I. Okres PREKONSTYTUTYWNY:

• Początki pedagogiki porównawczej zapisane są w czasach antycznej Grecji i Rzymu

• Ksenofont - ukazywał różnice między wychowaniem ateńskim a spartańskim.

• Cyceron - opisywał grecki i rzymski sposób wychowania

• Tacyt - analizował kulturę i wychowanie Żydów, Galów i Germanów

• Platon - opisał idealne miasto - państwo

Średniowieczni handlarze, misjonarze, dyplomaci - podróżując do obcych krajów przekazywali swym władcom lub kościołom informacje dotyczące wychowania i oświaty w krajach, w których byli

• Marco Polo - opisał ziemie Orientu, zwracając uwagę na wychowanie

• Aurelio Lippo Brandolini porównanie systemów społecznych w królestwie i republice,

Wielcy uczeni i pedagodzy zapraszani byli przez obcych władców w celu zreformowania tamtejszego szkolnictwa:

• J. A. Komeński - podróżował do Szwecji, na Węgry, do Anglii

• Johann Ignacy Felbiger - przeprowadził reformy szkolnictwa austriackiego

• Johann Gottfried Herder - obserwował sposoby i historię kształcenia we Włoszech, Niemczech, Francji

W okresie prekonstytutywnym rozwoju pedagogiki, wiedza o wychowaniu, kształceniu dzieci i młodzieży narastała w wyniku międzynarodowego handlu, podróży zagranicznych, odkryć geograficznych, dyplomacji, misji religijnych i wypraw wojennych. Informacje zbierane miały charakter nienaukowy, nie była to wiedza usystematyzowana, cechowała się fragmentarycznością i subiektywizmem.

Starożytność:

Ksenofont- ukazywał różnice między wychowaniem ateńskim a spartańskim
Cyceron - opisywał grecki i rzymski sposób wychowania

Tacyt - analizował kulturę i wychowanie Żydów, Galów i Germanów, wskazując, czym się różnią od wychowania i kultury rzymskiej

Platon - opisał idealne miasto-państwo

Średniowiecze

Marco Polo - 1299 „Opisanie Świata” opisał ziemię Orientu, zwracając uwagę na wychowanie

-Aurelio Lippo Brandolini - porównanie systemów społecznych w królestwie i republice.

Wiek XVI-XVII

Jan Amos Komeński - podróżował do Szwecja, na Węgry i do Anglii

Johann Ignacy Felbiger - Maria Teresa zaprosiła go do przeprowadzenia reformy szkolnictwa austriackiego

Wiek XVII i XVIII

Holstein-Euten Johann Gottfried Herder - wyruszyli w „wielką podróż”. Doświadczenia z tej podróży zostaly zawartę w książce: „Dzienniki z mojej podróży z roku 1769”.

Spostrzeżenia „podróżników” tych okresów są zbyt subiektywne i fragmatyczne, aby można było je uważać za początek pedagogiki porównawczej.

II. Okres KONSTYTUTYWNY:

• Datowany na początek XIX w.

• Czas podejmowania pierwszych prób systematyzacji teorii i praktyki oświatowej

• Twórca pedagogiki porównawczej - przedstawiciel francuskiego oświecenia Jullien de Paris;

• Inni twórcy tego okresu, którzy mogli zainspirować Jullien'a de Paris:

• Friedrich August Hecht

• Cesar August Basset

• osłabienie wpływu Kościoła

• Rewolucja francuska postulowała o powstanie szkolnictwa obowiązkowego, bezpłatnego i świeckiego;

• W wieku XIX potrzeba stworzenia i rozwoju narodowych systemów nauczania, doprowadziła do zainteresowania rozwiązaniami szkolnymi obowiązującymi za granicą. Pedagodzy podróżowali do obcych krajów by na miejscu studiować problematykę kształcenia.

• Victor Cousin,

• August Niemeyer

• Lew Tołstoj

• Analizując ten okres rozwoju pedagogiki porównawczej podkreśla się dążenie do przygotowania gruntu /podstaw/ pod reformę szkolnictwa. Ten okres nazywa się koncepcją uniwersalizacji praktyki oświatowej, ponieważ przedstawiciele tego okresu dążyli do odkrywania tego, co wspólne, do ujawniania najlepszych rozwiązań po to, żeby sformułować uniwersalne zasady. Analiza praktycznych rozwiązań służyła głównie do odkrywania ogólnych zasad i prawidłowości.

