) reglamentaryzm,
3) neoreglamentaryzm,
4) abolicjonizm.
Prohibicjonizm jest „[...] całkowitym zakazem uprawiania prostytucji”71. System
ten traktuje tę patologię społeczną jako przestępstwo. Ciekawym elementem
tego systemu jest to, że przepisy prawne i sankcje płynące z popełnionego przestępstwa
skierowane są wyłącznie do kobiet prostytuujących się. Mężczyźni biorący
udział w tym procederze nie podlegają karze. System ten był rozpowszechniony
głownie w Stanach Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku.
Reglamentaryzm jest to „[...] rejestrowanie prostytutek przez organa policyjne
i ich kontrola lekarska”73. System ten pojawił się w Europie już za czasow
Napoleona I. Kierunek ow kładł nacisk na zaspokojenie popędu płciowego męż-
czyzn, a tym samym zwracał uwagę, aby młode osoby nie zawierały przedwcześnie
związku małżeńskiego. Idealnym rozwiązaniem, jak początkowo myślano,
okazała się prostytucja. Rozprzestrzenianie się nieleczonych chorob wenerycznych
spowodowało, że osoby prostytuujące się umieszczono w domach publicznych,
co ułatwiło kontrolę sanitarną. Zrealizowanie tych założeń doprowadziło
do rejestracji prostytutek przez organy policji oraz ułatwiło kontrolę lekarską.
Zapobiegło to szerzeniu się chorob wenerycznych, a prostytuujące się osoby uzyskały
zezwolenie na wykonywanie owego zawodu74.
System ten nie sprawdził się, gdyż ze strony policji dochodziło do licznych
nadużyć wobec osob prostytuujących się. Nie powiodły się rownież założenia
odnośnie do kontroli lekarskiej prostytutek i zahamowania szerzenia się chorob
wenerycznych75.
Neoreglamentaryzm był ulepszeniem poprzedniego systemu polegającym na
„[...] rejestracji prostytutek dokonywanej przez władze sanitarne”76. Podobnie
jak poprzedni system ten rownież miał na celu zahamowanie szerzenia się chorob
wenerycznych przenoszonych drogą płciową. Istotny jest fakt, że zniesiono
nakaz zamykania prostytutek w domach publicznych. Założenia tego systemu
można wspołcześnie odnaleźć w wielu krajach, w tym rownież w Polsce.
Abolicjonizm jest systemem, ktory powstał w odpowiedzi na nieskuteczną
prohibicję i systemy reglamentacyjne.
Wskazywał on na nieskuteczność kontroli lekarskich wśrod prostytutek i wysuwał
nierowność w traktowaniu kobiet i mężczyzn w ocenie zjawiska. System ten podejmuje
walkę z prostytucją, a nie z osobami poddającymi się temu procederowi77.
System abolicjonizmu zainicjowany został w Anglii w latach 70. XIX wieku.
Przejęty przez Ligę Narodow, a następnie przez Organizację Narodow Zjednoczonych,
wprowadzony został rownież w Polsce. Ustawą z dnia 29 lutego
1952 roku Polska wyraziła zgodę na ratyfi kację Konwencji ONZ w sprawie
zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji. Podstawowym przepisem
Konwencji ONZ z 1952 roku jest art. 6 mowiący:
Każda ze stron niniejszej Konwencji zgadza się zastosować wszelkie niezbędne
środki celem cofnięcia lub uchylenia jakiegokolwiek istniejącego prawa, zarządzenia
lub przepisu administracyjnego, w myśl ktorego osoby zajmujące się lub
podejrzane o zajmowanie się prostytucją podlegają specjalnej rejestracji bądź też
obowiązane są posiadać specjalny dokument, bądź wreszcie powinny podporządkować
się wyjątkowym wymaganiom co do nadzoru lub zgłaszania78.
Oczywiste jest to, że zjawisko prostytucji nie może być uznane za przestępstwo
i nie będzie karane, jeżeli nie istnieje obowiązek rejestrowania osob prostytuujących
się. Jest to nadal bardzo kontrowersyjny problem dla społeczeństwa, ktore
nie potrafi w jednoznaczny sposob ustosunkować się do zjawiska prostytucji.