OKRES KONSTYTUTYWNY:

Marc Antoine Jullien de Paris (Francja) - ojciec duchowy pedagogiki porównawczej, autor książki Szkice
i przygotowania przedwstępne do pracy o wychowaniu porównawczym:

·      część pierwsza - powody stworzenia wykładu porównawczego o kształceniu w różnych częściach Europy, chęć utworzenia Komisji Specjalnej ds. Kształcenia

·      część druga - opis proponowanych metod badawczych

 

Victor Cousin (Francja) - urzędnik ministerialny i profesor, autor raportów o obowiązkowym szkolnictwie ludowym, średnim i wyższym

 

August Niemeyer (Niemcy) - profesor teologii, autor Obserwacji z podróży po Niemczech i poza nimi, zawierających obserwacje związane głównie z napoleońską reformą szkolnictwa uniwersyteckiego we Francji

 

Horace Mann (Stany Zjednoczone) - sekretarz Ministerstwa Szkolnictwa stanu Massachusetts, odbył podróż
do Europy, czego efektem były doroczne sprawozdania o szkolnictwie europejskim, po czym założył
w Lexinghton Seminarium Nauczycielskie

 

Henry Barnard (Stany Zjednoczone) - sekretarz Ministerstwa Szkolnictwa stanu Connecticut, odbył podróż
do Europy, był zwolennikiem szkolnictwa pod kontrolą państwa, założył American Journal of Education

 

Lew Tołstoj (Rosja) - pisarz i myśliciel, podróżował po Europie Środkowej, obiektem jego zainteresowań było szkolnictwo publiczne samo w sobie, szkolnictwo zachodnie wydało mu się absurdalne, swoją szkołę oparł na zasadzie wolności

 

Konstanty Uszyński (Rosja) - podróżował po Europie, swe rozważania zawarł w siedmiu artykułach opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Szkolnictwa, prace te zawierają szereg uwag porównujących poszczególne systemy szkolnictwa w Europie

 

Jan Ladislav Mašek (Czechy) - nauczyciel, autor książki O rozwoju szkolnictwa technicznego w Austrii, Niemczech, Szwajcarii, Holandii, Belgii, Francji i Rosji

 

 

Cechy okresu konstruktywnego:

·      charakter utylitarny, użyteczny

·      charakter subiektywny, polityczny

III. Okres KLASYCZNY:

• Sięga mniej więcej od końca XIX wieku do początku lat 50-tych XX wieku - okres wzrastającej współpracy międzynarodowej w dziedzinie oświaty, okres pierwszych uniwersyteckich zajęć z pedagogiki porównawczej oraz czas powstania jej klasycznych teorii

• Początek tego okresu wyznacza konferencja, która odbyła się w Guildfordzie, przewodniczył jej:

Michael SADLER

- systemy kształcenia muszą być pojmowane w swoim historyczno-społecznym charakterze.

- zwraca uwagę na otoczenie znajdujące się poza szkołą: kościół, ekonomię, rodzinę, mniejszości narodowe, wpływ uniwersytetów, sprawy finansowe i politykę.

- Siła determinująca - pojęcie, określające czynniki wpływające na tworzenie się narodowych systemów kształcenia,

Przedstawiciele:

- Isaac Leon KANDEL

- Friedrich SCHNEIDER

- Sergiusz HESSEN

- Nicholas HANS

Okres analizy historycznej, którego reprezentantami są Sadler, Kandel, Schneider, Hessen i Hans, uważany jest za okres klasyczny w pedagogice porównawczej, za czas jej dojrzałości. Charakteryzuje go poszukiwanie sił, które wpływają na tworzenie narodowych systemów kształcenia. Nazywano je siłami determinującymi (Sadler), ukrytymi zasadami czy czynnikami (Hans), siłami napędowymi (Schneider).

OKRES KLASYCZNY:

Michael Sadler (Wielka Brytania) - pedagog, twórca pedagogiki porównawczej, w 1900 roku na Konferencji
w Guildfordzie wygłosił referat Jak dalece możemy się nauczyć czegoś praktycznego, studiując zagraniczne systemy kształcenia?:

·      systemy kształcenia muszą być pojmowane w swoim historyczno - społecznym charakterze,
gdyż są wynikiem historycznej walki

·      systemy kształcenia są żywymi organizmami, które pod wpływem nacisków politycznych i ideologicznych podlegają nieustannym przemianom

·      czynnikiem wpływającym na tworzenie narodowych systemów kształcenia jest siła determinująca,
na którą wpływ mają Kościół, ekonomia, rodzina, mniejszości narodowe, uniwersytety, finanse i polityka