Podstawowymi założeniami abolicjonizmu są:
• praca propagandowa, ktorej celem jest stałe podnoszenie psychicznej higieny
społeczeństwa i szerzenie oświaty zdrowotnej;
• praca profilaktyczna, ktora ma na celu uchronić dziewczęta przed prostytucją,
zwłaszcza te, ktore są najbardziej na nią narażone, np.: byłe więźniarki,
młode kobiety opuszczające zakłady reedukacyjne, opiekuńcze czy dziewczęta
przyjeżdżające ze wsi do miasta w celu poszukiwania pracy;
• możliwie wszechstronna reedukacja prostytutek;
• surowe karanie czynow związanych z eksploatacją prostytucji79.
Abolicjonizm podejmuje walkę nie z samym zjawiskiem prostytucji czy
osobami poddającymi się mu, lecz dotyczy warunkow sprzyjających rozwojowi
prostytucji i ułatwianiu jej uprawiania. Można powiedzieć zatem, że system ten
przeciwdziała prostytucji w sposob pośredni. Ma on jednak znacznie większy
zasięg niż trzy poprzednie systemy prawne regulujące zjawisko prostytucji.
W polskim kodeksie karnym w rozdziale XXV „Przestępstwa przeciwko wolności
seksualnej i obyczajowej” zapisane zostały artykuły, ktore są związane m.in.
ze zjawiskiem prostytucji. W systemie karnym rozrożniane są takie określenia
dla czynu zawartego w art. 204 § 1, jak sutenerstwo, stręczycielstwo, kuplerstwo,
ktore defi niuje się następująco:
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania
prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 380.
Artykuł ten defi niuje zarowno sankcje, ktorym podlega osoba podżegająca inną
osobę do uprawiania prostytucji, jak i samą sytuację, jaka musi mieć miejsce,
aby mogła być uznana za proceder karalny. Istotny jest zapis, że stręczyciel musi
nakłaniać inną osobę do uprawiania prostytucji w rozumieniu jej jako procederu,
a nie jednorazowego aktu seksualnego, nawet gdy pobierana jest za to opłata.
W przepisie tym zawarty został zwrot „lub jej to ułatwia” - jest to tzw. kuplerstwo,
czyli ułatwianie. Uznać to można za pewien rodzaj pomocnictwa z tym,
że osoba, ktorej ta pomoc zostanie udzielona, nie będzie za nic odpowiadała.
Kuplerstwo polega m.in. na sprowadzaniu prostytutkom mężczyzn, podawaniu
adresow klientom, wynajem lokalu czy mieszkania z przeznaczeniem na świadczenie
usług seksualnych81. Ułatwienia te musiałyby mieć charakter notoryczny.
-08 07:40:59
Sutenerstwo najprościej jest wytłumaczyć jako czerpanie korzyści majątkowych
z uprawianej prostytucji przez inną osobę. Uznać można to za pobieranie haraczu
od osoby prostytuującej się. Sutener uznawany jest za osobę, ktora niejako żeruje
na osobie prostytuującej się. W zamian zapewnia jej opiekę i ochronę. Sutenera
w mowie potocznej często nazywa się „alfonsem”. Bardzo często mieszka on
wspolnie z prostytutką, ktora jest z nim związana uczuciowo. Czyn ten musi być
stale powtarzany, aby można go było uznać za sutenerstwo82.
Leszek Lernell, jako prawnik specjalizujący się w prawie karnym, nawiązując
do sutenerstwa, postrzega je jako proceder:
Czerpanie korzyści materialnych z sutenerstwa nie musi być głownym źrodłem
dochodow sutenera, ktory może nawet zarobkować pracą itd. Z reguły jednak sutener
pozostaje na utrzymaniu prostytutek. [...] Sutenerstwo jest procederem, nie
będzie nim jednorazowe lub sporadyczne otrzymywanie pieniędzy od prostytutki,
nawet wtedy, gdy sprawca wie, że pochodzą one z nierządu83.
W Polskim systemie karnym nie tylko sutenerstwo, kuplerstwo czy stręczycielstwo
są karalne. Podlegają mu rownież te osoby, ktore, wykorzystując groźbę,
podstęp, krytyczną sytuację lub inne bezprawne środki, doprowadzają osobę do
uprawiania prostytucji. Mowią o tym odpowiednio art. 197, 201 oraz art. 203 kk.
Artykuł 197 kk głosi:
Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do
obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat84.
Ponadto art. 203 kk uznaje, że
Kto przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub wykorzystując stosunek zależności
lub krytyczne położenie, doprowadza inną osobę do uprawiania prostytucji,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 1085.
Natomiast, według art. 200 kk, karze podlega ten, ktora zmusza do czynności
seksualnych osoby małoletnie:
Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej
osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom
albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od roku do
lat 1086.