 

Isaac Leon Kandel (Rumunia) - profesor, redaktor czasopism i roczników, autor Pedagogiki porównawczej oraz Nowej Ery Edukacji

 

Friedrich Schneider (Austria) - profesor, autor Siły napędowej pedagogiki narodowej oraz Porównawczej nauki
o wychowaniu

 

Sergiusz Hessen (Rosja) - pedagog i filozof, autor Krytycznego porównania systemów szkolnych w odmiennych kulturowo państwach

 

Nicholas Hans (Rosja) - profesor, autor pracy Pedagogika porównawcza. Studium edukacyjnych czynników i tradycji

 

Pierwsze instytucje międzynarodowe:

 

·      1899 - A. Ferrière - Międzynarodowy Urząd Nowych Szkół

·      1905 - A. Binet - Stała Międzynarodowa Komisja Psychopedagogiczna

·      1909 - E. Peeters - Międzynarodowy Urząd Dokumentacji Pedagogicznej

·      1911 - E. Lebonnios - Międzynarodowy Instytut Pedagogiczny

·      1914 - W. Scott - Międzynarodowa Rada ds. Kształcenia

·      1920 - G. Bertier - Międzynarodowy Instytut Pedagogiki

IV. INTERNALIZACJA KSZTALCENIA:

• oprócz doskonalenia jej funkcji praktycznych i teoretycznych - zaczęto realizować z jej udziałem zadania prowadzące do międzynarodowego porozumienia i współpracy.

• zwrócono uwagę na kwestię wykształcenia, kształcenia młodzieży oraz ogólne aspekty związane z edukacją

• po II wojnie światowej problematyka szkolnictwa i jego rozwoju, stała się przedmiotem międzynarodowej współpracy oraz międzynarodowej koordynacji. Pedagogika porównawcza wytworzyła potężną bazę organizacyjną, umożliwiającą stałe kontakty międzynarodowe.

• W roku 1961 odbyła się w Waszyngtonie konferencja OECD na której zajmowano się głównie analizą związku między kształceniem a gospodarką. Wykształcenie określono jako inwestycję

• Konferencja ministrów szkolnictwa w Rzymie - kształcenie jako służba publiczna oraz ważna inwestycja

• Cele wytyczone na konferencji waszyngtońskiej - przedłużenie obowiązku szkolnego od 6 do 15 roku życia. Połączenie szkolnictwa podstawowego i niższego średniego, wprowadzono naukę zawodu równolegle do obowiązku szkolnego. Instytucje kształcące stały się powszechne, nie tylko dla „elit”.

• Nastąpił wzrost liczby studentów przyjmowanych do szkół wyższych

• Włączenie w kształcenie instytucji umożliwiających edukację pomaturalną

• Wzrosło zainteresowanie wychowaniem przedszkolnym

• Wraz ze spadkiem gospodarczym lat 70-tych odbił się na szkolnictwie, które stało się przedmiotem oszczędności budżetowych

• Wzrost znaczenia jakości kształcenia w latach 80-tych,

• Kształcenie wysokiej jakości i przygotowanie do zawodu dla wszystkich

INTERNALIZACJA KSZTAŁCENIA:

1961 - Waszyngton - konferencja  w Waszyngtonie na temat wzrostu gospodarczego
i inwestycji w dziedzinie kształcenia (wykształcenie inwestycją i potrzebą).

 

              Cele konferencji zostały w pełni zrealizowane:

·      przedłużenie obowiązku szkolnego - wykształceniem objęto cala grupę wiekową od 6. do 15. roku życia

·      połączenie szkolnictwa podstawowego i niższego średniego

·      wzrost liczby młodzieży uczącej się w szkołach średnich wyższego stopnia

·      zmiana charakteru szkół z elitarnego na masowy

·      wzrost liczby studentów przyjmowanych do szkół wyższych

 

·      przeciwdziałanie zjawisku nadmiaru pracowników w poszczególnych zawodach - przygotowanie przez system kształcenia substytutowej siły roboczej, czyli pracowników kształcących się w kierunku wykonywania zwodów elastycznych (ich przekwalifikowanie zawodowe), są to m.in. pracownicy pochodzący z odpadu szkolnego (spowodowanego choroba lub innym zdarzeniem losowym) oraz odsiewu szkolnego (spowodowanego trudnościami szkolnymi, a w konsekwencji nie uzyskaniem promocji do następnej klasy)

---